Avrupa’daki tek idam cezası Almanya’da

ALMANYA’nın Hessen Eyaleti Anayasası’nın 21. maddesinde idam cezası yer alıyor. İdam cezası uygulanmıyor ama 66 yıldır Eyalet Anayasası’ndan da kaldırılmıyor. İdam cezası maddesinin kaldırılması için Eyalet Anayasası, halkoylamasını şart koşuyor. İdam cezasını öngören maddesini anayasadan kaldırmak isteyen Hessen hükümetinin son olarak, ABD’nin Kaliforniya Eyaleti’nde idam cezasının kaldırılmasına halkın yüzde 53’ünün ‘Hayır’ demesi üzerine cesareti kırıldı. Eyalet hükümeti, halkoylamasına gitmeleri durumunda hayır oyu çıkarsa, dünyaya rezil olmaktan korkuyor.

Hessen Adalet Bakanı Jörg-Uwe Hahn, “90’lı yıllardan bu yana bu maddenin kaldırılması gereğine işaret ediyorum. ‘Böyle bir şey olmaz’ diye hep tepki gösterdim. 1 Aralık 1946’dan bu yana yer alan, ‘İdam edilebilir’ maddesinin kaldırılması için mecliste bir ortak tutum hala sağlanamadı. Hessen Anayasası yenilenmeli. Bu konuda olumsuz bir sonuç alınır diye bu konuyu kimse meclis gündemine getiremedi. İdam maddesinin kaldırılmasının önünü önce meclisin açması, ardından halk oylamasına sunulması gerekiyor” diyor.

RİSKLİ GİRİŞİM
Adalet Bakanı Hahn ancak halkoylaması sonucundan korktuğunu da açıkça ifade etti. Hahn, “Ben burada bir risk görüyorum. Düşünsenize halkoylamasına kısa bir süre kala bir çocuk kaçırılıp öldürülse. O zaman nasıl bir karar çıkar? Örneğin bankacı Metzler’in küçük oğlu kaçırılıp öldürülmüştü. Düşünsenize böyle bir durum yaşanırsa insanlar bu konuya nasıl yaklaşır?” diye sordu.

İdam cezası bugün tüm dünyada ceza hukukunda etik, hukuk ve pratik açıdan çok tartışmalı. İdam cezaları AB ülkelerinde yasak. Ancak idam cezalarının kaldırılmasının tarihleri Avrupa ülkelerinde birbirinden çok farklı. Eşitlik özgürlük ve kardeşlik sloganıyla gelen Fransız Devrimi, Fransa’da giyotinle idam cezalarını infaz etti. Giyotin adını Fransız devrimiyle duyurdu. Giyotin makinesi adını kendisi bir doktor olan meclis üyesi Joseph İgnace Guillotin’den aldı. Guillotin, Fransa’da önceden balta ve kılıçla yapılan idam infazlarını daha insancıl olması düşüncesiyle bunu giyotine çevirdi. Giyotin zamanla kendi çocuklarını da yedi ve Fransız devriminin öncüleri de giyotinle idam edildi. Devrim kendi çocuklarını yer, sözü bunun sonucu oluştu. Fransa’da idam cezası 1981 yılında kaldırıldı.

Hangi ülke ne zaman kaldırdı
Avrupa genelinde özellikle Fransız İhtilali öncesi binlerce kişi giyotin ile kafaları kesilerek idam edildi. Kilisenin güçlü olduğu yıllarda da çok sayıda insan değişik şekilde idam cezasına çarptırıldı. Avrupa’da idam cezasını resmen gereksiz ve insanlık dışı olarak görerek ilk kaldıran İtalya’nın Toskana bölgesi oldu. Toskana’da son idam 1774 yılında infaz edildikten sonra idam cezası 1786 yılında kaldırıldı.

SON İDAM
Giyotin ve tüfekle ateş edilerek idam cezasının infaz edildiği Almanya’da son idam cezası 5 Temmuz 1948 tarihinde Berlin Tiergarten Mahkemesi’nde verildi. Tecavüz ve cinayetten yargılanan Berthold Wehmeyer 11 Mayıs 1949 tarihine Moabit cezaevinde idam edildi. 12 gün sonra Mayıs 1949 tarihinde ise Alman Anayasası’nda idam cezası kaldırıldı. Eski Doğu Almanya’da sivil olarak yargılanan çocuk katili Erwin Hagedorn 15 Eylül 1972 tarihinde idam edildi. Ancak son idam kurbanı ajanlık suçundan kafasına kurşun sıkılarak öldürülen Werner Teske oldu. Teske, Leipzig kentinde 26 Haziran 1981’de idam edildi. Böylelikle bugünkü Almanya sınırları içinde son idam 1981 yılında infaz edilmiş oldu. Eski Doğu Almanya’da idam cezası 1987 yılında kaldırıldı. İsviçre’de 1874, Finlandiya’da ise 1949, İngiltere’de 1964, Avusturya’da 1968, Hollanda’da ise 1982, Danimarka’da 1993 ve Türkiye’de de 2006 yılında idam cezaları kaldırıldı.