Geçen hafta dedik ki, “Nedir bu sinema?” Bunu sorarken de senaryo hakkında inceden bir konuştuk. Silahtı, duvardı, Çehov’du… Ne oluyor, nasıl oluyordu da yönetmen/senarist bize ince ince mesajlar verip aslında daha hikâyenin başında bütün olanı biteni anlatıyordu da biz fark etmiyor, sonradan uyanınca şok üstüne şok yaşıyorduk? Yani sonuçta ne demek 6. His’te adam başından beri ölüymüş, yok artık! Peki bu ipuçları nerelerde, nasıl fark edip ortamlarda havamıza hava katacağız? Buradan buyurun!
1 – NASIL OLUYO DA OLUYO - BİÇİM
Bu kısma bir değinip geçeceğim. Senaryo yazım işine girişecek olursanız fikriniz olsun. Genelde başlıkta zaman ve mekân bilgisi verilir, ardından iki sütun halinde yazılır. Bir taraf diyaloglara bir taraf da sahne ile ilgili detaylara ayrılır. Şöyle ki:
2 – ASLA KURTULAMADIĞIMIZ - GİRİŞ, GELİŞME, SONUÇ
Senaryo aslında bir kompozisyondur. Edebiyat derslerinden hatırlarsınız, ne zulümdü… Hikâyeye başlamak, onu bir şekilde bağlayıp sonlandırmak… Of dert! Sayısalcılar o derste olmaktan daima nefret etti! Fakat bir hikâye anlatacaksanız bundan kaçamıyorsunuz dostlarım. Belli kurallara bağlı kalmak gerekli oluyor. Giriş; filme dair ipuçlarını, hikâyenin türünü, tarzını, anlatılmak isteneni seyirciye sunan kısım. Karakterlerin tanıtıldığı, ritmin açığa çıktığı bölüm. Gelişme işe girişin ardından asıl hikâyenin artık başladığı, olayların hep burada döndüğü, çatışmanın iyice şekillendiği, ki çatışmaya da birazdan bakacağız, giriş bölümündeki sıradanlığa son veren zincirin halkası. Sonuç ise çözümleme kısmı. Ne olmuş da olmuş, kim kiminle nerede, katil cidden uşak mı, bahçıvan bütün olay olurken neredeymiş öğrendiğimiz bölüm.
3 – NE ANLATTI ŞİMDİ BU? - TEMA
Filme, oyuna, esere işte her neyse ona dair ana düşünceyi taşıyan şey. Nihayetinde her fikir bir önerme taşır. Senaryonun teması da o eserin ileri sürdüğü ana düşüncedir.
4 – KİM KİMİ DÖVMÜŞ? - ÇATIŞMA
Bir hikâyeyi çekici kılmak için, anlatmaya değer olması için şart olan nokta burası. Bir derdi olmalı ve hikâyenin sonunda bu derdi ortadan kaldırmalı yazar, ki bir şey yapmış olsun. Çatışma bu nedenle senaryonun en önemli noktası. Çatışma zıtlıkların ortaya çıkmasıdır. Bir senaryoyu senaryo yapan unsurlardan biri çatışmadır. Bir senaryoya başlamadan önce çatışmaları saptamak gerekir. Senaryoda bir anlaşmazlık belirlenir o anlaşmazlıkların üzerine gidilir ve genellikle o anlaşmazlıklar çözülür.
5 – OF SIKTI AMA YA DEMEMEK İÇİN - SÜREKLİ İLERLEME YASASI
Gerilimin yavaş yavaş artarak doruk noktasına ulaşması, bir başka deyişle, en önemli ve en çarpıcı olayların filmin sonunda, bu gerilimin son bulduğu noktada seyirciye sunulması ilkesine dayanır.
6 – OĞLUM ŞOK OLDUK ŞOK! - DORUK NOKTA
Genellikle hikâyenin son 10 ya da 15 dakikasında oluşan olaylardır. Doruk noktasıyla filmde oluşan çatışmalar çözüme ulaştırılır, seyircinin kafasındaki soru işaretlerine çözümler üretilir ve olaylar çözümlenerek sonuca varılır.
Hitchcock'un dediği gibi “İyi bir film çekmek için üç şey lazımdır: Senaryo, senaryo ve de senaryo.”
Yazan: Buğu Begüm Orhan