40 yıl sonra aynı yerde

KÖLN’deki Ford fabrikasında 1973’te gerçekleştirilen Almanya tarihinin en büyük işçi eyleminin üzerinden bugün tam 40 yıl geçti. Türk işçileri tarafından başlatıldığı için adına ‘Türk Grevi’ de denilen büyük ayaklanmanın tanığı Zihni Edis’le olayın yaşandığı 3 numaralı girişin önündeyiz. 40 yıl öncesini bugün gibi hatırladığını söyleyen 72 yaşındaki Zihni Edis, 3 numaralı kapının arkasını göstererek, “Bundan tam 40 yıl önce bugün, işte oradaydım. 32 yaşında bir delikanlıyken, ekmeğimiz ve geleceğimiz için ayaklanmıştık” diye anlatıyor.

KOŞULLAR AĞIRLAŞINCA AYAKLANDIK
1964’ten 2000 yılına kadar çalıştığı Ford’da 20 yıl da işçi temsilciliği yapan Edis, o günleri şöyle anlatıyor:
“O tarihte Ford’da 35 bin kişi çalışıyordu. Türkler 12 bin kadardı. İşlerimiz ağırdı. İzne giden arkadaşlarımızdan 200 kadarı rapor alıp iznini uzatınca işyeri durumdan kuşkulanıp, bu arkadaşlarımızı işten çıkardı. Yerine eleman almayınca onların işleri de bize kaldı. Bunun üzerine ayaklandık. Başta Almanlar da destek verdiler. İG Metall Sendikası da öyle. Ama sonra olaylar kontrolden çıkınca sendika ve Almanlar desteğini çekti. Ama işçiler sendikaya rağmen grevi sürdürdü. Hatta Türk konsolosu bile işçileri ikna edemedi. Polis müdahalesiyle grev sona erdi.”

GREVCİ TÜRKLER YALNIZ KALDI
İyi niyetle yola çıktıklarını belirten Zihni Edis, şiddet olaylarının yaşanması nedeniyle başta kendisinin olmak üzere çok sayıda arkadaşının desteğini söylüyor:
“Bazı arkadaşlar ustabaşlarına ya da direnenlere şiddet uygulamaya başladılar. Bunu hiç birimiz onaylamadık. Üçüncü gün bazı birimlerde makinelerin tahrip edildiğini duyduk. Bunun üzerine sendika desteğini çekti. Greve destek veren Almanlar da ayrıldı. Grevci Türkler yalnız kaldı. Sonuçta polis de müdahale edince iki gün daha direnebildiler. 200 arkadaşımızın işine dönmesini, çalışma koşullarının düzeltilmesini ve saat ücretlerimize bir mark zam yapılmasını istiyorduk. Grev dağılınca bu isteklerimizin hiçbiri gerçekleşmedi. Bazı arkadaşlarımız işlerinden oldular. Olayların başını çeken Baha Targün adlı arkadaşımızı da sınırdışı ettiler.”

Tarihi bir olay
24-30 Ağustos 1973’de gerçekleşen grev Türk işçileri açısından olumsuzlukla sonuçlansa da, ‘Türklerin fark edilmeleri’ açısından önemlidir. Grevin sonuna doğru Almanya’da siyasiler de harekete geçmiş, “Birkaç komünistin işi” deyip olay bastırılmış, grevin ateşleyicilerinden Baha Targün ile birkaç yakın arkadaşı sınırdışı edilerek olay kapatılmıştı.