Dang virüsü, tüm dünyada tropikal ve subtropikal bölgelerde endemik olarak görülen, şiddetli grip benzeri semptomlara neden olan viral bir hastalıktır. Kırılmış gibi kemik ağrılarına neden olduğu için ’kırık kemik humması’ olarak da bilinir. Etkeni flavivirüs ailesinden Dang virüsüdür. Dang virüsünün bilinen 4 tipi vardır. Bir tipiyle hastalık geçirenler diğer tipleriyle de tekrar hastalanabilirler. Peki, Dang virüsü nasıl bulaşır? İşte, Dang virüsü belirtileri ve tedavisi hakkında bilgiler
DANG VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?
Aedes cinsi sivrisinekler tarafından taşınır ve bulaştırılır. Aedes türü sivrisinekler (Ae. Aegypti veya Ae. Albopictus) dang , zika, chikungunya ve diğer virüsleri de bulaştıran enfekte olmuş ısırığı ile insanlara bulaşır. Bu sivrisinek göreceli olarak temiz su kaynaklarını tercih ettiğinden evlerde su basmaları, kanalizasyon boruları gibi yerler bu türün yerleşimi için ideal olabilmekte, bu nedenle salgınlarda kentsel yayılım da gözlenebilmektedir. Bu sivrisinekler genellikle kovalar, hayvan kapları, çiçek saksıları ve vazolar gibi durgun su tutan kaplara yumurta bırakırlar.
HAMİLELİKTE BEBEĞE DE GEÇEBİLİYOR
Dang, chikungunya ve zika'yı yayan bu sivrisinekler gece ve gündüz ısırırlar. Sivrisinekler virüs bulaşmış bir kişiyi ısırdıklarında enfekte olurlar. Enfekte sivrisinekler daha sonra virüsü ısırıklarla diğer insanlara yayarlar. Dang ile zaten enfekte olan hamile bir kadın virüsü hamilelik sırasında veya doğum sırasında bebeğe geçirebilir.
KAN NAKLİ VE ORGAN NAKLİ İLE DE BULAŞABİLİYOR
Bugüne kadar, anne sütüyle bulaşma olduğuna dair tek belge yayınlanmıştır. Emzirmenin yararları nedeniyle, annelerin dang riski taşıyan bölgelerde bile emzirmesi tavsiye edilir. Nadiren, kan nakli, organ nakli veya iğne yaralanması yoluyla da virüs yayılabilir.
DANG VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Enfekte sivrisineğin ısırmasıyla dang virüsü deriden girer, kana karışır ve ateşin yükselmesinden 24 saat sonra hastaların kanında bol miktarda bulunur. Dang ile enfekte olan her dört kişiden biri hastalanır. Semptomlar hafif veya şiddetli olabilir. Şiddetli dang humması birkaç saat içinde hayatı tehdit edebilir ve genellikle hastaneye yatmayı gerektirir. Hafif dang humması semptomları, ateş, ağrı ve sızı veya döküntüye neden olan diğer hastalıklarla karıştırılabilir. Dünya Sağlık Örgütünün son sınıflandırmasına göre dang enfeksiyonları 4 klinik tipte ortaya çıkabilir:
Dang hemorajik ateşinde tablo, diğer semptomlarla birlikte 2-7 gün süren bir ateş ile karakterizedir. Dang semptomları tipik olarak 2-7 gün sürer. Çoğu insan yaklaşık bir hafta sonra iyileşir. Şiddetli dang humması birkaç saat içinde yaşamı tehdit edebilir ve genellikle hastaneye yatmayı gerektirir. Ateşin düşmesini takiben inatçı kusma, şiddetli karın ağrısı ve nefes almada zorluk gibi belirtiler gelişebilir. Bunlar periferik damarların geçirgenliğinde aşırı artışa bağlı olarak karın ve akciğer zarı boşluklarında sıvı toplanmasıyla sonuçlanacak 24-48 saatlik bir periyodun başlangıç işaretleridir. Eğer tedavi ile düzeltilemezse dolaşım yetmezliği ve şok ile hasta kaybedilir. Dang ateşinin akla getirilmesinde şu öykü ve bulgular yol gösterici olabilir:
DANG VİRÜSÜ TEDAVİSİ NASIL YAPILIYOR?
Klinik muayene ve kan tetkikleriyle tanı konur. Virüs hastalığın 5. gününe kadar kandan izole edilebilir. Dang hastalarında HIV tarama testleri yanlış pozitif sonuç verebilir. Hastalığın hafif formunda mümkün olduğunca dinlenmek, ateşi kontrol altına almak ve ağrıyı hafifletmek için asetaminofen (parasetamol) almak, susuz kalmamak için su veya bol elektrolit içeren içecekler tüketmek önerilir. Aspirin veya ibuprofen kesinlikle kullanılmamalıdır. Dang humması semptomları birkaç saat içinde şiddetlenebilir. Dang ile hastalanan yaklaşık 20 kişiden 1'inde şiddetli dang gelişir. Daha önce bir dang enfeksiyonu geçirenlerde, bebeklerde ve hamile kadınlarda şiddetli dang humması gelişme riski daha fazladır. Şiddetli dang humması acil bir tıbbi durumdur. Şiddetli dang, şok, iç kanama ve hatta ölüme neden olabilecek daha ciddi bir hastalık türüdür. Hastalığın özel bir tedavisi yoktur. Semptomlara yönelik tedavi uygulanır. Şiddetli dang humması belirtileri ve semptomlarına dikkat edin. Uyarı işaretleri genellikle ateşiniz ortadan kalktıktan sonraki 24-48 saat içinde başlar. Siz veya aile üyelerinizde aşağıdaki belirtilerden herhangi biri gelişirse, hemen en yakın kliniğe veya acil servise gidin. Şiddetli dang humması uyarı işaretleri:
• Mide veya karın ağrısı, hassasiyet
• Kusma (24 saatte en az 3 kez)
• Burundan veya diş etlerinden kanama
• Dışkıda kan görülmesi veya kan kusmak
• Yorgun, huzursuz veya sinirli hissetmek
DANG VİRÜSÜNDEN NASIL KORUNULUR?
Korunma yöntemlerinin başında sivrisinek ısırıklarına karşı alınacak önlemler yer alır ( kapalı giysiler, sivrisinek kovucular, cibinlik, korunmuş ve klimalı odalar ). Dang ateşi için aşı çalışmaları devam etmektedir. Dang humması aşısı, Amerika Birleşik Devletlerinin ve dünyanın bazı bölgelerinde kullanılmaktadır.