114 yıllık Hereke halısı Barış Sarayı’na geri Döndü

BARIŞ Sarayı halısı, kendine özgü geometrik Hereke desenine sahip olup 13 milyon 704 bin 480 Türk ‘Gördes’ düğümünden oluşuyor. Yaklaşık 160 m² büyüklüğünde ve yaklaşık 700 kilodur. Halı, sarayın en görkemli odalarından biri olan Japon Odası’nın zeminini dekore ediyor. Birçok konferans ve duruşma, özellikle Daimi Tahkim Mahkemesi’nin duruşmaları bu odada yapılıyor. Hereke halılarının uzun ömürlü ve dayanıklı olduğu bilinmesine rağmen, Barış Sarayı’ndaki Hereke halısı, bu konferans salonunun yoğun kullanımı nedeniyle restorasyona ihtiyaç duyuyordu. Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı, halının Türkiye’deki uzmanlar tarafından restore edilmesini cömertçe teklif etti.

LOJİSTİK VE RESTORASYON
Ocak 2023’te Barış Sarayı’nın sahibi ve yöneticisi olan Carnegie Vakfı ile Türk hükümeti arasında bir protokol imzalandıktan sonra, karmaşık lojistik planlandı ve halı Mart 2023’te yolculuğuna başladı. İlk olarak, kapsamlı bir temizlik için Hollanda’nın kuzeyindeki Cruquius’taki Icat şirketine götürüldü. Hereke halısı daha sonra kamyonla Aksaray’daki Sultanhanı’na taşındı. Varışından kısa bir süre sonra, bir Hollanda heyeti yaklaşan restorasyon süreci hakkında bilgi edinmek için Kasım 2023’te Aksaray’a gitti. Geleneksel zanaatkarlık, kimyasal analiz ve restorasyon teknikleri gibi farklı alanları bir araya getiren sekiz aşamada bir koruma ve restorasyon planı hazırlandı. Dijital ortamda halı, yarım metrekarelik 280 eşit parçaya bölündü ve hasarlar son teknoloji kullanılarak belgelendi. Bu incelemeler sırasında 15 farklı hasar türü belirlendi ve en ciddi bozulmanın mobilya kullanımı ve insan trafiğinden kaynaklanan aşınma ve yıpranmadan kaynaklandığı ortaya çıktı.

ENERJİ BAKANLIĞI’NDAN DESTEK ALDI
Halının 100 yıldan daha önce hangi ipliklerle dokunduğunu ve hangi renklerin kullanıldığını belirlemek için uzman ekip, Ankara’daki Türkiye Enerji Bakanlığı (TENMAK) analiz laboratuvarlarından destek aldı. Halı yüzeyinin farklı yerlerinden alınan mikro örneklerin analiz sonuçlarına göre, halının orijinal iplik türlerine uygun tamir iplikleri sağlandı. Halının renkleri yerinde kolorimetrik ölçümlerle belirlendi ve iplikler daha sonra geleneksel yöntemlerle doğal bitki ve kök kaynaklı pigmentler kullanılarak boyandı. Londra’daki Buckingham Sarayı’nın halılarını da restore eden deneyimli zanaatkarlardan oluşan yetenekli bir ekip, restorasyon çalışmalarına başladı.

İADE TÖRENİ
Barış Sarayı’nın kültürel mirasının önemli bir parçası olan halının onarımı yaklaşık bir yıl sürdükten sonra, Ocak 2025’te sarayın Japon Salonu’ndaki yerine geri dönecek. 9 Ocak 2025 Perşembe günü düzenlenecek şenlikli bir törenle açılışı yapılacak. Törende, Carnegie Vakfı Başkanı Piet Hein Donner, Türkiye Cumhuriyeti Hollanda Büyükelçisi Sayın Selçuk Ünal, Daimi Tahkim Mahkemesi Genel Sekreteri Dr. Hab. Marcin Czepelak ve Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Mehmet Nuri Ersoy kısa konuşmalar yapacaklar.

ADALET VE BARIŞIN SEMBOLÜ
Hollanda’nın Lahey kentindeki Barış Sarayı, adalet ve barışın dünya çapındaki sembolüdür. Kapılarını 1913’te açmış ve o zamandan beri ‘Hukuk Yoluyla Barış’ idealine hizmet etmiştir. Günümüzde, Daimi Tahkim Mahkemesi, Birleşmiş Milletler Uluslararası Adalet Divanı, Lahey Uluslararası Hukuk Akademisi ve Barış Sarayı Kütüphanesi’ne ev sahipliği yapmaktadır. Barış Sarayı, Carnegie Vakfı tarafından sahiplenilmekte ve yönetilmektedir. 1907’de Barış Sarayı’nın ilk taşı döşendiğinde, ülkelerden Saray’ın inşasına katkıda bulunmaları istendi. 40’tan fazla ülke bu çağrıya yanıt vererek resim ve vazo gibi sanat eserleri veya ahşap ve mermer gibi yapı malzemeleri bağışladı. Bu şekilde Barış Sarayı yalnızca dünya için değil, aynı zamanda dünyanın bir yeri oldu.