Artvin’den Nürnberg’e: Uzun ince bir göçün hikâyesi!

* Abdurrahman Bey kendinizi tanıtır mısınız?
Ben 5 Eylül 1950 yılında Artvin’in Yusufeli ilçesine bağlı Kılıçkaya (Ersis) beldesinde dünyaya geldim. Kılıçkaya 1889 yılından belde olarak kurulmuş olup 1930 yılında yapılan yerel seçimlerde Türkiye’de ilk kadın belediye başkanını seçerek tarihe geçmiştir. İlkokulu Kılıçkaya’da, ortaokulu Yusufeli’nde Sanat Okulu’nu Artvin’de okudum ve Eylül 1969 yılında mezun oldum.

* Yurt dışında çalışmak için ne zaman müracaat ettiniz?
Sanat okulundan mezun olduktan sonra üniversite imtihanlarına girdim. Kazanamayınca 2 Aralık 1969 tarihinde Artvin İşçi Bulma Kurumu’na giderek kaydımı yaptırdım. Tabii ki bundan annemin ve babamın haberi yoktu kendilerine yurt dışında çalışmaya gideceğimi söyleyince babam olumlu karşıladı ama annem bu kararıma çok üzüldü üç aylık beklemeden sonra iş ve işci bulma kurumundan davetiyem geldi askerliğimi yapmadığım için 18 aylık süreli pasaportumu alarak İstanbul’a gittim.

* İstanbul’da ne gibi işlemler yaptılar?
İstanbul’da mesleki imtihan, tepeden tırnağa sağlık muayeneleri yapıldı, tabii ki bunlar 12 gün sürdü hiçbir sorun olmadığı için 2 Nisan 1970 tarihinde iş mukavelesini imzaladım ve 4 Nisan 1970 günü saat 16.30’da Sirkeci Tren İstasyonu’ndan trene binerek Almanya’ya hareket ettim.

* Yolculuğunuz ne kadar sürdü?
54 saat süren tren yolculuğunun ardından Münih Tren İstasyonu’nun 11 numaralı peronuna geldik oradan bizi dağıtım yapmaları için yer altındaki misafirhaneye aldılar. Bavyera Kızılhaçı tarafından kahvaltımızı verdiler. Sonra tercümanlar posta numaralarını okuyarak çağrı yapıyorlardı. Benim posta numaram 8431 okununca hemen gittim ve Regensburg, Neumarkt üzerinden Nürnberg yakınlarınada bulunan Freystadt i.d.Opf kasabasında çalışacağım firmanın konuk evine geldim.

AHŞAP KAPI ÜRETİMİ YAPIYORDUK
* İlk iş gününüzü hatırlıyor musun?
Tabii ki hatırlıyorum 8 Nisan 1970 Salı günü sabahın erken saatinde işe başladım. Firmada Türkiye’den önceden gelen 15 işci arkadaşla birlikte çalışıp Ahşap kapı üretimi yapıyorduk, konuk evini birlikte paylaşıyorduk ama benim arzum tabii ki büyük şehre gelip gündüz çalışıp akşam tahsilime devam etmekti. Böyle bir imkân olmadığı için moralim çok bozulmuştu. Ama yapacak başka bir şey yoktu.

* Almanca biliyor muydunuz?
Hayır bilmiyordum. İstanbul’dan ayrılmadan önce dil öğrenmek için Almanca-Türkçe kitap ve sözlük aldım iş saatinden sonra akşamları kendi kendime ders vererek üç aylık kısa bir zamanda Almancayı öğrendim.

* Herkes ehliyet alıyordu sizde aldınız mı?
Her gencin en büyük arzusu ehliyet alıp araba almaktı. Ben de Almanya’ya geleli 8 ay olmuştu. Gidip ehliyet okuluna kayıt oldum bir ay sonra imtihana girdim. Yazılı imtihanda soruları Almanca olarak cevapladım ehliyetimi aldığım için çok mutluydum.

İLK ARACIM VOLKSWAGEN’Dİ
* İlk arabanızın markası neydi?
İlk arabam 1962 model üstü yarım açılan Volkswagen markaydı. Üç aylık teknik muayanesi vardı onunla ilk yolculuğumu iş görüşmesi için Cadolzburg’a yaptım.

* Neden yeni iş yeri aradınız?
İlk çalıştığım iş yerinde ücretim çok düşüktü ayrıca askerliğimi yapmadığım için Ekim 1971’de Türkiye’ye dönmem gerekliydi. Bu nedenle fazla ücret ödeyen ve beni askerden sonra geri getirecek bir firma arıyordum.

* Cadolzburg’da ne zaman işe başladınız?
6 Nisan 1971 tarihinde Cadolzburg’da ahşap kapı üretimi yapan firmada iş başı yaptım. Pasaportumun süresi 13 Ekim 1971 tarihinde bittiği için firmadan ayrılarak askere gitmek için ilk defa uçakla Münih’ten Ankara’ya yolculuk yaptım.

* Askerliği ne zaman ve nerede yaptınız?
3 Kasım 1971 tarihinde Yusufeli’nden Balıkesir’in Burhaniye kazasında bulunan çavuş talimgâhına gittim. Dört aylık acemi eğitiminden sonra çavuş imtihanına girdim, diplomayı aldıktan sonra eğitim çavuşu olarak orada görevime devam ettim. 20 aylık süreden sonra 31 Temmuz 1973 tarihinde terhis oldum.

BİLETİMİ PATRONUM ALDI
* Tekrar Almanya’ya nasıl geldiniz?
Cadolzburg’daki firmanın patronu davet etti ilk geldiğim işlemlerin aynısını yaptıktan sonra 15 Ekim 1973 tarihinde patronumun göndermiş olduğu uçak biletiyle Almanya’ya tekrar geri geldim. Almanya iş krizi nedeniyle 23 Kasım 1973 tarihinde Almanya yabancı işci almayı durdurdu.

* Kiralık ev bulmakta zorluk çektiniz mi?
Türk olarak kiralık ev bulmak çok zordu. İki sene ev aradım ancak bulabildim o nedenle düğünümüzü de geç yaptık.

* Ne zaman evlendiniz?
1974 yılında eşimle tanıştım 1975 yılında nişanlandık. 1 Ağustos 1976 tarihinde Denizli’nin Sarayköy ilçesinde evlendik. Düğünümüze Artvin’den bütün akrabalarım geldiği için çok mutlu oldum.

‘RÜŞVET VEREREK Mİ ALDINIZ’
* Ustalık okuluna gittiniz mi?
40 yaşında ustalık belgesini almak için Nürnberg Esnaf ve Sanatkârlar derneğinin okuluna müracaat ettim. İşlemleri yapan sorumlu Artvin Sanat okulundan almış olduğum diplomamı ‘rüşvet vererek mi aldınız’ diye ithamda bulununca tartıştık patronumun yazmış olduğu bonservisi okuyunca hemen kaydımı yaptı. İki yıl hafta sonu öğrenimden sonra imtihanları kazanarak ustalık (Meister) belgemi aldım ve işverenim tarafından işletme müdürlüğü görevine getirildim.

* Nürnberg’e ne zaman taşındınız?
Kızımın vefatından sonra Cadolzburg’dan ayrılmaya karar verdik. 1 Temmuz 2009 tarihinde Kuzey Nürnberg’e taşındık yaşam hep süprizlerle dolu iki kızımın dünyaya geldikleri hastanenin bulunduğu semtte ikamet ediyoruz.

* Başınız sağolsun kızınızı nerede defnettiniz?
2008’de mayıs sabahı işe gitmesi için kızımı uyandırmaya gittiğimde vefat ettiğini gördüm. Bizim için en büyük acıydı. Kendisini Nürnberg şehrindeki İslam mezarlığına defnettik. Allah kimseye evlat acısı vermesin.

* Siz sosyal yaşamınızda çok aktifsiniz zamanınızı nasıl değerlendiriyorsunuz?
İş dünyasında çalışırken sosyal yaşamımda insanlara hizmet etmeyi kendime görev olarak gördüğüm için emekli olduktan sonra da sosyal alanda aynı çalışmalarıma devam ediyorum. Nürnberg’de uluslararası folklor ve dans festivali düzenleyerek diğer uluslarla barış içinde birlikte yaşamanın köprüsünü oluşturuyoruz. Ayrıca Nürnberg’de semt şenliklerine katılarak ülkemizin kültürünü tanıtmaya çalışıyoruz.

SPD’NİN 100’ÜNCÜ YILINDA ÜYE OLDUM
* Aynı zamanda yerel siyasette de çok aktifsiniz. Biraz bahseder misiniz?
Siyaset yaşamın bir parçasıdır ayrıca insanlara hizmet etmektir. Ben de bu alanda çalışmayı çok sevdiğim için yoğun bir şekilde çalışıyorum. 1993 yılında Cadolzburg SPD 100’üncü kuruluş yılını kutluyordu ben de üye oldum ve çalışmalarıma başladım. 2009 yılında Nürnberg’e taşındıktan sonra SPD Nordostbahnhof teşkilatında çalışmalarıma devam ettim ve yedi yıldan beri başkanlığını yapıyorum.

* Nürnberg Belediye Meclis üyeliğine aday olmuşsunuz?
2014 yılında Nürnberg’de yapılan yerel seçimlerde Belediye Meclis üyeliği için aday oldum. Seçime listede de 43 sıradan katıldım. 65 bin 222 oy alarak 38. sıraya seçildim. Meclis’e giremedim ama almış olduğum oy sayısından çok memnundum.

* Son zamanlarda göçün tanığı olarak davetler alıyor musunuz?
Şimdiye kadar değişik okullardan, üniversitelerden, çeşitli derneklerden, 27 kez davet aldım ve çok memnun oluyorum son olarak Nürnberg Arşiv Dairesi tarafından davet edilerek göç öykümü anlattığım için çok mutlu oldum.

* Son olarak neler söylemek istersiniz?
Herkesin yaşadığı ülkenin dilini öğrenmelerini, din, dil, ırk ayrımı yapmaksızın hep birlikte barış ve huzur içinde yaşamaya özen göstermesini isterim.

GÖÇ HİKÂYESİNİ TİYATRODA ANLATACAK
Abdurrahman Gümrükçü göç hikayesini tiyatrolarda anlatacak.
İlk olarak Türkiye-Almanya işçi göçünün 60. yılı nedeniyle Nürnberg Şehir Tiyatrosu’nun davetlisi olarak 30 Ekim 2021’de Cumartesi günü saat 16:30’da Foyer-Spielhaus’da hikâyesini anlatacak. Gümrükçü ardından 31 Ekim 2021 pazar günü saat 20.00’de Berlin Maxim-Gorki-Tiyatrosu Am Festungsgraben 2, 10117 Berlin adresinde, belge ve fotoğraflarla göç öyküsünü tanıtacak.