‘Çifte hayatlar: Çalışanların yan işleri nasıl yönetilir’ başlıklı makale ilginç bir veriden yola çıkıp tartışılacak soruları gündeme getiriyordu. İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre çalışan nüfusun yüzde 43’ü için ek gelir elde etmenin yolları yani yan işler artık norm haline gelmiş.
NASIL ÖNLEM ALINABİLİR?
Finder.com’dan alınan verilere göre, bu profesyonel işlerden elde edilen ortalama gelirin haftada 207 sterlin veya ayda 900 sterlin olduğu tahmin ediliyor. Çalışan erkeklerin yaklaşık yarısı (yüzde 49) yan işlerden para kazanırken bu oran çalışan kadınların yüzde 37 düzeyinde. Araştırmada bir ilginç veri daha var. Y kuşağı, ayda ortalama 1.208 sterlinlik ek gelirle yan işlerinden en fazla parayı kazanan kesimken, Z kuşağının üçte ikisinin de (yüzde 68) da bu şekilde ek para kazandığı anlaşılıyor. Konunun sadece İngiltere ile sınırlı olduğunu düşünmüyorum. Pandemi sonrasında virüs kadar hızlı yayılan ‘uzaktan çalışma’ modeliyle birlikte, dünya genelinde yan işlerin sıradan hale geldiğine şüphe yok.
Peki ama yan işler asıl işleri nasıl etkiliyor? İş liderleri dikkati dağılan çalışanlarına karşı nasıl önlem alabilir, sınırları nasıl belirleyebilir? Makale özetle bu sorulara yanıt aramış ve şu saptamalara yer vermiş:
- Öncelikle, bu konuda bazı güçlü görüşler olmasına rağmen, tam zamanlı istihdam için yan işlerin etkisinin her zaman siyah ve beyaz olmadığı dikkate alınmalıdır. Tüm liderlerin olası olumsuz etkiler konusunda aşırı endişe duyması gerekmez ve mümkün olan her yerde, içinde yaşadığımız değişken ekonomik zamanlar göz önüne alındığında destekleyici olmayı hedefleyebilirler.
- İyi liderlik genellikle uzlaşmayla ilgilidir ve ek iş söz konusu olduğunda bu, çalışanlarla rollerinden ve sorumluluklarından beklenenler hakkında açık ve dürüst konuşmalar yapmaya istekli olmak anlamına gelir.
- Bir yan işin bir çalışanın performansı üzerinde olumsuz bir etkisi olabileceği konusunda endişeler varsa, patronların dürüst olmaları ancak aynı zamanda empatik kalmaları ve çalışanlarını desteklemek için yapabilecekleri bir şey olup olmadığını araştırmaya istekli olmaları gerekir.
Dünya ekonomik anlamda zor bir dönemden geçiyor. Bir tarafta nitelikli işgücü arayışları sürerken bir taraftan işsizlik derdi kronikleşmiş bir sorun haline gelmiş durumda. Enflasyonlar tavanda. Üstelik her gün artan savaş, siyasi gerilim, ambargo tehditleri geleceğe ilişkin de olumlu bir beklentiye sahip olmamızı güçleştiriyor.
YENİ DÜNYADA TARTIŞILMALI
Enflasyonist ortamda ücretler çalışanlarla işverenler arasında hiç olmadığı kadar tartışma konusu. Böyle bir ortamda yan işlerin tüm nesiller arasında gelirlerini tamamlamanın bir yolu olarak popüler hale gelmesi çok normal değil mi? Yaşam maliyeti bu düzeyde artığı sürece birçok insan geçici işlere yönelmeye devam edecek. O zaman gelin bir soru da biz ortaya atalım. Yan işler bakımından, nerede başlayıp nerede durmak gerekiyor? Konuyu sadece etik perspektifinde çalışanın omuzuna bırakmak ne kadar yanlışsa işverenlerin de olaya ‘yasak ve sınır’ penceresinden bakması bir o kadar yanlış olacaktır.
Yeni dünyada yan işleri iki tarafın da memnun kalacağı bir çerçevede tartışmanın tam zamanı.
İşverenlerin kendine sorması gereken sorular
İŞTE KENDİNİZE SORACAĞINIZ 3 SORU
RIGHT Management Baş Danışmanı Sarah Hernon’un makalede işverenlere yan işlerle ilgili soruları ve bu sorulara yönelik saptamaları da oldukça ilginç:
1- Kendinize sorun, bir çalışanın yan işe girmesine ilk tepkiniz ne olur? Duygularınız olumsuz bir yöne doğru eğilim gösteriyorsa, nedenleri ne olabilir?
Bir yan iş, bir çalışanın performansını hiçbir şekilde olumsuz yönde etkilemediği sürece, birden fazla işte çalışmasına izin verilir ve hiçbir sorun olmamalıdır.
Bazı durumlarda, yan işler olumsuz olarak görülür. Örneğin, işverenler yan işin aynı sektörde olması durumunda çıkar çatışması olduğunu görebilir. Çalışanın dikkatinin dağılabileceğinden, daha az üretken olabileceğinden ve bir aile, birden fazla iş ve yaşlı ebeveynlere bakma gibi işleri bir arada yürütmeye çalışırken tükenme riskiyle karşı karşıya kalabileceğinden endişelenebilir.
İlk duygunuz hangi yöne giderse gitsin, görüşünüzü sorgulamaya ve dinlemeye hazır olmanız önemlidir; bir lider olarak, büyüme zihniyetini teşvik etmek ve çalışanlardan gelen geri bildirimleri memnuniyetle karşılamak sizin görevinizdir.
2- Bir çalışanın ikinci bir işte çalışmasının işten kopukluğa yol açtığına inanıyor musunuz?
Çalışanlarınızın sözleşmelerinde yan iş yapma konusunda herhangi bir sorun yoksa, performans birincil iş rollerine göre ölçülmelidir. Ancak bunun performanslarını etkilediğine inanıyorsanız, ilgisizliğin tam olarak nedenini bulduğunuzdan emin olun.
Çalışanla bir kariyer koçluğu görüşmesi yapın ve bireye tatmin ve iş memnuniyeti sağlayacak dahili fırsatlar sağlayıp sağlayamayacağınızı öğrenin.
3- Bir çalışanın yan işinin becerileri, hırsı ve girişimci ruhu, şu anda gözden kaçırılan işletmenize herhangi bir avantaj sağlayabilir mi?
Birçok işveren, yan işlerin çalışanların rolleri için faydalı olabilecek yeni beceriler geliştirmelerine ve edinmelerine yardımcı olabileceğini, daha yaratıcı olmalarına ve organizasyon için yararlı fikirler getirmelerine yardımcı olabileceğini kabul ediyor. Kesinlikle edinilen becerilerin nasıl faydalı olduğunu ve nasıl yönlendirilebileceğini araştırın tabii birincil işleriyle çakışma olmadığı hallerde.
Sektörün tartışma platformu olmayı sürdüren Hürriyet İK bu konulardaki düşüncelerinize her zaman açık. Yeni kuşakları düşündüğümüzde tümden yasaklayıcı bir anlayış yerine kurallı ve kapsayıcı bir İK dünyası yaratmamız şart gözüküyor. Yan işleri bu ay gündeme getirmemin sebebi budur.
Güzel ve verimli bir ekim ayı olsun...