Bir adım kaldı

ALMANYA’da Türklerin yıllardır hayalini kurduğu çifte vatandaşlığı da kapsayan ‘Modern Vatandaşlık Yasası’, 19 Ocak’ta Federal Meclis’te yapılan oylamanın ardından karara bağlanmıştı. Bugün Eyaletler Meclisi’nden de onay alan yasa, Cumhurbaşkanı Frank Walter-Steinmeier’in imzasına gönderildi. Steinmeier’in imzalamasından üç ay sonra (mayıs ayında) yasanın yürürlüğe girmese bekleniyor. Koalisyon ortakları SDP, Yeşiller ve FDP’nin hazırladığı yasaya muhalefet partileri karşı çıktı. Daha önceki dönemlerde SPD iktidarda olduğu halde Eyaletler Meclisi’nde çoğunluğu sağlayamadığı için yasa CDU/CSU’nun engellemesi nedeniyle bir türlü kabul görmemişti. Ancak bu yasama döneminde gündeme alınan ve SPD, FDP ve Yeşiller koalisyon ortakları tarafından kararlaştırılan Modern Vatandaşlık Yasası, Eyaletler Meclisi’nde takılmadan yasalaştı. Bunun nedeni ise Almanya’daki Eyaletler Meclisi’ne getirilen yasanın kategorisi. Eyaletler Meclisi’nde yasalar iki kategoride ele alınıp oylanıyor. Bunlar ‘Zustimmungsgesetz’ (Onay Yasası) ve ‘Einspruchsgesetz’ (İtiraz Yasası).

İTİRAZ YASASI KAPSAMINDA
Almanya’da eyaletleri ilgilendiren yasal değişiklik olması halinde bu doğrudan ‘Onay Yasası’ kapmasına giriyor. Yani bu kategorideki yasaların Eyaletler Meclisi’nde oy çoğunluğunu elde etmesi gerekiyor. Eyaletlerin yasalarında değişiklik ön görmeyen federal yasalar ise Eyaletler Meclisinde onay almasına gerek yok, ancak yasaya itiraz eden muhalefetin çoğunluğu sağlaması gerekiyor. Almanya’da yeni çıkan ‘Modern Vatandaşlık Yasası’nda her ne kadar çifte vatandaşlığa imkân tanısa da eyaletlerin konuyla ilgili yasalarında değişiklik öngörmüyor. Bu nedenle ‘Modern Vatandaşlık Yasası’nı savunan iktidar partilerinin temsilcileri Eyaletler Meclisi’nde çoğunluğu sağlamasına gerek kalmadı. Bu yasanın ‘İtiraz Yasası’ kategorisinde olması ve muhalefetin de çoğunluğu sağlayamaması nedeniyle yasa kabul gördü.

 Federal hükümetin hazırladığı yeni vatandaşlık yasasında temel değişiklikler şunlar:
* Vatandaşlığa geçiş süresi kısaltılıyor. Buna göre, geçerli yasadaki sekiz yıl yerine beş yıllık bir ikâmet süresinden sonra Alman vatandaşlığına geçmek mümkün olacak. Hatta özel entegrasyon başarıları durumunda üç yıl sonra bile Alman vatandaşlığına başvurulabilecek.
* Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra Alman vatandaşlığına geçecek bir kişi Türk vatandaşlığından çıkmak zorunda kalmayacak. Aynı şekilde önceki dönemde Alman vatandaşlığına geçtikten sonra Türk vatandaşlığını kaybedenler de yeniden Türk vatandaşı olabilecek.
* Yabancı bir ebeveynin çocuğunun Almanya’da doğum yoluyla otomatik olarak Alman vatandaşlığına geçmesi için gerekli olan ebeveynlerden birinin Almanya’da ikamet süresi de sekiz yıldan beş yıla indirilecek. Çocuklar için opsiyon düzenlemesi tamamen kaldırılacak. Ancak vatandaşlığa kabul için bir ön koşul getirildi. Alman vatandaşı olacaklar Anayasa’nın özgür demokratik temel düzenine bağlı olduklarını beyan edecekler. Yani ‘Yahudi karşıtı, ırkçı veya diğer insanlık dışı eylemlerin’ Anayasa’nın insan onuru güvencesiyle bağdaşmadığını ve özgür demokratik temel düzenini ihlal ettiğini açık hale getirecek.
* Yasa tasarısı ayrıca vatandaşlığı veren kurumların, başvuran kişinin Yahudi karşıtı, ırkçı ya da diğer insanlık dışı nedenlere dayanan cezai mahkûmiyetleri olup olmadığını savcılıklardan öğrenebilmesine olanak tanıyor.
* Ayrıca çok eşli evlilik durumunda ya da kişinin Anayasa’da belirtilen kadın ve erkek eşitliğini göz ardı ettiğinin belli olması halinde vatandaşlığa geçişi kabul edilmeyecek.
* En önemli konulardan biri ise başvuru sahibinin kendi geçimini sağlıyor olması. Sosyal yardım veya iş arayanlar için verilen ‘İşsizlik Parası’ adındaki temel yardımı alanlar vatandaşlığa kabul edilmeyecek. Ancak bu konuda istisna da uygulanacak. Buna göre son iki yıl içinde en az 20 ay tam zamanlı bir işte çalışan kişi ve bir çocukla birlikte bir aile içinde yaşayan kişiler de diğer şartları yerine getirmesi durumunda Alman vatandaşlığına geçebilecek.
* 1974’ten önce Federal Almanya Cumhuriyeti’ne veya 1990’dan önce eski Doğu Almanya’ya giriş yapmış olan misafir işçiler ve sözleşmeli işçiler için de istisnalar getiriliyor.
* Yasa tasarısına göre, misafir işçiler ve sözleşmeli işçiler vatandaşlığa kabul sınavına girmek zorunda değil. Bu durumda olanların sadece sözlü olarak Almanca dil becerilerini kanıtlamaları yeterli olacak.