Ara eleman problemi için kısaca, işgücü piyasasında işverenlerin nitelikli eleman bulmakta zorlanması diyebiliriz. Yıllar önce Limak Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir’den Kars’ta dinlemiştim. Bölgede gerçekleştirdikleri bir projede en çok inşaatta çalışacak işçi bulmakta zorlandıklarını söylemişti. Aradan 6-7 yıl geçmesine rağmen bu problem Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde sürüyor. Otomotiv servisleri mekanik ustası, kaportacı, boyacı kapmak için adeta yarışıyor. Bu alanda eleman eksikliği nedeniyle piyasanın tabiri yerindeyse ‘karaborsa’ çalıştığını söyleyebiliriz.
BAHÇEYE İŞÇİ YOK
Fabrikada, tarlada, ovada, yaylada işçi yok. En son geçtiğimiz hafta Erdek’te bir zeytin üreticisinden dinledim. Bilen bilir Erdek ve civarı zeytin üretiminde önemli bölgelerden biridir. Bu bölgenin büyük üreticilerinden biri Erdek’teki tüm zeytin bahçelerini satıp yatırımını Edremit civarına kaydırmış. Nedeni: Bahçelerinde çalışacak, zeytini toplayacak işçi bulamaması...
Kaporta, boya, mekanik vs ustalık isteyen alanlar. Belirli becerilere sahip çalışanların az olması, taleplere uygun nitelikli elemanların bulunması zaten zor. Teknoloji, mühendislik, sağlık, inşaat gibi alanlarda ara eleman eksikliği sıkça yaşanan bir sorun. Ancak tarlada bahçede çalışacak işçi bulunamaması sorunun giderek derinleştiğini gösteriyor. Bunun nedenlerini irdelemek başlı başına bir yazı konusu. Onu geçiyorum.
YA İTHAL, YA YERLİ
Çözüm için iki ana yol var. Ya ithal eleman, ya yerli eleman... Sohbetlerde sık sık dile getiririm. İşçi problemimizi çözmezsek önümüzdeki 10-15 yıl içinde Türkiye’nin en büyük cari açık kalemini ithal işçiler oluşturacak. İthal işçi tabii ki bir çözüm. Ancak beraberinde birçok sorunu getirdiğini de unutmamamız gerekiyor. Yerli işçi çözümünü benimsersek beraberinde Türkiye’deki işsizlik sorununa da ilaç olacak bir yola gireceğimize de şüphe yok. Peki bunun için ne yapmamız lazım. Eğitim sistemindeki kurguyu Türkiye’nin ihtiyaçları paralelinde daha da geliştirmemiz gerekiyor. İş dünyası ve hükümetin ara eleman problemini çözmek için attığı pek çok adım var. Bunları sürdürmek, varsa eksikleri tespit edip geliştirmek sorunun çözümünü kolaylaştıracak.
Unutmayalım. Ara eleman problemi sadece bir işi gerçekleştirmeye çalışan işvereni değil tüm ülkeyi ilgilendiriyor. Ekonomik büyümeyi, iş verimliliğini olumsuz etkilediği gibi gelir dağılımında da sorunlara neden oluyor. Her bir sektörün ve coğrafi bölgenin farklı ihtiyaçları var. Çözüm stratejileri bu ihtiyaçlara göre özelleştirilmeli. Çözüm için sadece hükümetin attığı veya atacağı adımlar yeterli olmayacaktır. Geleceğimiz için topyekun işbirliğimiz şart.
ÇÖZÜM İÇİN TEMEL ADIMLAR
Eğitim ve mesleki gelişim programları
İşveren-eğitim kurumu işbirliği
Staj ve çalışma deneyimi fırsatları
Teşvik ve destek programları
Yenilikçi çözümler ve teknoloji kullanımı
Kariyer yönlendirme ve rehberlik
Çok paydaşlı işbirlikleri