Tüm dünyada işgücünün küresel hareketliliğinde bir artış olduğu ortada. Bu artış hiç şüphesiz Türkiye’ye de yansıyor. Türk yöneticiler belirsizlik ve kriz yönetiminde, gelişmiş ülke yöneticilerine göre daha deneyimliler, bu da onlara tüm dünyada hüküm süren karmaşa ve belirsizlik ortamında avantaj sağlıyor.
Çokuluslu şirketlerin ağırlıklı olduğu ilaç, hızlı tüketim, kimya, bilişim sektörlerinde Türk yöneticiler yurtdışı pozisyonlara daha çok atanıyor.
HumanGroup Genel Müdürü Gaye Özcan, Türk yöneticilerin yurtdışı serüvenlerini şöyle özetliyor: “1990’ların ikinci yarısından itibaren çokuluslu şirketlerde çalışan Türk yöneticiler gerek kariyer gelişimlerinin bir aşaması gerekse de başarılı performansları nedeniyle yurtdışı görevlere atanmaya başladılar. Bununla birlikte inşaat sektörü bu konuda lider kabul edilebilir, 1990’lardan itibaren Rusya, Suudi Arabistan ve Ortadoğu ülkelerine giden mühendisler Türkiye’nin ilk expat’ları oldular. 2000’in sonlarından itibaren ‘Küresel düşün yerel hareket et’ yaklaşımının daha çok geçerlilik kazanmasıyla birlikte hareketlilik arttı. Şirketler yerel ekiplerine küresel bakış açısı kazandırmak için daha çok küresel görevler vermeye başladılar, yerel ekiplerin başlarına yabancı yönetici getirmek yerine o bölgeden olan ama global tecrübesi olan yöneticiler yetiştirmeye yöneldiler. 2008 küresel mali krizi, gelişmekte olan pazarların önem kazanmasını takiben artış devam etti. Burada Türk yöneticilerin üstlendikleri görevlerdeki başarıların yanında gelişmekte olan pazar deneyimi, kriz yönetimindeki tecrübesi, belirsiz, karmaşık ve değişken iş koşullarına uyum sağlama becerisi, Türkiye’nin konumu nedeniyle hem Avrupa hem de Ortadoğu, Asya kültürlerine aşina olması da tercih sebebi oldu.”
Yetenek açığı olabilir
Geçmişte de Türk profesyoneller yurtdışında çalışmaya istekliydi, ama bugün özellikle de genç yöneticiler daha bir istekliler. Bunun önemli bir nedeni de Türkiye’de son dönemde yaşanan ekonomik, siyasi gerginlikler ve komşu ülkelerdeki çatışma ortamı. Aynı şekilde uzun yıllardır yurtdışında yaşayan ama bir noktada geri dönmeyi planlayanlar da geri dönme planlarını ertelediler. Diğer taraftan Türkiye’deki koşulların yabancı expat’ların da Türkiye’yi tercih etmemesine neden olduğunu söyleyen Özcan, mevcut koşulların devamı halinde önümüzdeki yıllarda Türkiye’de ciddi bir yetenek kıtlığı yaşanabile-ceğini söylüyor.
Başarı odaklılar
Birçok ABD ve Avrupa kökenli dünya şirketi, özellikle kendi kültürlerine çok uzak Afrika, Orta Doğu ve Uzak Doğu ülkelerindeki birimlerini yönetme işini Türk yöneticilere devrediyorlar. Bugün uluslararası şirketler bölge ofislerini İstanbul’a kuruyor. İstanbul’un birçok yabancı şirket için bir merkez haline gelmesinin üç nedenle kaçınılmaz olduğunu söyleyen HILL Türkiye Ülke Müdürü Hazar Candan Wilson, “Birincisi coğrafi olarak bu ülkelere daha yakın, seyahat vakit açısından ve lojistik olarak daha kolay. İkincisi Türkler kültür olarak bu bölgelerdeki insanlarla anlaşmaya daha yatkın. Örneğin aynı bu ülkelerdeki insanlar gibi ilişki odaklılar. İş hiç bir zaman sadece iş değildir, aynı zamanda ilişkidir. Üçüncü olarak da Türkler eğitim sisteminin de zorluğu nedeni ile başarmak için çok çalışmaya alışmıştır. Bizlerin içindeki bu başarma isteği, potansiyel ve bu yüksek enerji uluslararası şirketler tarafından keşfedildiğinden beri Türkler birçok yabancı şirkette çok önemli roller almaya başlamışlardır” diyor.
P&G, 100 Türk atadı
Yaklaşık 700 çalışanı bulunan P&G Türkiye, 100’e yakın Türk çalışanını yurtdışında liderlik pozisyonlarına atadı. P&G Türkiye ve Kafkasya İK Direktörü Bilgehan Ergenekon Bilen, “İçeriden terfi sistemi ile çalışanlarımızın liderlik pozisyonlarına doğru gelişmelerini sağlamak, lider yetiştirme programımızın temelini oluşturuyor. Böylece, kurum kültürünü iyi bilen liderlerimizle yurtiçinde ve yurtdışında operasyonu olan farklı ülkelerde tüketicilerin hayatlarına dokunabiliyoruz” diyor.
88 ülke BSH Türkiye’den soruluyor
BSH Türkiye’de 2.265 beyaz yaka, 3.858 mavi yaka çalışan var. Şu ana kadar 18’i yönetici pozisyonlarında olmak üzere 100’den fazla çalışanı yurtdışına gönderdiler. Türkiye’den yurtdışına yapılan yönetici atamalarında Almanya, Polonya, Çin, Dubai, Kazakistan, Rusya, Slovakya ve Hindistan ilk göze çarpan ülkeler. 2014 yılı itibarıyla, BSH Grubu Afrika, Orta Doğu, Orta Asya, Ukrayna, Rusya ve Beyaz Rusya bölgelerinden oluşan, 1.9 milyar kişinin yaşadığı 88 ülke ve 8 üretim tesisinin sorumluluğunu BSH Türkiye’ye verildi.
MSD’de TürkLER Yakın takipte
432 çalışanı olan ilaç şirketi MSD Türkiye’nin bugüne kadar 13 yöneticisi, dünyanın çeşitli ülkelerindeki MSD ofislerinde yönetici pozisyonlarına terfi etti. Son dönemde yapılan üst düzey transferlerin başında MSD Çek Cumhuriyeti’ne Genel Müdür olarak atanan Renan Özyerli geliyor. Ağırlıklı olarak atamalar Doğu Avrupa, Orta Doğu, Afrika Bölgeleri’nin yönetildiği İsviçre ofisine yapılıyor. MSD Türkiye İK Direktörü Tülin Rita Kohen, “Global ekibimiz, Türkiye’de sahip olduğumuz çalışan profilini yakından takip ediyor” diyor.
BAT 13 yılda 50 yönetici atadı
Doğrudan ve dolaylı olarak 3.000 kişiye istihdam sağlayan British American Tobacco (BAT) Türkiye, 13 yılda 50 yöneticiyi yurtdışına Romanya’dan Japonya’ya, İngiltere’den Endonezya’ya kadar farklı ülkelere atadı. BAT Türkiye İK Direktörü Birsen Çevik Akgünlü, “Krizlerle baş etmeye alışık, esnek, risk alabilen Türk yöneticiler gittikleri ülkelerde oldukça başarılı oluyorlar. Türk liderler hem hızlı uyum sağlayıp sonuç elde etmeye başlıyorlar hem de çeşitlilik içeren büyük ekipleri başarı ile yönetebiliyorlar” diyor.
Y kuşağına global tecrübe imkanı
ING Bank’ın yaklaşık 6 bin çalışanı bulunuyor. Bugüne kadar 34 çalışan kısa dönemli yurtdışı görevlerde bulunurken, 4 yönetici de çeşitli yönetici pozisyonlarına getirildi. Kısa dönemli gidenlerin yüzde 60’ı Y kuşağı idi. Çalışanlar ağırlıklı olarak ING’nin ana merkezi olan Hollanda’da çalışma imkanı buluyor. Bununla birlikte, ING’nin faaliyet gösterdiği diğer Avrupa ülkeleri, Çin ve Amerika’da da ING Bank Türkiye’deki görevlerine denk pozisyon ve bölümlerde çalışma fırsatı var.
Mercedes Benz 25 yönetici atadı
Mercedes Benz Türk A.Ş.’nin toplam çalışan sayısı 6.051. Son 10 yılda Türkiye’de 25 yönetici Daimler’in tüm dünyadaki lokasyonlarına atandı. Yönetici seviyesinde atamalar ağırlıklı olarak Almanya’ya gerçekleşti. Mercedes Benz Türk AŞ İK Müdürü Salih Ertör, “Genel merkez, çalışanların üstün nitelik ve yetkinliklerinin farkında. Yıllar içerisinde yönetici ve uzmanlarımızın kendilerini yurtdışında çalıştıkları her ortamda kanıtlamış olmaları ve bu olumlu değerlendirmenin oluşmasında büyük rol oynadı” diyor.
Xerox 50 yönetici atadı
Xerox’un Türkiye’de çalışan sayısı 1.175. Xerox’un bugüne kadar bölge genel müdürü, ülke genel müdürü, bölge finans direktörü, pazarlama direktörü gibi farklı pozisyonlarda görev almak üzere 50 civarında çalışanı ABD, İngiltere, Almanya, Hollanda, Çek Cumhuriyeti, Güney Afrika, İsrail gibi farklı ülkelere gönderildi. Xerox Türkiye İK Müdürü Gülten Tekiner, “Son yıllarda özellikle Avrupa ve Amerika’daki ekonomik belirsizlik ve kırılganlıklar, deneyimli Türk yöneticilere olan talebi ve güveni artırdı” diyor.
Vodafone’un ‘Türk reçetesi’
Vodafone Türkiye’nin 3.350 çalışanı var. Yetenek yönetimi stratejileri doğrultusunda çalışanlarına Vodafone Grubu bünyesinde ve Vodafone Grubu’nun faaliyet gösterdiği pazarlarda uluslararası kariyer yapma olanağı sunuyor. Şu ana kadar 53 çalışanı Türkiye’den Vodafone’un faaliyet gösterdiği dünyanın farklı coğrafyalarına ihraç etmişler. Yöneticilerin yurtdışına atanmasında, şirketin uluslararası arenada ‘Türk reçetesi’ olarak anılan stratejik dönüşüm programının rolü büyük.
Pfizer, lider okulu gibi
Bine yakın çalışanı olan Pfizer Türkiye, bugüne kadar 70’ten fazla yöneticiyi yurtdışı Pfizerlere gönderdi. Pfizer Türkiye’de görev yapmış 40’ın üzerinde üst düzey Türk yönetici uluslararası Pfizerler’de görevlerini sürdürmeye devam ediyorlar. Yurtdışına gidenler arasında, ülke genel müdürlüğü, bölge liderliği gibi oldukça önemli üst düzey görevlere gelen Türk yöneticiler var. Pfizer Türkiye, Kafkaslar ve Orta Asya İK Direktörü Bahar Özen, Pfizer Türkiye’nin yurtdışı Pfizerler’de bir lider okulu olarak ün yaptığını söylüyor.
Unilever Türkiye, en çok yönetici ihraç eden 5. ülke
Türkiye’de 5.602 çalışanı olan Unilever’in Türkiye, Rusya, Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kafkasya İK Başkan Yardımcısı Steven Gross, yaklaşık 100 Türk yöneticisinin globalde görev yaptığını gururla söylüyor. Bu rakam ile Türkiye, diğer Unilever ofislerine en çok yetenek ihraç eden ilk 5 ülke arasında yer alıyor. Son 2 yılda 35 kişi küresel rollere atanmış.