Rıfat Ilgaz’ın Cide’si

                   

KISA HABERLER Üç yeni Yavaş Şehir Yerel geleneklerini ve doğasını koruyan, yaşanmaya değer şehirleri bir araya getiren uluslararası Cittaslow (Yavaş Şehir) ağına Türkiye’den dört yeni isim eklendi.Çanakkale’den Gökçeada, Aydın’dan Yenipazar, Muğla’dan Akyaka’nın “Yavaş Şehir” ilan edildi. Dublin'in festival mevsimi İrlanda’nın edebiyatçıları, Guinness birası, dost canlısı halkıyla ünlü başkentinde temmuz ayında festivaller birbirini izliyor. Yemyeşil bir doğa, ortaçağ kaleleri, Taş Devri mezarları, U2, Guinness birası İrlanda deyince akla ilk gelenlerden. Dublin, müziği ve birasıyla cazibe merkezi. Şimdi Bozcaada zamanı Ege’nin başlangıcındaki bu küçük ada, bağları, turkuvaz koyları, berrak denizi, çiçekli sokakları, sokak arası meyhaneleri, lezzetli şarapları, serin serin esen poyrazı ile tam bir Egeli. Ben, Poyraz Tanrısı’nın Bozcaada’da oturduğuna inanırım. Çünkü, sert poyraz rüzgarı adayla oynaşmayı pek sever.

Karadeniz’in kıyıcığında, doğadaki bütün renklerin buluşma noktasıdır Kastamonu’nun Cide İlçesi. El değmemiş koyların, kanyonların, orkidenin, siklamenin, görkemli meşelerin, karaca ve boz ayının, balın, ızgarasına doyum olmayan balıkların, ceviz helvasının ve edebiyatın koca çınarı Rıfat Ilgaz’ın memleketidir. Bu hafta sonunda Cide, Rıfat Ilgaz’ı 16’ıncı kez festivalle anacak.

Edebiyatımıza Hababam Sınıfı, Karartma Geceleri, Pijamalılar, Sarı Yazma, Yıldız Karayel gibi pekçok yapıt kazandıran Rıfat Ilgaz 1911 yılında Cide’de doğdu. 82 yıllık ömrünün önemli bölümünü burada geçirdi. Cide, Cideliler için yazdı. Her zaman Cide’yi çok sevdi ve yalnızca Cideli oldu.

“İnebolu’dan gelip de yerleşen Hüseyin Çavuş’un evinde doğmuşum dediklerine bakılırsa.”

 

Koca Çınar’ın doğduğu ev aslına uygun yapılarak “Rıfat Ilgaz Kültür ve Sanat Evi” olarak hizmete açıldı. Cide için kalıcı bir eser oldu. Yazarın doğduğu evde kişisel eşyaları, kitapları, fotoğrafları sergileniyor. Evin her köşesi, her duvarı Ilgaz’dan anılar taşıyor. Bugünlerde küçük bir amfitiyatro, havuz, taş döşeme ekleniyor eve. “Cide’yi bu kadar seven hocamız için ne yapsak az” diyor Belediye Başkanı Nejdet Demir.

 

ZAMANA DİRENEN KONAKLAR

 

“Cide doğduğum eşsiz benzersiz memleket… Ne iyi etmiş de anam beni bu cana yakın memlekette doğurmuş! (...) İlk izlenimlerim, doğa-toplum ilişkilerim, insan sevgim burada biçimlenip uç verdi...”

Bu sözünü çok önemsiyorum. Rıfat Ilgaz’ı Rıfat Ilgaz yapan düşüncelerin tohumları Cide’de atılmış. Koca çınarı okuyan herkes ondan bir şeyler bulur Cide’de. Köylerini ve doğasını gezdiğinde daha da iyi anlar yazdıklarını.

 

İLHAM VEREN SÜKUNET

 

Cide ve Gideros yazmayı, okumayı, huzuru sevenlerin mekanı. Rıfat Ilgaz bu topraklarda, bu güzelliklerde birçok eser yazdı. Gideros’ta ve tüm Cide kıyılarında... Kendi yaşam öyküsünü anlattığı romanı Sarı Yazma’da Cide’den çok söz eder. Cideli bir kadın kaptanın, tüm zorluklara rağmen İnebolu’ya cephane çekişinin romanıdır Halime Kaptan. Kumdan Betona, Cideli bir çocuğun başarı öyküsünü anlatır. Cide’nin coğrafyası, toplumsal ve ekonomik yapısı, insanları ve insanlar arası ilişkileri, sorunları ile ortaya seren başarılı bir roman, Yıldız Karayel. Bu kitap Orhan Kemal Roman Ödülü ve Madaralı Roman Ödülü almıştır. Pek çok da şiir... Bunlar ilk anda aklıma gelenler.

 

 AMAZONLARIN GİZLİ KOYU GİDEROS

 

Yeşille maviyi buluşturan Gideros, sıcak yaz günlerinin serin kuytusu, Batı Karadeniz’in doğa harikası, çılgın Karadeniz’in uysal koyudur. Kıyılarına ilk yerleşimi MÖ 15’inci yüzyılda Strabon’a göre Amazonlar, Prof. R. Leonhard’a göre Akalar kurmuş. Homeros’un Troya Savaşları’nı anlatırken bahsettiği koyu Rıfat Ilgaz da anlatıyor eserlerinde: “Boğazdan Samsun’a, Trabzon’a uzanan baharat yolu üzerindeymiş buralar... Kaleler yapılmış, kuleler dikilmiş, toplar yerleştirilmiş akınları durdurabilmek için... Cenevizlilerden kalma top hâlâ duruyor kıyılarda, bir kayanın üstünde.”

 

Günümüzde gemi yapımı yok Gideros’ta. Ormanlarından da tek dal kesilmiyor. SİT alanı çünkü. Ormanları eskisi gibi gür, görkemli... Dağlarında ağaçsız tek nokta yok. Ilgaz’ın dediği gibi yemyeşil, denizi masmavi. Denizin, rüzgarın, martıların, ördeklerin ve kuşları sesi var yalnızca. Günbatımı ile birlikte kuş ve ördek sesleri artıyor. Çok az yapay ışık var Gideros’ta, gürültü ise hiç yok.

 

Koyun içinde kürekle geziyor kayıklar. Ağ atıp topluyorlar. Siz de yanında güzel bir mevsim salatasıyla, taze balık yiyebiliyorsunuz.

 

RECAİ YILMAZ'IN YAZISININ TAMAMINI BURADAN OKUYABİLİRSİNİZ