Avrupa, çatlakları onarıyor

Fransa Cumhurbaşkanı Chirac, hükümete ve bürokrasiye Saddam sonrasına ilişkin muhataplarıyla görüşme ve çalışma alanlarını ilgilendiren her ayrıntıyı birlikte ele alıp ortak politikalar geliştirme talimatı verdi.

Böylece, Avrupa Birliği'nin diğer üyelerine danışmadan savaşa karşı keskin bir pozisyon almakla eleştirilen Fransa'nın, ikinci aşamada ortaklarıyla dış politika oluşturma çabasına gireceği anlaşılıyor.

Aynı şekilde, Irak konusunda kimseye danışmadan Washington yanında yer alan AB üyesi İtalya Başbakanı Berlusconi de 'Avrupalılık' meselesinin Atlantik aşırı ilişkilerin gölgesinde kaldığı eleştirilerini ciddiye alarak Avrupa'ya 'geri döndü'.

Berlusconi geçen hafta Komisyon Başkanı Prodi ile bir araya gelerek yapılması gerekenleri tartıştı.

İngiltere Başbakanı Blair'in, Washington'da Birleşmiş Milletler'i tekrar devreye sokma konusundaki ısrarı da aynı nedenden kaynaklandı.

Her şeye rağmen Blair ve Berlusconi gibi Avrupalı liderler, birlik hedefinin, Amerikan müttefikliğine kurban edilmesini istemiyorlar.

Çünkü, Avrupa olmadan Atlantik ötesi ilişkilerin de bugünkü gibi gitmeyeceğinin farkındalar.

Parçalanmış bir Avrupa'nın Washington ile yapıcı ve eşit ittifak kurmasının hiç mümkün olamayacağı açık.

* * *

IRAK savaşının ikinci aktörü İngiltere'nin, ABD ile birlikte çıktığı yolda daha şimdiden farklılıklar göze çarpıyor.

İngiltere Başbakanı Blair'in geçen hafta Washington'da Bush ile görüşmesi, bu sürecin önemli tarihlerinden biri olacak.

Tony Blair'in, Saddam sonrası Irak'ın yeniden inşaasının yanı sıra, yeni yönetimin oluşmasında da Birleşmiş Milletler'in rol alması gerektiği konusundaki ısrarı Washington'da hoş karşılanmadı. ABD Başkanı, görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında bununla ilgili soruları yanıtsız bırakmayı tercih ederken Dışişleri Bakanı Powell'ın, 'Sonunda her şeyi getirip cam evdekilerin eline teslim etmek için bu işlere kalkışmadık' sözleri Bush Yönetimi'nin yaklaşımını açıklıyor.

Amerikan şirketlerinin Irakla ilgili alt yapı ihalelerini daha şimdiden kapmaya başladıkları göz önüne alındığında Washington ile Londra'nın işlerinin zorlaşacağı besbelli.

* * *

İNGİLTERE Dışişleri Bakanı Jack Straw'un, 27 Mart tarihli International Herald Tribune Gazetesi'nde çok ilginç bir makalesi yer aldı. 'Avrupa'nın global rolünün üstünü çizmeyin' başlıklı makalede Straw, Irak nedeniyle yaşanan diplomatik krize rağmen, 'bu sorunun Avrupa'nın ortak savunma ve dış politikasının ölüm çanları olduğunu düşünüp memnuniyete kapılanları uyarıyorum' diyor ve Irak'ın yeniden yapılandırmasında Avrupa'nın 'soft gücü'nün vazgeçilemez olduğunu ilan ediyor. 'Avrupa Birliği Irak halkına, onu temsil eden bir yönetimin koşullarını yaratarak, diktatörlüğün gölgesinden kurtulması için yardımcı olmalıdır' diyor ve bu konuda AB üyelerinin görüş birliği içinde olduğunu vurguluyor.

Oysa Washington yıllardan beri kendi başına Saddam sonrasının hesaplarını yapıyor. Muhalefeti örgütlemeye çalışıyor. Herkese sözler veriyor. Avrupa'nın, yeni yönetimin oluşumunda söz sahibi olmak istemesi ve İngiltere'nin bu konudaki ısrarı önümüzdeki günlerde gündeme yeni bir tartışmanın gireceğinin işareti.

Bu dönem Türkiye için yeni bir fırsat yaratıyor. Avrupa Birliği hedefinin öncelik listesinin başında gelmesi gerektiğini, Türkiye'nin şu Irak savaşında yaşadıkları gösteriyor.