Bilim dünyası Türk doktoru konuşuyor

GEÇTİĞİMİZ yıl beyinde yaşlanmaya neden olan hücreyi bularak bilim çevrelerinin takdirini kazanan Dr. Önder Albayram (32), şimdi de psikiyatride çığır açacak bir keşif yaptı.

Bonn Üniversitesi Moleküler Psikiyatri Enstitüsü'nde görevli Dr. Albayram, manik-depresyon hastalığının Neurocan (NCAN) adlı gendeki bozukluk sonucu ortaya çıktığını buldu.

Albayram bu önemli buluşu, aralarında kendi enstitüsünün yanı sıra Mannheim Üniversitesi Psikiyatri Merkezi'nden de bilim insanlarının bulunduğu 10 kişilik araştırma grubuyla yaptığı çalışmada elde etti.

Psikiyatrik bozukluğu olan yaklaşık 1500 hasta üzerinde 2,5 yıl süren klinik çalışmadan çıkan bu sonuç büyük yankı uyandırdı. Amerikan Psikiyatri Dergisi'nde ana başlık olarak yayınlanan çalışma, sağlıkla ilgili beş bine yakın basın bülteninde de kullanıldı.

Fareler üzerinde de uygulandı
Araştırmada bir diğer önemli sonuca ise farelerde yapılan deneylerde ulaşıldı. Farelerdeki NCAN genini genetik mühendisliği yöntemiyle değiştiren ekip, insanlardaki gibi manik-depresif davranış belirtileri gözledi.

Ayrıca, normalde manik-depresyon hastalarının terapisinde kullanılan Lityum bazlı tedavilerin bu farelerde de başarılı olduğu gözlendi. Bulguların önemine dikkat çeken Dr. Önder Albayram, çalışmayla ilgili şunları söyledi:

“İnsanda ve faredeki NCAN geni birbirine çok benziyor. İnsanlarda netice veren tedavi yöntemlerinin, NCAN geni değiştirilmiş fare modelinde benzer sonuçlar vermesi son derece önemliydi. Ekibimizin başında bulunan dünyaca ünlü Alman bilim insanı Prof. Andres Zimmer, keşfin psikiyatrik hastalıklarla ilgili birçok gizemli ayrıntıyı gün ışığına çıkaracağı yorumunu yaptı. Artık NCAN geninin manik-depresif hastalıkları etkileyen bir fonksiyonu olduğunu biliyoruz. Bu keşif ve elde edilen fare modeli sayesinde, psikiyatrik hastalıkların moleküler ve genetik temellerinin anlaşılması, bunun devamında da etkin tedavi yöntemlerinin belirlenmesi açısından önemli bir adım atmış bulunmaktayız.”

Genetik etkiler tartışılıyordu
Manik-depresif kişilik bozukluğu olarak da bilinen psikiyatrik hastalık, duygusal yaşamı etkileyerek kişinin davranışlarını bozuyor.

Hastalığın temel özelliği, nöbetler halinde gelen manik (taşkınlık) veya depresif ataklar. İlerleyen aşamalarda şizofreniye kadar giden ve beyin kimyasındaki bozulmayla ilişkilendirilen bu hastalığın genetik temelli bir psikiyatrik bozukluk olduğu uzun zamandır tartışılıyordu.