Günümüzde insan davranışları ve modern zaman ilişkisi ön plana çıkmaktadır. Teknoloji dünyası
herkesin çok daha bilinçli olmasını gerektirirken, çalışanlar buna ne ölçüde adapte olabiliyor? Modern dünyanın hızına yetişebilmek için
fazla mesai mi harcamamız gerekiyor? Buna bağlı olarak neden performansımız düşüyor ve bunun iş sağlığı ve güvenliği açısından etkileri neler oluyor? İş hayatının çok hızlı geliştiği ve değiştiği bir dönemdeyiz. Çoğumuz bu hıza ayak uydurabilmek için mesai saatlerini uzun tutarak, farkında olmadan işimizi keyifsiz ve verimsiz bir hale getirebiliyoruz. İş yerlerinde performansı, verimliliği ve başarıyı; uzun mesai saatlerine, 7/24 ulaşılabilir olmaya, tatil günlerinde çalışmaya, başkalarının işlerini de yapabilmeye veya aynı anda birden fazla işle meşgul olabilmeye bağlamak yanlış bir düşünce…
Fazla mesai ile birlikte; çalışma hızı düşer, çalışanların performansı azalır, iş sağlığı ve güvenliği açısından bazı sorunlar ve gereklilikler de beraberinde gelir:
Yorgunluk: Normalde fazla çalışma, çalışanları bedenen ve ruhen yorar. Özellikle araç süren veya tehlikeli iş makinesi kullanan çalışanlar, hem kendileri hem de diğer çalışma arkadaşları için risk
oluşturabilirler.
Sağlık sorunları: Yapılan araştırmalar; fazla mesai yapan çalışanlarda düzensiz kilo artışı, stres, depresyon, bel ağrısı, yüksek tansiyon gibi hastalıkların ortaya çıktığını göstermiştir.
Vardiya değişimlerinde fazla mesai: Vücudun ritmi geceleri normalden daha farklı olacağı için, özellikle gece çalışanlara fazla mesai yaptırmaktan kaçınılmalıdır. Yorgunlukla birlikte bu durumun uzun vadede çok daha ağır sonuçları olabilir.
Yalnız çalışma: Fabrika gibi potansiyel tehlikesi fazla olan veya çalışanların savunmasız oldukları işyerlerinde çalışanlar tek başlarına çalışmamalıdır. Eğer yalnız çalışmak zorunlu bir durumsa, çalışanların epilepsi gibi herhangi bir sağlık sorunu olmadıklarından emin olunmalı, yalnız çalışma prosedürleri takip edilmeli, mesai süreleri de kontrol altında tutulmalıdır.
Yasal Gerekliliklere Uyum: Haftalık normal çalışma süresinin dışında yapılacak fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmalara ilişkin yasal gerekliliklere uymak gerekir. Fazla çalışma ile ilgili ücretlendirme, süre sınırlamaları, çalışan onayı, belgelendirme vb. konularda usul ve esaslar
mevzuatımızda belirlenmiştir. İşyerlerinde fazla mesai yapıldığında devamsızlık oranının ve sirkülasyonun, normal çalışma saatlerine kıyasla daha yüksek olduğu, bunun da kuruluşlar için
önemli bir kayıp olduğu gözlenmektedir.
Fazla mesai ve uzun saatler gerektiren işlerde iş kazalarının önüne geçmek üzere kök neden analizleri de yaparak; zaman çizelgelerinde, işin tasarımında, politika ve prosedürlerde, çalışan sayısında ve iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili planlamalarda iyileştirici değişiklikler yapılmalıdır.
Günümüzde işyerlerinde çalışma sürelerinin organize edilmesiyle, çalışanların kişisel ihtiyaçlarına ve sosyal hayatlarına da yeterli zamanı ayırmalarına, kendilerini bireysel olarak da geliştirmelerine destek olunmalıdır. Çalışma hayatında üretkenliğin artması, çalışanların kendilerini mutlu hissetmesi ve böylece ekip içinde sağlıklı ilişkiler kurulması için etkin adımlar atılması gerekiyor.
İçerik Doğa HSE Group katkılarıyla hazırlanmıştır.