Girişimciliğin, en önemli itici gücü yatırımlar. Tohum yatırımlar melek yatırımlar ve risk sermayeleri girişimler için oldukça kritik noktada. İş modellerini hayata geçirebilmek veya ileri taşıyabilmek için sık sık yatırımcıların kapısını çalan girişimciler, alternatif yollar bulmaya başladı. O da sanal (kripto/dijital) paralarla halka arzı edilen ICO (Initial Coin Offering). Tıpkı sanal paralarda olduğu ICO dünyası, girişimcilere yepyeni bir yatırım kapısı açıyor. Peki ICO dünyası nedir? Nasıl girişimciler sanal paralarla yatırım alıyor? ICO ile yapılan yatırımların oranı ne? Bu soruların cevaplarını araştırdık.
TEMELİNDE İŞ MODELİ VAR
Öncelikli olarak işin temelini anlatalım. Şu anda sanal para dünyasında iki egemen para birimi var. Biri şu anda en yüksek değere sahip olan ‘Bitcoin’. Diğeri ise kısa zamanda önemli değer kazanan ‘Ethereum’. Şu anda sanal paralarla gerçekleştirilen tüm alışveriş bu iki para birimi üzerinden yapılıyor. Ancak yeni dönemde ise işin içine ICO dünyası giriyor. ICO, kullanıcıların kendilerinin oluşturduklar sanal para birimi olarak biliniyor. Ancak en önemli farkı bu para birimlerini oluştururken bir iş modeline dayanması gerekiyor. Oluşturulan iş modelinin de ekosistem içerisinde değer kazanabilmesi için belirli bir hacme ulaşmak durumunda. Daha iyi açıklanabilmesi için bir örnek verelim. Rusya’daki bir Zirconium madeni ticaretini sanal para birimi üzerinden yapabilmek için ‘ZrCoin’ adında bir yeni sanal para birimi oluşturdu. Madenden yapılan satışların tahsilatı bu para birimi üzerinden gerçekleştiriliyor. ZrCoin’in işlem hacmi artış gösterirse bu sanal para cinsi değer kazanıyor. Dolayısıyla elinde ZrCoin bulunduran yatırımcılar da kazanıyor.
NASIL İŞLİYOR
Girişimcilik ekosistemindeyse ICO şu şekilde işliyor: Geliştirdikleri ürüne bir fon ihtiyacı duyanlar, melek yatırımcılar yerine ICO’yu tercih ediyorlar. Bu kapsamda, girişimi temsil eden bir sanal para birimi oluşturuluyor. Bu para biriminin kullanılabilmesi için ise en kritik nokta, belirlenen fonun toplanabilmesi. Örneğin; şu anda eSpor alanına odaklanan ‘Gilgam’ adındaki girişimin kurucuları ‘GGS’ adındaki sanal para birimiyle fon toplamaya başladılar. Ancak GGS’nin kullanılabilir bir para biri olabilmesi için girişimin belirlediği hedefine ulaşabilmesi lazım. Şu anda Gilgam, yüzde 80 belirlediği hedefine ulaşmış durumda. Bu hedef tuttuğunda ise ‘GGS’ adında yeni bir sanal para birimi kullanılmaya başlanabilecek.
PAYI YÜZDE 37
Şu anda ICO dünyasında 500’den fazla girişimin para birimi kullanılmaya başlandı. Ancak birçoğu daha yolda. Coinschedule.com web sitesi üzerinden fon toplamaya başlayan girişimleri takip edebilirsiniz.
Şimdi gelelim ICO dünyasının melek yatırımcılara nasıl alternatif olduğuna. Araştırma CB Insights’ın hazırladığı rapora göre 2016 yılının birinci çeyreğinde global çapta toplamda risk sermayesi olarak girişimlere yaklaşık 180 milyon dolar yatırım yapıldı. Bu rakamın içinde ICO’nun payı ise 6 milyon dolar civarındaydı. Ancak aradan geçen bir yıl gibi kısa bir sürede tüm tablo değişti. Paylaşılan raporda 2017 yılının ilk çeyreğinde toplamda 190 milyon dolar civarında yatırım yapıldığı belirtiliyor. Ancak bu kez risk sermayesinin oranı oldukça düşmüş durumda. Toplamda yapılan 190 milyon dolarlık yatırımın 118 milyon doları risk sermayedarları tarafından yapıldı. Geriye kalan 70 milyon doları ise ICO ekosisteminden geldi. Başka bir deyişle yüzde 1’den bile daha az olan yatırımlardaki ICO dünyasının oranı şu anda yüzde 37’ye çıkmış durumda. Bu da önümüzdeki günlerde girişimcilerin ICO’yu daha çok tercih edeceğini gösteriyor.
Girişimler nasıl destekleniyor
ICO dünyasındaki girişimleri desteklemek için öncelikli olarak bir sanal para cüzdanına sahip olmanız gerekiyor. Bu cüzdanlar Türkiye’deki ve yurtdışındaki sanal para çevirme platformlarından veriliyor. Girişime destek verebilmeniz için cüzdanınızda Bitcoin ve Ethereum’unuzun olması gerekiyor. Daha sonra yatırım yapmak istediğiniz girişimi belirleyerek, sanal para cüzdanınızdan para transferi yaparak girişimi destekleyebilirsiniz. Desteklediğiniz girişimin belirlediği toplam fon tutarına ulaşılmazsa, yatırımınız size geri gönderiliyor. Ancak başarıya ulaşırsa, hacme bağlı olarak yatırımınız değer kazanıyor.