Klonların yükselişi

BİR fikir, bir hayal girişimleri doğuruyor. Milyar dolarlık bir başarı hikâyesi hayaliyle yola çıkan girişimcilerin bazıları kurdukları bu hayallerinin peşinde koşuyor. Bazıları ise ne yazık ki başarılı olamıyor ve hayal edilen boyutlara ulaşılamıyor. Bu başarısızlıkta birçok farklı sebep başrol oyuncusu oluyor. Bulunamayan yatırımlar, doğru ekibin bir araya gelmemesi ve iş modellerindeki yanlışlıklar ilk akla gelenler... Ancak bundan güzel dersler çıkarıp başarılı olanlar da var. Klon girişimlerden bahsediyoruz. Yani kopyalanmış projelerden. İşin aslına bakacak olursa bu projelerden kopyalanmış diye bahsetmek biraz haksızlık oluyor. Neden mi? Çünkü klon projeler kopyalamanın biraz ötesine geçiyor. Daha önce yapılan girişim projelerinin neden başarılı veya başarısız olduklarını analiz eden klon projeler, daha sonra bu fikirlerin daha ilerisine geçerek yepyeni bir projeyle yola çıkıyorlar. Kısacası daha iddialı bir durum söz konusu.

YEREL PAZARLARDA BÜYÜK ŞANS
Peki klon projelerin başarıya ulaşmasının arkasında hangi sebep var? En büyük sebeplerin başında bulundukları yerel pazarları daha iyi anlamaları geliyor. Yabancı şirketlerin girdikleri yerel pazarlarda başarısızlığa uğrama şansı oldukça yüksek. Ancak yerel girişimler, yurtdışında yapılan projeleri doğru analiz edip bunları kendi ülkelerine çok daha uygun bir şekilde uyarlayabiliyor. Hatta kendi orijinalini geçtiği örnekler bile var. Biz de buradan yola çıkarak başarıya ulaşmış klon projelerin örneklerini inceledik.

KLON FABRİKASI
Girişimcilik alanında klon yapan şirketler denilince ilk akla gelen Rocket Internet oluyor. Marc, Oliver ve Alexander Samwer kardeşler tarafından kurulan Rocket İnternet, 3.49 milyar dolarlık piyasa değerine sahip. Yaklaşık 4 yıl önce Türkiye’deki ofisiyle 7’den fazla e-ticaret sitesiyle hizmet veren Rocket İnternet’in klonyarak başarıya ulaştığı pek çok proje bulunuyor. Bunların başında Zalando geliyor. Amazon’un bir girişimi olan ayakkabı dikeyindeki e-ticaret sitesi Zappos’u klonlayan Zalando özellikle Avrupa’da hızlı bir büyüme yakaladı. Geçen yıl itibariyle 3.6 milyar Euro’luk bir ciro elden eden Zalando dünya çapında hizmet veriyor. Özellikle Çin’de önemli bir başarı yakalayan girişim, iş modelini fiziksel mağazalarla destekliyor.

EN ÇOK KLONU OLAN Uber
Taksi olmayan araçları taksi gibi kullanılabilen bir ulaşım aracına dönüştüren Uber, en çok klonlanan girişim fikirlerinin başında geliyor. 2009 yılında kurulan Uber, özellikle ABD’de bazı şehirlerde hızla büyümesi birçok farklı girişimcinin ilgisini çekti. Uber’i klonlayarak başarıya ulaşan ilk şirket Lyft oldu. Uber’in birebir aynısı olan Lyft, 2012’de hayata geçirildi. Uber gibi globalleşemeyen Lyft, şu anda ABD’de Uber’in en ciddi rakibi durumunda. Ülkedeki 300 şehirde hizmet veren Lyft günlük 1 milyon seyahat sağlıyor. Lyft ile yapılan aylık yolculuk sayısı ise 18.7 milyon. Şirketin değerlemesi ise 7.5 milyar doları aşmış durumda.

Dünyada Uber modelinde Lyft’ten çok değerli şirketler var. Uber’in modelini Çin’de hayata geçiren girişim olan Didi Chuxing hızla büyümesiyle dikkatleri üzerine çekiyor. 2012 yılında hayata geçirilen Çin’de 400 şehirde kullanılıyor. Şu anda 20 milyar dolarlık yatırım alan şirketin değerlemesi ise 50 milyar doları aşmış durumda. Şirketin gelecek planları arasında globalleşmek var. Bunun için adımlarını atmaya başlayan şirketin ilk hedefinde Birleşik Arap Emirlik var. Türkiye’de de Uber benzeri projeler yer alıyor.