63 yıl önce bugün

Hiroşima'yı böyle andılar

Dünya tarihinde savaşta yalnızca Japonya'da kullanılan atom bombasının Hiroşima kentine atılışının 63. yıl dönümü, kentin Belediye Başkanı Tadatoşi Akiba ve Japonya Başbakanı Yasuo Fukuda'nın katılımıyla anıldı.

Anma töreni, bombanın düştüğü saat olan 08.15'te Barış Parkı'nda tok sesli ?anın ?almasıyla başladı. Belediye Başkanı Akiba ile Başbakan Fukuda, aralarında bombadan kurtularak hayatta kalabilen 75 yaşın üzerinde olanların da bulunduğu 45 bin insanın katıldığı törende konuştular.

Akiba, "atom bombalarının ebediyen yasaklanması i?in" bir kez daha ?ağrıda bulundu. Akiba, BM'de 170 ülkenin atom bombalarının temelli yasaklanmasına destek verdiğini, 20 ülkenin ise buna karşı ?ıktığını söyleyerek, BM Güvenlik Konseyi'nin bu 20 ülke arasında yer alan, nükleer gü? sahibi beş daimi üyesi ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve Çin'e üstü kapalı ?ağrıda bulundu.

Japonya Başbakanı Fukuda da "Japonya, nükleer silahların temelli yeryüzünden kaldırılması ve ebedi barış i?in öncü olacaktır" diye konuştu.

YOKOSUKA LİMANI

Bu arada, ABD'nin halen Japonya'daki ana askeri üssü olan, Tokyo Körfezi'nin güney ucundaki Yokosuka limanına gelecek olan, "emekliliği gelen" Kitty Hawk u?ak gemisinden görevi devralacak USS George Washington nükleer u?ak gemisi de bugünkü törende protesto edildi.
Hiroşima kubanları ve yakınları, "Bu gemi nükleer sızıntı yapıyor" dedi.

ABD, HİROŞİMA'DAN 20 G?N ?NCE İLK ATOM BOMBASINI DENEDİ

ABD, 16 Temmuz 1945 tarihinde, New Mexico ?ölündeki Los Alamos laboratuvarında "Trinity: Teslis" deneyinde ilk atom bombasını test ettikten 20 gün sonra Japonya'yı bu bombayla vurdu.

Japonya'yı "kayıtsız-şartsız teslim almak i?in" ABD savaş u?ağı 6 Ağustos 1945 sabahı saat 08.13'te kentin 10 bin metre üzerinden uranyum-235 atom bombasını bıraktı. Bomba yerden 580 metre yükseklikte patlatıldı.

Hiroşima limanından ü? gün sonra tarihte savaş ama?lı kullanılmış ikinci ve son atom bombası yine Japonya'nın Nagazaki liman kentine atıldı. İkinci Dünya Savaşı'nın son günlerinde Hiroşima'da uranyum-235, Nagasaki'de plutonyum-239 atom bombaları "atomun füzyon par?alanma" yöntemiyle patlatıldı. ABD ve SSCB, ileride, atom ?ekirdeğinin birleşmesi ilkesine dayanan (füzyon) ?ok daha gü?lü "hidrojen" bombaları geliştirdi.

Hiroşima'da ilk anda 70 bin, Nagasaki'de ilk anda 27 bin insan "buharlaşarak" yok oldu. Hiroşima'da birka? yıl i?erisinde ise "radyasyonun ölümcül etkisinden" 140 bin insan öldü.

İLK VURUCU DALGA

Hem Hiroşima hem Nagazaki'deki atom bombası, ABD savaş u?ağından atıldıktan sonra yere 500 metre kala patlatıldı. Bombanın ilk vurucu dalgası olan fırtınanın hızı saatte 800 kilometreydi.

6 Ağustos 1945 sabahı Albay Paul Tibbets yönetimindeki "Enola Gay" isimli B-29 u?ağı, "Little Boy" (Ufak Oğlan) isimli ?ok gizli bir yükle Güney Pasifik'teki Tinian Adası'ndan havalandı.

İnsanların zihninde o günden beri aynı soru yankılanıyor: "Bu korkun? bomba zaten yenilmiş olan Japonya'ya atılmalı mıydı..."
Japonya'nın en güzel kenti olarak bilinen Hiroşima'nın suları, toprağı, havası ve insanları zehirlendi. İki ay i?inde bombanın gizli silahı olan radyasyon, ölü sayısını 135 bine ?ıkardı.

Bombardımanı takip eden 5 yıl i?inde radyasyon nedeniyle mutasyona uğrayan 60 bin kişi daha hayatını kaybetti. Hiroşima'dan sadece 3 gün sonra, atom bombasının ?ökerttiği Japonya'ya bir bomba daha atıldı. Bu seferki bombanın "kod adı" Şişman Çocuk'tu. İki kentte ölenlerin sayısı 500 bini aştı.

Hiroşima'da ilk bomba 15-20 kiloton (20 bin ton) trinitrotoluen (TNT) patlayıcı gücündeydi. İlerleyen yıllarda savaş teknolojisi, Hiroşima ile Nagazaki'ye atılanları, tek bombada 2500 kat aşacak düzeye ?ıkardı, yani 50 megaton (50 milyon ton) TNT'ye.

1975'te Nobel barış ödülü kazanan Sovyet nükleer fizik mühendisi Andrey Sakharov'un (1921-1989) Sovyet lideri Nikita Kruş?ev'i (1894-1971) ABD ile silah yarışında 50 megatonun üzerine ?ıkılmaması yönündeki iknası, tarihe damgasını vurmuş atom bombası döneme?lerinden biri olarak hatırlanıyor.

TURNALAR

Kağıt turna kuşu yapmasıyla simgeleşmiş Japon kızı Sadako Sasaki ise binlerce barış el?isi i?inde hep anıldı. Sadako Sasaki, Hiroşima'ya atom bombası düştüğünde iki yaşındaydı. Kısa ömründe, kendini, Japon kültüründe hayatın ve uzun ömrün simgesi tuğralı turnaların Japon kağıt katlama sanatı origami ile yapılmasına verdi.

1955'te ansızın düştüğünde, atom bombasının insan vücudunda a?tığı derin yaralardan, kan kanserine yakalandığı anlaşıldı ve 11 yaşındaki ölümünün ardından sınıf arkadaşları da ölünce onun yanına gömülmek istediler. Sasaki, ölünceye kadar 644 kağıttan turna yaptı.