BioNTech’e iftiranın arkasında AB Komisyonu mu var?
Güncelleme Tarihi:
Geçen hafta BioNTech’in koronavirüse karşı geliştirdiği aşıyı fahiş fiyattan AB ülkelerine satmak istediği yönündeki haberin asılsız olduğu ortaya çıktı. BioNTech’e karşı karalama kampanyasının arkasında kendisini temize çıkartmak isteyen AB Komisyonu olduğu iddia edildi.
BioNTech’in bir doz aşı için Avrupa Birliği’nde (AB) 54 euro istediği iddiasının medyada yayılmasından sonra BioNTech, özellikle sosyal medyada eleştirilerin hedefi haline gelmişti. Bild gazetesine konuşan BioNTech şirketinin kurucu ortağı ve CEO’su Prof. Dr. Uğur Şahin, iddiaları yalanladı. AB ile yapılan görüşmelerde bir doz aşı için iddia edildiği gibi 54 euro değil, 15 ile 30 euro arasında teklif sunulduğunu belirten Prof. Şahin, seri üretimle ilgili alt yapı çalışmaları tamamlandıktan sonra müzakereler başladığında AB’ye yüksek fiyat sunmadıklarını vurguladı. BioNTech ile AB gibi gelişmiş sanayi ülkeleri arasındaki aşı görüşmeleri geçtiğimiz temmuz ayında başlamıştı.
Alınacak aşı miktarına göre her bir doz için fiyat modellemesi yapıldığını belirten Prof. Şahin, aynı şekilde ABD ile de benzer müzakerelerin gerçekleştirildiğini söyledi. ABD ile 22 Temmuz’da bir doz aşının fiyatının 19 dolar 50 cent olması konusunda anlaşmaya vardıklarını ifade eden Prof. Dr. Şahin, anlaşmada belirlenen fiyatın diğer gelişmiş sanayi ülkeleri için baz alındığını vurguladı. Buna göre AB ile yapılan müzakerelerde bir doz aşının fiyatı 15 euro 50 cent olarak belirlendi. Alman hükümeti de Prof. Dr. Şahin’in açıklamalarını doğruladı. Hükümet, BioNTech’in 10 Temmuz’da Federal Sağlık Bakanlığı’na bilgi verdiğini ve AB’ye 15 euro 50 centten teklif sunduğunu teyit etti. ABD ve İngiltere fiyat konusunda anlaşma sağlandıktan sonra BioNTech ile temmuz ayında aşı anlaşması yaptı. Ancak AB ise BioNTech’le 11 Kasım’da anlaşma imzaladı. Yani teklif sunulmasından yaklaşık 4 ay sonra AB, BioNTech’le anlaşma imzalamış oldu.
KARALAMA KAMPANYASININ NEDENİ NE?
Peki BioNTech’e yönelik karalama kampanyasına dönüşen iddianın altında ne yatıyor? BioNTech’in kamuoyunda fırsatçı gibi gözükmesine neden olan iddiayı ortaya atan SZ gazetesi, WDR ve NDR medya kuruluşları, haberde kaynaklarını açıklamadı. Ancak, BioNTech’i zor durumda bırakan haberin ardında Brüksel’in, yani aşı siparişinde geç kaldığı için ağır eleştirilen AB’nin olduğu iddia ediliyor. Brüksel’in bu yolla aşı siparişinde geç kalınmasının sorumluluğunu başkasına yükleyerek kendisini temize çıkarmak istediği iddia edildi. Bild gazetesi, haftalardır BioNTech’le ilgili ‘açgözlü’ ve ‘güvenilmez’ olduğu yönünde Brüksel kaynaklı dedikoduların dolaştığını yazdı. Özellikle AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen’in aşı siparişindeki gecikmenin sorumlusu olduğu yönündeki eleştirilerden sonra BioNTech’e yönelik dedikoduların arttığına dikkat çekildi.
Prof. Dr. Uğur Şahin, Dr. Özlem Türeci
SİPARİŞİ GECİKTİRDİ İFTİRASI
BioNTech’e karşı karalama kampanyası bununla da bitmedi. Bazı gazeteler, AB’ye dayandırarak verdiği haberde BioNTech’in aralık ayında söz verdiği siparişi geciktirdiğini de iddia etti. Ancak hem BioNTech hem de Alman hükümeti bu iddiaları da yalanladı. BioNTech’in Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) en geç kasım ayının ortasında onay vermesi durumunda aralıktaki tedariği sağlayacağı sözü verdiği belirtildi. Ancak bilindiği gibi EMA aralık ayının sonuna doğru BioNTech aşısına onay vermişti. Üstelik BioNTech’in, aşıya geç onay verilmesine rağmen Almanya’da 27 Aralık’taki sembolik aşılama startı için aşı gönderdiği hatırlatıldı. Ayrıca Noel zamanında bazı AB ülkelerinin aşıların korunacağı dondurucuyu sağlayamayacağı için AB ile ortak karar doğrultusunda 10 milyon aşının aralıkta gönderilmediği belirtildi.
FTİLİ SPIEGEL RÖPORTAJI ATEŞLEDİ
Der Spiegel dergisinin ocak ayında BioNTech yöneticileri Prof. Dr. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci’yle yaptığı röportajın AB’yi çok kızdırdığı belirtildi. BioNTech yöneticileri bu röportajda, AB’ye çok erken dönemde 500 milyon aşı teklif ettiklerini, ancak AB’nin çok yavaş ve geç harekete geçmesinin kendilerini şaşırttığını söylemesi, aşıda geç kalınmasının sorumlusunun AB Komisyonu olduğunu açık bir şekilde ortaya koydu. Bu röportaj sonrasında başta AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen olmak üzere AB Sağlık Komisyonu topa tutuldu. İşte bu röportaj, BioNTech’e karşı başlatılan karalama kampanyasının sebebi olarak görülüyor. İsmini açıklamayan Alman hükümetinin bir yetkilisi, Bild’e yaptıgı açıklamada, Brüksel’in, başarısızlığın tek müsebbibi gibi gözükmek istemediğini belirtti. Yetkili isim, AB’nin sorumluluğu Alman hükümetine de yükleyemediğini belirtti. O zaman AB için sorumluluğu yükleyebileceği geriye bir tek isim kalıyor: BioNTech.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen
VON DER LEYEN’E SERT ELEŞTİRİ
Prof. Dr. Uğur Şahin’in BioNTech’e yönelik iddiaları yalanlamasından sonra Almanya Maliye Bakanlığı Müsteşarı Wolfgang Schmidt, Twitter hesabından AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’i sert bir dille eleştirdi. Schmidt, “Artık yavaş yavaş von der Leyen ve çevresine sinirleniyorum. İlk önce AstraZeneca’yı itibarsızlaştırdılar şimdi de BioNTech’i yüksek fiyat talep eden gibi gösteren belgeler dolaştırıyorlar” dedi. BioNTech’in çok erken dönemde AB Komisyonu’na aşı teklifi götürdüğünün belgelerle ispatlı olduğunu belirten Schmidt, “Lütfen, kamuoyu önünde veya arka kapılar ardında bu mükemmel bilim insanlarına karşı kışkırtıcılık yapmayı bırakın. Ve kendi işinizi yapın. Ancak bu şekilde Avrupa ve AB için gerekli desteği alabilirsiniz” dedi.