Adalet Divanı, Avrupa’da yasal ayrımcılığı bitirdi

Ejder Köse, Avrupa Adalet Divanı’nın kararını ve sonuçlarını Hürriyet’e anlattı:

AVRUPA Adalet Divanı’nın 8 Mart 2011 tarihinde Belçika’da yaşayan Kolombiya vatandaşı Zambrano ile ilgili aldığı karar yalnızca Belçika’yı ilgilendiren bir karar gibi görülüyor. Ancak, bu karar Avrupa’da yaşayan ve bulunduğu ülkenin vatandaşlığını almış Türkleri de çok yakından ilgilendiriyor sanırım. Önce kısaca Zambrano davasına değinelim isterseniz.

Kolombiya vatandaşı olan Zambrano, 12 yıldır kaçak yaşadığı Belçika’da doğan ve Belçika vatandaşlığını alan iki çocuğunun üzerinden aile birleşimi çerçevesinde oturum izni müracaatında bulunmuştu. Ancak, Belçika Adalet Bakanlığı, Zambrano Ailesi’nin AB anlaşması çerçevesinde herhangi bir hakkı bulunmadığı gerekçesiyle bu istemi geri çevirdi. Kolombiyalı ailenin başlattığı hukuk mücadelesinde dosya AB’nin en yüksek yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı’na kadar gitti. Divan, 8 Mart’ta tarihi bir karar verdi. Ailenin Belçika vatandaşı olan çocuklarıyla bu ülkede yaşama hakkına sahip oldukları sonucuna varıldı.

Karar hangi açıdan tarihi?
Her şeyden önce ilk kez bir davaya Belçika’nın dışında yedi ülke ve Avm rupa Komisyon müdahil oldu. Hollanda, Almanya, Danimarka, Avusturya, İrlanda, Yunanistan ve Polonya davada Belçika’nın yanında yer aldılar. Dikkat çekici nokta AB hukukundan doğan haklar konusunda hassas olan Avrupa Komisyonu’nun da bu ülkelerle birlikte davaya müdahil olmasıydı. Avrupa Adalet Divanı’nın böylesine bir muhalefete rağmen bu cesur kararı alması gerçekten alkışlanmaya değer. Avrupa Adalet Divanı bu kararında ‘AB vatandaşlığı’ kavramını ve bunun beraberinde getirdiği hakların yorumunu yapmakta. Bu da tarihi bir önem taşımakta.

Bu noktayı biraz daha açabilir miyiz?
AB vatandaşlığı bu karar öncesi kişinin kendi ülkesinde ancak, bir süre bir başka AB üyesi ülkede yaşamasıyla işlerlik kazanıyordu. Daha doğrusu AB ülkeleri tarafından böyle yorumlanıyordu. Yani Hollanda’ya yerleşmiş bir Alman vatandaşı, AB vatandaşlığından doğan bazı haklara hemen sahipken, Hollanda vatandaşı kendi ülkesinde bu haklardan yararlanamıyordu. Yararlanabilmesi için önce bir başka AB ülkesinde bir süre yaşamış olması gerekiyordu.

Bunun için mi aile birleşiminde bazı kişiler ‘Belçika yolu’ denilen yönteme başvuruyorlardı?
Aynen öyle. Çünkü bir süreliğine Belçika’ya yerleşen Hollandalı, AB vatandaşı olarak kendi ülkesinde sahip olmadığı ileri sürülen bazı haklara kavuşuyordu. Bu yöntemle aile birleşimi daha kolay gerçekleşiyordu. Örneğin Türk vatandaşı olan eşiyle bir süre Belçika’da yaşadıktan sonra Hollanda’ya ‘AB vatandaşı’ olarak dönen kişiye geliri sorulmadığı gibi, eşinden de yurtdışında uyum sınavını vermesi istenemiyordu.

Zambrano kararıyla ne değişecek?
Bu karar Hollanda, Almanya ya da birlik üyesi bir başka ülke vatandaşlığını ‘AB vatandaşlığı’ ile eşit düzeye getirmektedir. Ayrıca bu karar birlik üyesi ülkelerin kendi vatandaşlarına ayrımcılık yaptığı gerçeğini de su yüzüne çıkarmıştır. Hollanda vatandaşı olan bir Türk, herhangi bir nedenden dolayı Avrupa’ya gelmiş bir Türk ile burada evlenip eşine oturum izni alabilecek. Hollanda elbette şimdi olduğu gibi ‘eşin Türkiye’ye gitsin oradan MVV (Geçici oturum izni vizesi) başvurusunda bulunsun, yurtdışında uyum sınavını versin’ diyecektir. Zambrano kararı, Hollanda vatandaşlarının bu ülkede AB vatandaşlarıyla aynı haklara sahip olduğunu ortaya koymakta. Bu hangi kökenden olursa olsun tüm Hollanda vatandaşları için de geçerli.

AVRUPA'DA ARTIK DAHA SIK GÜNDEME GELECEK
Karar başka ne gibi hakkı da beraberinde getirecek Bunların en önemlilerinden biri, Türkiye’de yaşayan ve ailesi tarafından Hollanda’ya getirilmek istenen çocuklara uygulanan yaş sınırı. Hollanda bu yaş sınırını 18 olarak uyguluyor. AB hukukuna göre ise sınır 21’dir. 21 yaşın altındaki çocuklar için başvuru hemen yapılmalıdır. Çünkü değerlendirmede başvuru tarihi dikkate alınacaktır. Zambrano kararı önümüzdeki süreçte Avrupa ülkelerinde çok sık gündeme gelecektir.

DİVAN KARARI SAPTIRILMAYA ÇALIŞILIYOR
Hollanda bu karardan etkilenmeyeceğini ileri sürüyor.
Sadece Hollanda değil, davaya müdahil olan diğer ülkeler de aynı görüşü savunuyor. Soysal davasında da aynı tavrı takınmışlardı. Zambrano davası madem kendilerini etkilemiyor, neden yedi ülke müdahil oldu? Her zaman olduğu gibi olay saptırılmaya çalışılıyor. Kamuoyuna da bu 18 yaş altı çocukları ya da mültecileri kapsayan bir karar gibi gösterilmeye çalışılıyor. ‘AB vatandaşlığı’ dediğimizde ‘çocuk ya da yetişkin’ ayrımı yoktur. Bu davada AB vatandaşları tesadüfen çocuk. Tabii burada bir Hollanda vatandaşı ile evlenen Türk’e, “Buyurunuz oturum kartınız” denilmeyecektir. AB vatandaşlığından doğan haklar için yargıya gidilmesi gerekiyor. Fakat Avrupa Adalet Divanı’nın kararı açık ve net olduğu için sonuçlar hep lehimize olacaktır.