Avrupa İzlanda’yı konuşuyor

Euro 2016 elemelerinde Türkiye'nin de bulunduğu A Grubu'nu ikinci sırada tamamlayarak tarihinde ilk kez büyük bir turnuvaya katılma hakkı kazanan İzlanda, zaten bu başarısıyla dünya futbolunda büyük bir sürpriz yapmıştı. Ancak bununla yetinmeyen Vikingler, F Grubu'ndan ikinci çıktı ve son 16'da futbolun mucidi İngiltere'yi 2-1 mağlup ederek turnuvada adından en çok söz ettiren takım olmayı başardı. Şimdi de önlerinde ev sahibi Fransa var. Bakalım İzlanda, EURO 2016’nın bir başka favorisini de geride bırakıp, bu ‘Peri Masalı’nı devam ettirebilecek mi? Peki adıyla meşhur yanardağı Eyjafjallajökull ve savaşçı ataları Vikingler dışında İzlanda'nın başka ne gibi özellikleri var? İşte kuzeyin küçük ülkesine dair genel bilgiler...

HEM AVRUPA HEM KUZEY AMERİKA...

İzlanda, Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde Grönland’ın güneydoğusu ile İskandinavya ve Britanya Adası’nın kuzeybatısında yer alan bir ada ve Avrupa ülkesi. Atlas Okyanusunun kuzeyinde volkanik bir ada üzerinde kurulmuş ve çevresindeki birçok küçük adadan meydana gelmiş bir devlet. En yakın komşusu Grönland olup, 350 km uzaktadır. Diğer komşuları Norveç 1050 km, İskoçya 800 km uzaklıktadır.

Başkent: Reykjavík, Yönetim biçimi: Parlementer cumhuriyet, Cumhurbaşkanı: Ólafur Ragnar Grímsson, Başbakan: Sigurður Ingi Jóhannsson,

İzlanda, jeolojik olarak hem Avrupa hem de Kuzey Amerika kıtasındadır. Ülkenin toplam yüzölçümü 103.000 km2’dir. İzlanda’nın büyük bir bölümü volkanik olup adadaki yanardağlar hâlâ faaldir. Bunların sayısı 200’ü bulmaktadır. En önemlisi 1490 metre yüksekliğindeki Heklâ’dır. İzlanda’nın kıyıları güneyde düz, öteki yerlerde girintili çıkıntılıdır.

AVRUPANIN EN GENİŞ BUZULU: VATNAPÖHULL

Kıyılarının uzunluğu 6.000 km’den fazladır. Adanın bazı bölümleri geçmişteki yanardağ püskürmeleri sonucu ortaya çıkmıştır. Lav ovalarıyla kaplıdır. Bu ovalarda yer yer jökül adı verilen buz kubbelerine rastlanır. Bunların en büyüğü Vatnapöhull 8.500 km2’yi bulan yüzölçümüyle Avrupa’nın en geniş buzuludur. Adada bol çağlayanlı birçok ırmak bulunmaktadır. Bunlar kısa ve ulaşıma elverişsizdir. Irmaklarından en önemlisi Tjorsa (210 km)dır. İzlanda’da çok sayıda krater gölü vardır. En önemlisi olan Thingvallavat Gölü 120 km2 olup, 116 metre derinliktedir.

Adanın yanardağlarından sonra en önemli özelliği gayzerlerdir. Bu sıcak su kaynakları ısınma ve elektrik enerjisi elde etmede kullanılır.

REKOR DÜŞÜK SICAKLIK -39

İzlanda, bugün etkin durumda olan 30 kadar volkana ve zengin termal kaynaklarına sahiptir. İzlanda’nın bulunduğu enlem dairesine karşı iklimi çok soğuk değildir. Ülkedeki rekor düşük sıcaklık -39 derece olarak ölçülmüşken 2009 yılında ise rekor yüksek sıcaklık 29 derece olarak ölçülmüştür. Gulf Stream akıntısının etkisinde kalan adada yazlar nemli ve serindir. Kışlar ise oldukça yumuşaktır. Isı ortalaması başkent Reykjavik çevresinde kışın -1 C°, yazın ise +11 C°’dir. Fakat kuzey bölgeleri daha soğuk olup, sıcaklık ortalaması kışın -8 °C civarındadır. Kuzey kesiminde Haziran ayında güneş 18 gün süre ile hiç batmadan ufuk hattı üzerinde durur. Yağış ortalaması ise başkent dolaylarında 865 mm, güneydoğuda ise 1.710 mm’dir.

Bitki örtüsü ve hayvanlar: Bitki örtüsü adada çok azdır. Buzulların bulunmadığı kesimlerde otlaklar vardır. Bitki örtüsü genelde çalılar ve dikenlerden meydana gelmiştir. Büyük ve iri gövdeli kayın ağaçlarından meydana gelen ormanlar giderek azalmış, günümüzde yok denecek hale gelmiştir. Ormanların çok az oluşu ve iklim şartları adada yabani hayvanların bulunmamasına sebep olmaktadır. Yer altı kaynakları bakımından fakir olan İzlanda’da sadece alüminyum çıkartılır. Alüminyum başkentin doğusunda ve ülkenin kuzeyinde çıkartılmaktadır.

TOPLUMA AÇIK YERLERDE ALKOLLÜ İÇKİLER YASAK 

İzlanda’nın nüfusu 320.000 kişidir. Nüfusun %80’i şehirlerde, diğer kısmı köylerde yaşar. Başkent Reykjavik’te nüfus 145.237 kişidir (2006 verileri). Şehirlerin çoğu kıyı kesimlerde ve güneydeki ovalarda kurulmuştur. İzlanda halkı için Theogir’in koyduğu kurallar bugün de geçerlidir. İzlanda’da bugün topluma açık yerlerde bira ve benzeri alkollü içkiler içmek yasaktır. İzlanda halkı kendilerine özgü dillerini, kültürlerini, efsanelerini ve geleneklerini korumak için ellerinden geleni yapmaktadırlar. Halkın büyük kısmı Hıristiyanlığın Evangelist mezhebine (%95,6) bağlıdır. Geri kalan kısmının %3,7 Protestan, %0,7’si Katoliktir. Ülkede konuşulan diller İzlandaca (Resmi Dil), Danimarkaca, İngilizce, Nord lehçeleri ve Almancadır. İzlanda’da eğitim düzeyi yüksektir. 7-15 yaşları arasında eğitim mecburi olup okuma-yazma bilmeyen yoktur. İzlanda’da beş üniversite ve iki kolej bulunmaktadır.

BU ÜLKENİN ORDUSU YOKTUR

İzlanda ekonomisinin temelini bir ada devleti olduğu için balıkçılık ve balık mamulleri teşkil etmektedir. Para Birimi, İzlanda Kronudur. Nüfusun %3’ü turizm, %8’i tarım, %14’ü endüstri, %75’i hizmet sektörlerinde çalışmaktadır. GSMH oranı $11,4 milyardır. Enflasyon oranı %6,8’dir. Ülkenin %0,8’i işsizdir. Bu rakam Avrupa’nın en iyi oranıdır. Ayrıca bu ülkenin ordusu yoktur. Bu yüzden orduya gider harcanmaz. Ayrıca ülkede kış turizmi ve termal kaynaklı turizm oldukça gelişmiştir. Ülkenin iç kesimlerinde ve termal kaynakların olduğu yerlerde lüks oteller bulunur. Para birimi: İzlanda Kronası

İzlanda’da demir yolu yoktur. Kara yollarının uzunluğu 13 bin kilometreyi bulmaktadır. Başkent Reykjavik’te uluslararası bir deniz limanı ve havaalanı vardır. Ülkede hava yolu ulaşımı oldukca gelişmiştir. Ülkede irili ufaklı 98 adet havaalanı bulunur. Kullanılan telefon hatları: 243.900 (2005) kişidir. Televizyon sayısı: 198.000 (2005), İnternet kullanıcıları: 258.000 (2005) kişidir. Telefon kodu: 354