Güncelleme Tarihi:
İşte video: http://www.hurriyet.de/?navi=video_ataturk&banner=0
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Çankaya Köşkünde bir ilke daha imza attı. Atatürkün isteği üzerine Rus yapımcılar tarafından çekilen ancak 1969 yılında TRTde gösterildiği sırada dönemin TRT Genel Müdürü Adnan Öztrak tarafından gece baskınıyla yayından yarım kesilerek apar topar kaldırılan "Türkiyenin Kalbi Ankara" belgeseli Çankaya Köşkünün internet sitesinde yayınlanmaya başlandı.
"ATATÜRKÜN İSTEÐİYLE ÇEKİLMİŞTİ"
Yıllardır hiçbir yerde gösterilmeyerek yasaklı kalan belgeselin çekimi Atatürkün özel isteğiyle oldu. Atatürkün Cumhuriyetin 10. kuruluş yıldönümü dolayısıyla bir belgesel çekilmesini istemesi üzerine Sovyetler Birliğine teklif götürüldü ve genç yönetmen Sergey Yutkoviç Türkiyeye gelerek belgeselin çekimlerine başladı.
Belgeselde Kurtuluş Savaşı sonrası Türkiye Cumhuriyetinin kalkınması ve yaralarını sarması Ankara özelinde anlatıldı. Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye-Sovyetler Birliği dayanışmasının vurgulandığı belgeselde Cumhuriyetin 10. kuruluş yıldönümü törenlerinin de geniş bir biçimde yer alıyor.
Belgesel sinema tarihi açısından büyük önem taşıyan Türkiyenin Kalbi Ankarada 10. yıl Marşının yanı sıra Sovyetler Birliği Milli Savunma Bakanı Voroşilovun Türkiyeyi ziyaretiyle ilgili olan bölümünde Enternasyonal Marşı da çalınıyor. Belgesel, Cumhuriyeti anlatan ilk belgesel olması açısından da büyük önem taşıyor.
"TRT GENEL MÜDÜRÜ YAYINI BASTI"
1969 yılına kadar kimsenin pek fazla bilmediği belgesel TRTdeki gösterimi sırasında TRT Genel Müdürü Adnan Öztrakın TRTyi basmasına ve filmi engellemesine neden oldu. Atatürkün ölümünün 31. yıldönümü dolayısıyla 10 Kasım 1969da TRTnin özel yayını sırasında gösterilen filmin ardından TRT Program Daire Başkanı Mahmut Tali Öngörenin görevine önce ara verildi ardından görevinden atıldı. O gecenin yayın sorumlusu gazeteci Varlık Özmenek ise disiplin cezasına çarptırıldı ve 12 Martın ardından o da TRTden atıldı.
'BU FİLM ANCAK MOSKOVADA SEYRETTİRİLİR"
10 Kasım 1969da programın nasıl yayından kaldırıldığını ve yaşadıklarını ANKAya anlattı. O gece Atatürkle ilgili özel bir yayın paketi hazırladıklarını ve paketin sonunda da 'Türkiyenin Kalbi Ankaraö belgeselinin göstermeyi planladıklarını söyleyen Özmenek yaşadıklarını geceyi şöyle anlattı: bilen ve bulan kişi benim.
Sovyetler Birliği Elçiliğinden istedik onlar da filmin orijinalini bulup bize getirdiler. Filmin gösterildiği sırada biz yayın odasındaydık. Ben yayın sorumlusu Mahmut tali Öngören de Program Dairesi Başkanıydı. Televizyon yayınlarınıo dönemde Mithatpaşa Caddesi üzerinde bir apartmanda yapıyorduk.
Filmin ortalarına doğru TRT Genel Müdürü Adnan Öztrak stüdyoya geldi ve Bu film ancak Moskovada seyrettirilebilir. Yayını kesin diyerek yayını durdurdu. Bu olay galiba dünya televizyon yayıncılık tarihinde de bir ilk oldu. Adnan Öztrak geldiği zaman ben anladım ki filmi bilmiyor. Oysa film Atatürkün ricası üzerine çekilmişti. Türkiye o zamana kadar 10. yıl marşını bile bilmiyordu, bu filmle birlikte öğrendi.
Şimdi bu marş banka reklamlarında bile çalıyor. gün yer yerinden oynadı ve savcılık hareket geçti. Diğer gün de TRT Yönetim Kurulu toplandı. Mahmut Beyin görevine ara verildi bana da disiplin cezası verildi. Savcılık ise daha sonra takipsizlik verdi."
'HALA ÖZÜR DİLEYEBİLİRLER"
yayın durdurmanın özerk, demokratik yayıncılığa karşı ve özgür düşünceye karşı acımasız ve vandal bir olay olduğunu söyleyerek kendilerine bunu yapanların hala özür dileyebileceğini belirtti.
TRT yayınlandığında olay olan ve yayını durdurulan belgeselin yıllar sonra Çankaya Köşkünün internet sitesinde yayınlanmasını olması gereken bir uygulama olarak değerlendiren Özmenek, 'Film Cumhuriyetin kurucusunun isteği üzerine yapılmış ve dünya belgeselcilik tarihinde de önemli bir yeri var.
Hem sinematografik anlamda, hem kültürel ve tarihsel olarak önemlidir. Bugün Çankayanın sitesinde olması sadece olması gereken uygar bir davranıştır, uygar bir işlemdir" dedi.