Yazılımcı olmak için üniversite şart mı?

Bilişim Sanayicileri Derneği’nin (TUBİSAD) danışmanlık firması Deloitte işbirliğiyle yaptığı araştırmaya göre Türkiye’de bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün pazar büyüklüğü 2017 itibariyle 116.9 milyar TL’ye ulaştı. Bu rakamın yüzde 41.3’ü bilgi teknolojileri, yüzde 75.6’sı ise iletişim teknolojilerine ait. Bilgi teknolojileri içinde yazılımın payı ise yüzde 18.8. Raporda paylaşılan istihdam rakamlarına göre ise bilgi teknolojileri sektöründe toplam 89 bin kişinin çalıştığı görülüyor. Bu rakamın sadece yüzde 27’si kadın çalışanlardan oluşuyor. Araştırmaya katılan 4.701 sektör temsilcisinin yüzde 70’i şirketlerindeki çalışan sayısının 2018 yılında artacağını öngörüyor. Katılımcılar, sektördeki en önemli sorunun nitelikli işgücü açığı olduğunu vurguluyor.

Net bir rakam olmasa da sektördeki uzman açığının yaklaşık 50 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Bunun yanında, günümüzde bilgisayarların, akıllı telefonların yaygınlaşmasıyla özellikle gençler arasında kariyerlerini yazılım alanında yapmayı düşünenler de çoğalıyor. Öyle ki, internette “yazılım uzmanı” diye aratıldığında “Nasıl yazılım uzmanı olunur?”, “Yazılım uzmanlığı kursları”, “Yazılım uzmanı olabilmek için üniversite mezunu olmak gerekir mi?” gibi sonuçlar öne çıkıyor.

ÜÇ KAYNAK VAR
Hürriyet İK’ya görüş veren Bilgisayar Mühendisleri Odası (BMO) Yönetim Kurulu yetkilileri, Türkiye’de yazılım alanında çalışacak uzman personel gereksiniminin üç ayrı koldan karşılandığını aktarıyor. Bunlardan ilki üniversitelerden biçimsel eğitim alarak mezun olan mühendisler. Verilere göre bu bölümlerden mezun 60 bini aşkın mühendis bulunuyor ve her yıl yaklaşık 8 bin yeni mezun veriliyor. Yetkililer, mühendisler ve yeni mezunlar için istihdam olanaklarının aynı hızda gelişmediğini dolayısıyla özellikle taşra üniversitelerinden mezun olanların işsizlik sorunu yaşadığını aktarıyor. Bu noktada, BMO Yönetim Kurulu üyeleri, üniversitelerin yeterli sayıda/nicelikte mühendis yetiştirmediği söylemlerine katılmıyor. İkinci kaynak, diğer meslek alanlarından mezun olanların bilişim meslek alanına kayması. Matematik, istatistik, fizik ya da diğer mühendislik alanlarında eğitim alanlar yüksek lisans, ek dersler ya da kurslar yoluyla bilişim sektörüne katılabiliyor.

MESLEK KURSLARI YETERLİ Mİ?
Üçüncü kaynak ise meslek kursları. Yetkililer, bu tür kurslardan mezun olan kişilerin nadiren bilişim alanında istihdama katılabildiklerini söylüyor. Çünkü, meslekte yer alabilmek için yeterli bir düzeyde matematiksel ve analitik düşünme altyapısı gerekiyor. Bunun yanında BMO yetkileri, günümüzün teknolojik olanaklarıyla beraber kişilerin pek çok konuda olduğu gibi yazılım geliştirme konusunda da kendilerini eğitebilmelerinin önünün açıldığını belirtiyor. Bu beceriye sahip kişiler bilişim sektöründe farklı görevlerde iş de bulabiliyor.
BMO yetkilileri yazılım alanında kendilerini geliştirmek isteyen kişilerin öncelikle kendilerine şu soruyu sormaları gerektiğini düşünüyor, “Amacım kendi işimi bilgi teknolojileri yardımıyla daha iyi yapmak mı, yoksa bir bilişim profesyoneli olmak mı?” Yetkililere göre bir kişi eğer çalıştığı kuruluş ya da kendisi için basit uygulamalar geliştirmek, internet sitesi tasarlamak istiyorsa temel bir algoritma eğitiminin ardından belli bir yazılım geliştirme gereci konusunda kendini yetiştirebilir. Ancak, kişinin hedefi tümüyle profesyonel düzeyde yazılımlar geliştirmek, büyük ölçekli, kritik önemde yazılım projelerinde görev almaksa en azından ön lisans, tercihen lisans düzeyinde bir eğitim alması zorunludur.

MAAŞ ARALIĞI
Maaş düzeyinin belirlenmesinde eğitim, çalışılan sektör, deneyim, uzmanlık alanı, çalışılan kent gibi çok çeşitli etmenler rol oynuyor. Geçen yıla kadar tüm mühendisler için Türk Mimar Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında imzalanmış olan protokol çerçevesinde tanımlanan bir mühendislik asgari ücreti söz konusuyken bu protokol SGK tarafından iptal edilmiş. Bilgisayar mühendisleri özelinde BMO’nun her yıl geçim koşulları, enflasyon oranı ve kalkınma payını dikkate alarak deneyime (çalışma süresine) göre belirlediği ortalama net ücretler ise şu şekilde:

- 20 yıl için 12 bin TL
- 15 yıl için 10 bin TL
- 10 yıl için 8.500 TL
- 5 yıl için 6 bin TL

AÇIĞI KAPAMAK İÇİN KODLUYORLAR
Kodluyoruz Derneği Eğitim koordinatörü Gökhan Öztürk, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bilişim alanında çalışacak donanımlı eleman bulmanın zor olduğunu ve bu alandaki açığın büyüdüğünü söylüyor. Günümüzde sadece yazılımcı değil birçok farklı meslek dalında da bilişim alanında uzmanlaşmış çalışanlara ihtiyaç duyulduğunu aktaran Öztürk, “Bu kadar hızla değişen bir alanda ihtiyaca sadece üniversiteler vasıtasıyla cevap verilebileceğini beklemek çok gerçekçi değil. Üniversitelerin eğitim müfredatları ve laboratuvar donanımları dahi bu hıza ayak uydurmakta zorluk çekiyor” diyor. Kodluyoruz Derneği’nin bu açığı kapama amacıyla çalıştığını vurgulayan Öztürk, Kodluyoruz Akademi projesinde yazılım alanında temel bilgisi olan fakat çeşitli sosyo-ekonomik engellerden ötürü iş bulmakta zorluk çeken gençlere yoğunlaştırılmış eğitimler verdiklerini aktarıyor. Bu eğitimler gönüllü eğitmenler ve destekçiler sayesinde tamamen ücretsiz olarak gerçekleşiyor. Kodluyoruz Akademi’de yaz döneminde mobil programlama büyük veri, sanal gerçeklik alanlarında eğitimler açılacak. Eğitimlere www.kodluyoruz.org linkinden başvuru yapılabilecek.

KOD YAZMADAN YAZILIM GELİŞTİRME
Hızlı yazılım geliştirme platformu Octopod’un Yönetim Kurulu Başkanı Şenol Balo, “Yazılım sektörü demek illa kod yazmak değil” diyerek, no-code (kod yok) terimini öne sürüyor. Dünyada no-code platformlarının sayılarının arttığını aktaran Balo, bu platformlar aracılığıyla kod yazmadan da yazılım geliştirmenin mümkün olduğunu belirtiyor. Bu platformlar, kodlamayı minimum seviyeye indirmek hatta hiç kodlama yapmadan yazılım geliştirmek üzere çalışmalar yapıyorlar. Balo’nun verdiği bilgilere göre Octopod, dört üniversite ile bu konuda çalışmalar yaparak 400 öğrencinin no-code platformları kullanarak iş hayatına hazırlanmasını sağlayan bir proje yürütmüş. Ayrıca, Octopod Akademi’de son 1.5 yıldır binden fazla kişi ücretsiz eğitim almış. Bir gün süren giriş ve ileri seviye eğitimlerini alanlar arasında üniversite öğrencileri, yazılımcılar, başka bir yerde çalışırken yeni bir uzmanlık kazanmak isteyen ya da ek iş yapmak isteyenler bulunuyormuş.

KİMLERE YAZILIMCI DENİR?
Türkiye’de sıklıkla kullanılan “yazılımcı” sözcüğüyle sistem çözümleyici (analist), yazılım mimarı, önyüz tasarımcısı, kullanıcı deneyimi uzmanı, veritabanı tasarımcısı, programcı, test uzmanı gibi alt uzmanlık dallarının tümü birden ifade ediliyor. Oysa yazılım geliştirme sürecinde bu alt uzmanlık alanlarına ve daha pek çoğuna ayrı ayrı gereksinim duyuluyor. Bilgisayar mühendisliği ise yazılım meslek alanının yanında donanım ve ağ sistemlerinin tasarımı, geliştirilmesi, işletmeye alınması ve sürdürülmesiyle ilgili tüm uzmanlık alanlarını kapsıyor.