Geçtiğimiz 29 Aralıkta 141. yılını kutlayan ve geçmişi Dersaadet Tahvilat Borsası’na kadar giden Borsa İstanbul son 2 yılda geçirdiği düzenlemelerle yeniden yapılandırılarak, anonim şirket statüsüne kavuşturuldu. Bu kapsamda Türkiye’de faaliyet gösteren Altın Borsası ve Vadeli İşlem Borsası gibi borsalar da tek çatı altında toplanarak Borsa İstanbul’un bünyesine katıldı. Borsaların birleşmesi ile Borsa İstanbul, markalaşma, yeni ürün ve pazarların geliştirilmesi süreçlerinde ve uluslararası ortaklıklarda gereken etkinlik ve esnekliğe kavuşmuş oldu.
Dünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum- WEF) 2005 yılından bu yana yayınladığı Dünya Rekabetçilik Raporu’nda ülkeleri 12 faktör açısından değerlendirerek, rekabet gücünü tespit ediyor. Altyapıdan, makroekonomik verilere, eğitimden, işgücü piyasasının etkinliğine kadar çok geniş bir yelpazeye yayılan bu 12 faktör arasında finans ve sermaye piyasalarının gelişmişliği de önemli bir etken olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü sermaye piyasalarının büyüklüğü ve derinliği günümüzde ülkelerin ekonomik yapısı içinde önemli bir paya sahip. Türkiye ekonomisi dünya sıralamasında 17. büyük ekonomi olarak ilk 20’de yer alırken, sermaye piyasaları açısından ne yazık ki ilk 10-20 ekonomi arasında bir yerde değil. Uluslararası bir finans merkezi olması hedefi bulunan İstanbul şu anda küresel finans merkezleri sıralamasında 42. sırada yer alıyor. Dolayısıyla, en büyük 20 ekonomi arasından sıyrılıp, ilk 10 ekonomi arasına girmeyi yani ekonomide şampiyonlar ligine yükselmeyi amaçlayan Türkiye’de reel sektör büyümesi kadar sermaye piyasalarının da büyümesine ihtiyaç var. İşte bu gerçeklerden hareketle sermaye piyasalarının büyütülmesi ve derinleştirilmesi amacıyla bir süredir ekonomi yönetiminin yanı sıra, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Borsa İstanbul’un öncülüğü ve işbirliğinde, her kesimden sektör temsilcisi önemli bir çaba gösteriyor.
Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılı dolayısıyla belirlenen 2023 hedefleri kapsamında 2 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğe ulaşılması hedeflenirken, sermaye piyasalarının büyüklüğünün de, milli gelirin yüzde 70’ine ulaşması öngörülüyor. Bu kapsamda Ekim 2009’da Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) İstanbul’da gerçekleştirilen yıllık toplantıları sırasında, İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Stratejisi ve Eylem Planı dünya kamuoyu ile paylaşıldı. İşte bir anlamda İstanbul’un uluslararası bir finans merkezi olma hedefinin de odağında yer alan Borsa İstanbul, önümüzdeki yılları adeta bir değişim-dönüşüm süreci olarak değerlendiriyor.
Yatay ve dikey birleşmeler ve hukuki yapının değişmesiyle daha dinamik bir yapıya kavuşan Borsa İstanbul yurtiçinde bir yandan yeni şirketlerin halka açılmasını ve daha fazla yatırımcının borsaya gelmesini sağlayıcı faaliyetlerini hızlandırırken, bir yandan da Türkiye’yi dünya borsalarında bir üst lige taşıyacak yönde adımlar attı. Yatırımcılar için daha cazip bir Pazar ortamı sağlanırken, diğer yandan teknolojik yatırımlar ile de borsanın altyapısı güçlendirilmiş oldu.
Borsanın finansal merkez olarak yapılanmasında en büyük öncelik dünya çapında teknolojik bir altyapıya sahip olmak. Borsa İstanbul, bölgedeki sermaye piyasalarında bir çekim merkezi haline gelmek için ilk olarak dünyanın en büyük borsa şirketlerinden ABD merkezli Nasdaq Grup ile stratejik ortaklık anlaşması imzaladı. Bunun yanında bölgesinde geniş bir coğrafyada yer alan sermaye piyasaları ile teknoloji satışından, piyasaların işletilmesine, ürün geliştirmeden, ortaklıklar kurulmasına kadar birçok alanda iş birliği faaliyetlerini gerçekleştirmeye devam ediyor. Bu kapsamda, Borsa bölgenin finansal süpermarketi, uluslararası yatırımcılara açılan kapısı, finans teknolojileri ve entelektüel merkezi olmayı temel öncelikleri olarak belirledi.
Borsayı global boyutlara taşımak, risk- getiri tercihlerinde değişik yatırımcı gruplarına hitap etmek için Borsada işlem gören ürün portföyü sürekli zenginleştiriliyor. Bu süreçte sukuk (kira sertifikaları) ilk kez Borsa kotuna alındı, turbo sertifikalar Pay Piyasası bünyesinde yer alan Kurumsal Ürünler Pazarında, Saray Bosna Borsası SASX-10 endeksi vadeli işlem sözleşmeleri VİOP’da işlem görmeye başladı. Borsa bünyesinde Dünya Bankası Küresel İslami Finans Geliştirme Merkezi kuruldu, geçtiğimiz aylarda Borsa bünyesinde yerli ve yabancı birçok farklı kuruluşa hizmet verecek Borsa İstanbul Veri Merkezi açıldı, enerjiye yönelik ürünlerin Borsa İstanbul platformunda işlem görmesine ilişkin çalışmalar ise devam ediyor.
İstanbul: Bölgesel Merkez, Küresel Aktör Forum Dizisi
Türkiye ekonomisinin 2023 hedeflerine ulaşması bakımından önemli bir aşama olan İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Projesinin bundan sonraki aşamalara başarıyla taşınması ve İstanbul’un bölgenin tartışmasız merkezi ve küresel finans ağının önde gelen aktörlerinden biri haline gelmesi için bütün paydaşlar tarafından sahiplenilmesi gerekli. İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Projesi’nin merkezinde yer alan Borsa İstanbul, İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Projesini tanıtmak ve yatırımcılarla dirsek temasında bulunmak üzere “İstanbul: Bölgesel Merkez, Küresel Aktör” forum dizisi düzenliyor.
İlk Forum Washington’da
Borsa İstanbul öncülüğünde hayata geçirilen “İstanbul: Bölgesel Merkez, Küresel Aktör” konulu Forum dizinin ilki, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın katılımıyla Washington’da 11 Ekim 2013 tarihinde düzenlendi. Forum’un açılış konuşmasını Başbakan Yardımcısı Ali Babacan yaptı. Forum kapsamında Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Dr. M. İbrahim Turhan’ın katılımıyla “İstanbul: Uluslararası Finans Merkezi” paneli yapıldı. Panele, NASDAQ Başkan Yardımcısı Meyer Sandy Frucher, Dünya Bankası Finansal Sistemler ve Küresel Uygulamalar Müdürü Abayomi A. Alawode, IFSB (İslami Finansal Hizmetler Kurumu) Genel Sekreteri Jaseem Ahmed katıldı.
Panel öncesi düzenlenen basın toplantısında, Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Dr. M. İbrahim Turhan, Dünya Bankası ile yapılan iş birliği sonucu Dünya Bankası’nın Washington dışında ilk ve tek islami finans araştırma ve geliştirme merkezinin kurulmasına öncülük ettiklerini ve Dünya Bankası Küresel İslami Finans Geliştirme Merkezi adı altında kurulan merkeze Borsa İstanbul’un ev sahipliği yapacağını bildirmişti.
New York Forumu
İstanbul’un bölgesel ve uluslararası bir finans merkezi olması vizyonu çerçevesinde Borsa İstanbul öncülüğünde ve İstanbul Finans Merkezi Girişimi iş birliğiyle hayata geçirilen “İstanbul: Bölgesel Merkez, Küresel Aktör” forumlarının ikincisi, Türk ve uluslararası iş dünyasının önde gelen isimlerinin katılımıyla 22 Nisan 2014 tarihinde New York’ta gerçekleştirildi.
Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Dr. M. İbrahim Turhan forumda; Türkiye ekonomisinin son 10 yıllık süreçte geldiği konum, Borsa İstanbul’un iş birlikleri ve gelecek hedefleri hakkında dinleyicileri bilgilendirdi.
Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Dr. M. İbrahim Turhan, NASDAQ OMX Group Başkan Yardımcısı Meyer ‘Sandy’ Frucher, Citi Uluslararası Kamu İlişkileri Direktörü ve Kıdemli Başkan Yardımcısı Charles R. Johnston ve BC Partners Yönetici Ortağı Nikos Stathopoulos’un konuşmacı olarak katıldığı, İstanbul Finans Merkezi Girişimi Başkanı Artunç Kocabalkan’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen forumda farklı sektörlerden üst düzey katılımcılarla Türkiye’nin sunduğu fırsatlar ve rekabetçi avantajlar paylaşıldı.
Londra Forumu
İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Projesi kapsamında Borsa İstanbul geçmiş yıllarda olduğu gibi 2015 yılında da yurtiçinde ve yurt dışında bir dizi etkinlik düzenlenmeyi planlıyor.
“İstanbul: Bölgesel Merkez, Küresel Aktör” isimli forum dizisinin üçüncü etkinliği, “Türkiye: Gücünü ve Potansiyelini Keşfet” başlığıyla Türkiye İhracatçılar Meclisi ile birlikte Borsa İstanbul’un ev sahipliğinde 20 Ocak 2015 tarihinde Londra’da yapılacak. Etkinlikte Borsa İstanbul’un yeni stratejik ortaklıkların ardından halka arz edilmesine ilişkin plan ve süreçler ile ilgili ilk bilgilendirme de yapılmış olacak.
Söz konusu toplantıda, Londra Borsası ve Borsa İstanbul arasında işbirliği anlaşması imzalanacak. İş birliği anlaşmasının amacı Borsa İstanbul’da işlem gören finansal türev ürünlere likidite sağlayarak, Borsa piyasalarının derinliğini ve etkinliğini artırmaya yönelik.
Finansal bir süpermarket olarak Borsa İstanbul
Borsa İstanbul, global boyutlara ulaşmak amacıyla, getiri ve risk tercihlerine göre çeşitlendirilmiş ve yatırımcıların tüm ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir ürün gamı oluşturabilecek şekilde son yıllarda portföyüne sürekli yeni ürünler ekledi. Bu süreçte, kira sertifikaları (sukuk) ilk defa Borsa kotuna alındı ve özel sektör kira sertifikalarının Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarında işlem görüyor. Kurumsal Ürünler Pazarı ürünleri ve Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında opsiyon işlemleri yapılıyor.
Borsa İstanbul'da yatay ve dikey entegrasyon
Türkiye’nin 2023 vizyonunu gerçekleştirebilmesi için ihtiyacı olan yüksek finansman kaynağının ancak güçlü bir sermaye piyasası ve Borsadan geçiyor olması nedeni ile Borsa İstanbul’un uluslararası rekabet gücünü artırabilmek adına 2012 yılından itibaren başta hukuksal altyapı, şirketleşme, yatay ve dikey entegrasyon olmak üzere, ürün gamının genişletilmesi, uluslararası bağlantıların kuvvetlendirilmesi ve teknolojik altyapının yenilenmesi konularında çok önemli adımlar atıldı. Öncelikle eski Sermaye Piyasası Kanuna göre çok daha yatırımcı ve piyasa odaklı olan yeni Sermaye Piyasası Kanununun ve ikincil düzenlemelerin yürürlüğe girmesiyle, dünya standartlarında bir sermaye piyasası ortamı oluşturuldu. İMKB, İAB ve VOBAŞ’ın birleşmesi ile sektörün yatay entegrasyonu sağlanarak şirketleşme süreci tamamlandı.
İslami finansın yeni cazibe adresi: İstanbul
Son dönemde tüm dünyada önemli bir büyüme trendi yakalayan İslami finans alanında ise Dünya Bankası öncülüğünde ve Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Borsa İstanbul ve Sermaye Piyasası Kurulu iş birliğiyle, Borsa yerleşkesinde ‘Dünya Bankası Küresel İslami Finans Geliştirme Merkezi’ kuruldu. İslami finansa ilişkin bir diğer girişim ise Uluslararası İslami Finans Piyasası (International Islamic Financial Market, IIFM) ile yapılan iş birliği anlaşması. Bu yolla IIFM’in İslami finans alanındaki tecrübe ve bilgi birikiminden faydalanarak yeni İslami finans ürünlerinin Borsa İstanbul ürün gamına katılması amaçlanıyor. Ayrıca, İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi 19 ülkeden 50 büyük şirketi kapsayan OIC-COMCEC 50 İslami Endeksinin lansmanı da bu kapsamda gerçekleştirildi.
Borsa İstanbul 25 ülkeye teknoloji satacak
Borsa İstanbul’un, küresel aktör olma hedefiyle çıktığı dönüşüm yolunda, en önemli önceliklerinden biri de dünya çapında bir teknolojik altyapı oluşturma hedefi. Bu çerçevede, Nasdaq OMX ile imzalanan stratejik iş birliği anlaşması ile Borsa İstanbul, birden fazla varlık sınıfının, farklı para birimlerinde eş anlı olarak alınıp satılabildiği ve işlem sonrası süreçlerle tam bir entegrasyonun sağlandığı bir altyapıya sahip olacak. Söz konusu anlaşma ile teknoloji transferine konu olan ürünlerin tümü, kaynak kodları ile beraber Borsa İstanbul’un mülkiyetine geçecek. Nasdaq’tan transfer edilecek teknoloji üzerinde değişiklikler yapabilme ve bu teknolojiyi Avrasya bölgesinde yer alan yirmi beş ülkede satabilme hakları da anlaşma ile temin edildi. Böylelikle, Borsa İstanbul gerektiğinde bu teknolojiyi değiştirebilme ve geliştirme imkanına sahip olacak ve orta vadede kendi finansal teknolojisini oluşturabilme imkanı bulunacak.
Borsa İstanbul'da Veri Merkezi ile yeni ürün ve hizmetler
Daha fazla katma değer üretmek için, gerekliliğinin farkında olarak yürütülen birçok proje ile Borsa İstanbul, yabancı, kurumsal ve yerli yatırımcılara yönelik yeni ürün ve hizmetler geliştiriyor. Bu kapsamda bir yandan üniversiteler ile işbirliği halinde Ar-Ge çalışmaları hızlandırılırken, bir yandan da geçtiğimiz aylarda hizmete açılan Borsa İstanbul Veri Merkezi ile, birçok farklı kuruluşa finansal hizmetler sunuyor.
İstanbul, Küresel Finans Merkezleri Endeksinde 32 sıra birden yükseldi
İstanbul Uluslararası Finans Merkezi (İFM) projesi çerçevesinde İstanbul’u bölgenin merkezi ve küresel olarak önemli aktörler arasında konumlandırma hedefinde en önemli görevin Borsaya düştüğü bilinciyle çalışmalara hız verilmiştir. 2010 sonu itibariyle Küresel Finans Merkezleri Endeksinde (Global Financial Centers Index, GFCI) 74’üncü sırada yer alan İstanbul’un üç yılda 32 sıra yükselerek 42’nci sıraya yerleşmesi son yıllarda yürütülen çalışmaların bir meyvesi.
Borsa İstanbul'da geleceğin sektörü enerjiye yatırım
Gelecekte en fazla yatırım yapılacak sektörlerin başında gelen enerjiye yönelik de adımlar atıldı. Borsa İstanbul spot elektrik piyasası işletmecisi olarak kurulan Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.’ye ortak oldu ve enerjiye dayalı türev ürünlerin Borsa İstanbul platformunda işlem görmesine ilişkin ön hazırlıklar tamamlandı.
İlandır.