35 soruda otomatik bilgi deÄŸiÅŸimi
Güncelleme Tarihi:
Yeni yazı dizimizde, yaklaşık olarak 6 aydır yürürlükte olan ve Avrupalı Türkleri, özellikle Almanya’da yaşayanları tedirgin eden bir uygulamayı işleyeceğiz. Konumuz, Türkiye’nin daha önce altına imza attığı ancak geçen haziran ayından bu yana uyguladığı, Avrupa ve 70’e yakın ülkeyle vergisel ve finansal konularda yaptığı otomatik bilgi paylaşımı. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşma gereği, Avrupa ülkelerinde yaşayan ancak memleketlerindeki finansal hesap bilgileri mukimi oldukları ülkelerle otomatik olarak paylaşılması, birçok Avrupalı Türk’ü haliyle endişelendiriyor.
Â
SÜREÇ YENİ DEĞİL
Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 100’ü aşkın ülke vergi kaçakçılığıyla mücadelede iş birliği yapıyor. Bu amaçla yürütülen iş birliği süreci, Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye’nin de taraf olduğu kısa adı OECD olan ‘Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ ve dünyanın en büyük ekonomilerinin oluşturduğu G20 gibi uluslararası kuruluş ve oluşumlar bazında gerçekleştiriliyor. Bu süreç yeni değil. Söz konusu uluslararası iş birliği, 2011 yılında Türkiye tarafından da imzalanan, AB üyesi ülkelerin tümünün yanı sıra İsviçre, Norveç, Brezilya, Hindistan gibi ülkelerin de dahil olduğu 141 ülke tarafından OECD öncülüğünde hazırlanan ‘Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi’ne dayanıyor.
Bundan önce de birçok ülke karşılıklı olarak çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları imzalamış, bu yolla vergi kayıplarını önlemenin ve vergi kaçakçılığına karşı mücadelenin temelini atmıştı. Türkiye, uluslararası vergisel iş birliğinin ve şeffaflığın hem çok taraflı hem de otomatik temelde gerçekleştirilmesini öngören bu sözleşmeden 6 yıl sonra söz konusu uygulamayı düzenleyen ve her geçen gün sayıları artan 110 ülkenin taraf olduğu ‘Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması’nı 21.04.2017 tarihinde imzaladı ve 31.12.2019 tarihinde de onayladı. Türkiye, vergi kaçırılmasının engellenmesi amacıyla Avrupa ülkeleriyle otomatik bilgi paylaşımına, 31.05.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Cumhurmaşkanlığı Kararı’ ile başladı. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, geçen haziran ayından bu yana uygulamasına başlanan bilgi paylaşımı konusundaki hazırlamış olduğu, haziran ayı itibariyle de güncellediği ve örneklerle olası sonuçlar hakkında tüketicileri aydınladan rehberden derlediğimiz, 35 soru ve cevabı siz değerli okurlarımızın bilgisine sunuyoruz:
Otomatik bilgi değişimi, diğer ülkelerde bulunan finansal hesap bilgilerinin yerleşik (mukim) olunan ülkeye her yıl karşılıklı (mütekabiliyet esasına göre) ve otomatik olarak elektronik ortamda gönderilmesidir. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), G20’nin ve AB’nin uluslararası ölçekte vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele çalışmaları sonucunda hazırlanan ve bugün itibarıyla 110 ülkenin taraf olduğu ‘Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması’na göre, imzacı ülkeler, karşılıklılık temelinde ilgili ülkelerin mukimlerine ait finansal hesap bilgilerini, finansal kuruluşlardan toplayıp ayrı bir talep gerekmeksizin (otomatik olarak) her yıl ilgili ülkeyle paylaşacaktır. Türkiye’de otomatik bilgi değişimi için bilgileri toplamaya ve paylaşmaya yetkili makam, Hazine ve Maliye Bakanlığı‘na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı‘dır.
SORU2: SADECE TÜRKİYE Mİ BİLGİ GÖNDERECEK?
Türkiye, anlaşmaya taraf diğer ülke yerleşiklerinin (mukimlerinin) kapsama giren hesap bilgilerini o ülkelere gönderecek ve o ülkelerden de Türkiye’de yerleşiklerin (Türkiye mukimlerinin) kapsama giren hesap bilgilerini alacaktır. Nitekim bugüne kadar otomatik bilgi değişimi yapılan Norveç ve Letonya’dan hem kapsama giren bilgiler alınmış hem de bilgi gönderilmiştir. Bununla birlikte, bazı ülkeler bilgi almadan sadece bilgi vermek istediğinden, Türkiye bu ülkelere bilgi vermeden tek taraflı bilgi alacaktır.
Uluslararası düzeyde vergide şeffaflık sağlanması amacıyla dünya genelinde banka bilgilerinin gizlenmemesi konusunda uzlaşılmıştır. Sözleşmeye taraf olan tüm ülkeler iş birliği yaparak vergi kaçırmayı en aza indirmeyi hedeflemektedir. Otomatik bilgi değişimi taahhüdünün yerine getirilmesi hususu hem OECD hem de Avrupa Birliği nezdinde ‘kara liste’ olarak da adlandırılan vergisel açıdan iş birliği yapmayan veya şeffaf olmayan ülke listeleri ve benzeri uygulamalar ile takip edilmekte, bilgi değişiminde bulunmayan ülkelere çeşitli tedbirler uygulanması konusunda çalışılmaktadır. Ayrıca ülkelerin otomatik bilgi değişimine ilişkin tutumları, uluslararası finans ve kredi kurumları nezdinde de dikkate alınmaktadır. AB’nin uygulaması muhtemel yaptırımlara örnek olarak ‘Sürdürülebilir Gelişme İçin Avrupa Fonu’ndan kesintilerin ve garanti kısıtlamalarının uygulanması, üye ülkeler tarafından belirli işlemlere yönelik sıkı denetimlerin yapılması ve bazı giderlerin reddedilmesi verilebilir.
SORU4: OTOMATİK BİLGİ DEĞİŞİMİ KAPSAMINDA BİLGİ PAYLAŞIMI BAŞLADI MI?
Türkiye’nin ilk otomatik bilgi değişimi, 2018 yılında Norveç ve Letonya ile başlamıştır. Otomatik bilgi değişimi süreci zaman içerisinde anlaşmaya taraf tüm ülkeleri kapsayacak şekilde ilerleyecek olup, Türkiye’nin otomatik bilgi değişimi ilişkilerinin güncel durumu aşağıdaki linkten takip edilebilir. https://www.oecd.org/tax/automatic-exchange/international-framework-for-the-crs/exchange-relationships/
Kural olarak karşılıklı şekilde, mütekabiliyet esasında yapılmaktadır. Bununla birlikte, bilgi değişimi yapılacağı gün itibarıyla veri güvenliği noktasında OECD sekretaryası tarafından sorun tespit edilen ülkelere bilgi gönderilmeyecektir. Ayrıca, bazı ülkeler tek taraflı bilgi göndereceğinden bu ülkelere bilgi gönderilmesi söz konusu değildir. Otomatik bilgi değişimi yapılacak ülkelerin önümüzdeki yıllarda değişiklik gösterebilmesi, yeni ülkelerin eklenmesi ya da çıkması söz konusu olabilecektir. Otomatik bilgi değişimi süreci zaman içerisinde anlaşmaya taraf tüm ülkeleri kapsayacak şekilde ilerleyecektir. Güncel liste şu linkten takip edilebilir:
https://www.oecd.org/tax/automatic-exchange/international-framework-for-the-crs/exchange-relationships/
HÃœRDANIÅžIN NOTU:
31.05.2021 tarihinde ‘Cumhurbaşkanlığı Kararı’ ile uygulamaya giren bu anlaşma kapsamında Türkiye, aralarında başta Almanya ve AB ülkeleri olmak üzere 69 ülkeyle otomatik bilgi paylaşımı gerçekleştiriyor.
-YARIN: OTOMATİK BİLGİ PAYLAŞIM SİSTEMİ NASIL İŞLEYECEK VE HANGİ DÖNEME AİT BİLGİLER PAYLAŞILACAK?-