Dünya dijitalleşiyor, dijital dünyalaşıyor. Gelecekte daha da yaygınlaşması beklenen robotların gelişiyle birlikte, günlük hayat ve iş dünyası geri dönüşü olmayan bir şekilde etkileneceğe benziyor. Belki bugün değil ama pek yakında, endüstri alanında robotların işçilerin görevlerini tamamen ellerinden almaları bekleniyor.
Gelişen ses tanıma teknolojileri sayesinde arkadaşınızla sohbet eder gibi cep telefonundaki kişisel asistan ile işleri halledebilmek mümkün hale geldi. Belki bugün değil ama pek yakında çağrı merkezi çalışanlarının tarihe karışması söz konusu olabilir. Otonom araçların ise Türkiye’ye de gelmesi ile taksilerde, dolmuşlarda ve otobüslerde şoförlere gerek kalmaması da dikkat çeken öngörüler arasında yer alıyor.
GelecekHane’nin Kurucusu Halil Aksu, beyaz yakalı çalışanlar için de benzer bir tehlikenin olduğuna dikkat çekerek, ‘‘Yapay zekâ ve yazılım robotları o kadar hızlı gelişiyor ki pek çok işi insandan daha iyi yapabilir hale gelecekler. Pratisyen doktorlar, sigorta şirketleri ve bankalarda basit evrak işleri yapanlar, spor hakemleri, düz mantık eğitim veren eğitimciler ve benzeri rasyonel işler yapan meslekler; algoritmalar tarafından çok daha kaliteli, çok daha güvenilir, çok daha hızlı ve çok daha ekonomik bir şekilde yapılır hale gelecek. Hatta zaman içinde yaratıcılık gerektiren meslekler bile otomasyonun tehdidi altında olacak. Oxford Üniversitesi’nde Carl Frey ve Michael Osborne tarafından yapılan bir araştırmada pek çok mesleğin hangi yılda hangi olasılıkla teknoloji tarafından ikame edileceği öngörülüyor. Yuval Noah Harari’nin yeni kitabında ise insanlığın geleceğine bu pencereden bakılmakta ve manzara çok iç açıcı görünmüyor. Bir yetkinlik öğrenerek, bir disiplinin eğitimini alarak ve bunlarla bir ömür boyu bir mesleği icra etme dönemi kapandı. Bilim ve teknoloji o kadar hızlı gelişiyor ki ekonomik ve toplumsal dengeler aynı nesil içinde birden fazla defa değişmeye başlamış ve daha sık değişecek. En önemli yetkinlik, kendini yenileme ve adaptasyon kabiliyeti olacak. Yeni bir eğitimi almak, yeni bir mesleğe veya sektöre adapte olmak, yeni bir meslek icra etmek gerekecek’’ diyor.
Gelecekte hangi meslekler tercih edilmeli?
Bugün eğitim alan çocukların öğretmenlik, avukatlık, doktorluk ve mimarlık gibi klasik meslekler edinerek, bununla hayatlarını sürdürebileceklerini düşünenlerin büyük bir yanılgı içinde olmaları mümkün. Öte yandan malzeme bilimleri, yaşam bilimleri, yapay zekâ, sanal gerçeklik alanları geleceğin önemli çalışma alanları içinde olacak. Bunlarla ilgili multidisipliner ekiplerde yer almak, tasarımcı olmak, hikaye geliştiricisi / anlatıcısı olmak; başka bir deyişle kısa veya orta vadede robotların ve makinelerin yapamayacağı veya zorlanacağı işleri yapabilmek gelecekte ayrıca önem kazanacak.