Yüzyıllık bir geleneğin modern yorumu: Bulletproof coffee | Hikayesi Tibet'in yüksek dağlarında başlıyor, gün boyu süren bir enerji ve zindelik sağlıyor
Güncelleme Tarihi:
Tereyağı denince çoğumuzun aklına İskender kebabın üstüne dökülen ya da kızarmış ekmeğin üstünde eriyen enfes bir lezzet gelir. Sizce kahvenin içine atılan bir parça tereyağı kahveye nasıl bir tat verir? İşte çoğumuzun aklına asla gelmeyecek bu kombinasyon, birilerinin aklına gelmiş ve ortaya 'Bulletproof coffee' yani kurşun geçirmez kahve çıkmış. Oldukça popüler olan bu kahvenin yağ kaybına yardımcı olabileceği, enerji seviyelerini zihinsel berraklığı artırabileceği iddia ediliyor. Peki nedir bu kahveyi bu kadar özel kılan şey? İddialar doğru mu? Uzmanlar ne diyor?
Gün geçmiyor ki yeni bir kahve türü moda olmasın. Bazen adını ilk defa dizilerde duyuyoruz bazen sosyal medyada görüyoruz ve deneyince müptelası oluyoruz. Bugünlerde balkabaklı baharatlı lattelerden Hindistan cevizli flat white'lara kadar pek çok yeni kahve türü moda oldu. Ama şimdiye kadar duyduğunuz en tuhaf kahve 'kurşun geçirmez kahve' olabilir.
Yurtdışında 'Butter Coffee' olarak da bilinen tereyağ ve kahve karışımı ile elde edilen bu kahve, ABD'de fırtına gibi eserek milyonlarca dolarlık bir endüstri haline geldi. David Beckham ve şarkıcı Ed Sheeran'ın da bu kahvenin hayranlarından olduğu biliniyor.
Son yılların en popüler kahve trendlerinden biri olan Bulletproof Coffee'nin ortaya çıkış hikâyesini İç Hastalıkları uzmanı Dr. Aytaç Karadağ’dan dinledik:
“Aslında Bulletproof Coffee'nin hikayesi Tibet'in yüksek dağlarında başlıyor. 2004 yılında Silicon Valley'nin başarılı teknoloji girişimcilerinden Dave Asprey, Tibet'e yaptığı bir seyahat sırasında hayatını değiştirecek bir içecekle tanıştı. Deniz seviyesinden 5.000 metre yükseklikteki bir dağ geçidinde, yerel rehberinin kendisine ikram ettiği tereyağlı yak çayı, Asprey için tam bir dönüm noktası oldu. Soğuk ve yorucu bir tırmanışın ortasında içtiği bu geleneksel içecek, ona inanılmaz bir enerji ve zihinsel berraklık sağlamıştı.
Bu deneyimden derinden etkilenen Asprey, Amerika'ya döndüğünde bu geleneksel içeceği modern dünyaya uyarlamak için kolları sıvadı. Yıllarca süren denemeler ve araştırmalar sonucunda, bugün tüm dünyada bilinen Bulletproof Coffee formülünü geliştirdi. 2009 yılında kendi blogunda paylaştığı tarif, kısa sürede internet dünyasında viral oldu ve kahve tutkunlarının vazgeçilmezi haline geldi.”
Asprey, kahvaltı yerine bu kahveyi içmeye başladıktan sonra hayatının değiştiğini ve 45 kilo verdiğini, 2009'da bu deneyimini blogunda paylaştığını ve üç yıl sonra da kahvesini internet üzerinden satmaya başladığını, 4 bin yıllık çılgınlığın bir parçası olmaktan çekinmediğini söyledi.
Peki nedir bu Bulletproof Coffee'yi bu kadar özel kılan?
Karadağ, her şeyin doğru malzemeler ve doğru hazırlama tekniğiyle başladığını, klasik tarifin oldukça basit görünse de, her adımın kendine özgü önemi olduğunu söyledi ve iyi bir Bulletproof Coffee için püf noktalarını bizimle paylaştı:
“Öncelikle bu kahve için taze demlenmiş, kaliteli filtre kahve gerekiyor. Buna iki yemek kaşığı doğada beslenmiş hayvan tereyağı ve bir-iki yemek kaşığı MCT yağı veya hindistan cevizi yağı ekleniyor. Bu malzemeleri bir araya getirdikten sonra, karışımı blenderda 20-30 saniye kadar köpüklü ve kremamsı bir kıvam alana kadar karıştırmak gerekiyor. İşte bu kadar basit görünen bu tarif, aslında yüzyıllık bir geleneğin modern yorumu.”
MCT, İngilizcesi Medium-Chain Triglycerides (orta zincirli trigliseritler) baş harflerinin kısaltmasıdır. MCT yağı, özellikle hindistan cevizi gibi yağlı bitkilerde bulunan orta zincirli trigliseritler içeren özel bir yağ asididir. Hindistan cevizi ve palmiye çekirdeği gibi bitkisel kaynaklardan sıvı ve toz formda üretilir.
Bu özel kahvenin faydalarının da en az hikâyesi kadar ilgi çekici olduğunu ifade eden Karadağ, bilimsel araştırmaların Bulletproof Coffee'nin vücudumuza olan etkilerini doğruladığını söyledi ve bu konuda yapılan araştırmalardan örnekler verdi:
Journal of Nutrition'da yayımlanan bir araştırma, içeriğindeki MCT yağının enerji metabolizmasını optimize ettiğini gösteriyor. Bu sayede içenler, gün boyu süren bir enerji ve zihinsel berraklık yaşadıklarını belirtiyor.
Neuroscience Letters dergisinde yayımlanan başka bir çalışma ise, MCT yağının beyin fonksiyonlarını iyileştirdiğini ortaya koyuyor. Beynimizin %60'ının yağlardan oluştuğu düşünüldüğünde, kaliteli yağların bilişsel performansa olan katkısı daha iyi anlaşılıyor.
Metabolizma üzerindeki etkileri de dikkat çekici. International Journal of Obesity'de yayımlanan araştırmalar, MCT yağının yağ yakımını artırdığını gösteriyor. İçeriğindeki sağlıklı yağlar sayesinde uzun süre tok tutması ve kan şekerini dengelemesi de, özellikle kilo kontrolüne dikkat edenler için önemli bir avantaj sağlıyor.
İngiltere Diyetisyenler Birliği'nden Aisling Pigott, Bulletproof kahveyi kimseye tavsiye etmediğini, bu kahve ile başka hiçbir besin değeri içermeyen bir yolla fazladan kalori ve yağ alındığını, kahveye tereyağı katmanın hiçbir yararı olmadığını, kahvaltı yerine tüketilen bu kahve nedeniyle normal bir kahvaltıdan alacağınız protein, vitamin ve minerallerden mahrum kalındığını ifade etti.
Kaynak: BBC
Health Clevelandclinic’e konuşan Diyetisyen Kayla Kopp, bu trendin arkasındaki düşünceyi ve denemeye değer olup olmadığı hakkında şunları söyledi:
“Pek çok insan, aralıklı oruç yapanlar ve düşük karbonhidratlı, yüksek yağlı keto diyetini uygulayanlar arasında popüler olan bu kahve karışımının yağ kaybına yardımcı olabileceği, enerji seviyelerini ve zihinsel berraklığı artırabileceği yönünde iddiaları var. Kafein elbette enerjinizi artırabilecek güçlü bir uyarıcıdır ancak bu kahvenin hayranları, bu içeceğin güne uyanık bir başlangıç yapmanızı sağlamasının tek nedeninin kafein olmadığını söylüyor.”
Kayla Kopp, MCT yağının enerji seviyenizi artırabileceğini, bunun da onu kahvedeki kafeinin güçlü bir ortağı haline getirebildiğini söyledi ve bu yapıyı şöyle anlattı:
“Tipik olarak, vücudunuz beslenme yoluyla aldığı yağları yağ dokusunda, yani kaslarınızın etrafındaki ve içindeki yağda depolar. Ancak MCT doğrudan karaciğerinize gider ve burada işlenerek keton cisimcikleri adı verilen güçlü enerji parçacıklarına dönüştürülür. Diğer yağ türlerine göre çok daha hızlı sindirildiği için, daha hızlı enerji patlamalarına yol açabilir.”
Karadağ, zamanla bu temel tarif üzerine çeşitli varyasyonların da geliştirildiğini, bazılarının MCT yağı yerine hindistan cevizi yağı kullanmayı tercih ederken, bazılarının tarçın ve vanilya özütü ekleyerek farklı tatlar yakalamayı denediğini, protein açısından zenginleştirmek isteyenlerin kollajen protein tozu eklerken, baharat severlerin tarçın, kakao ve zencefil gibi ilavelerle kendi özel karışımlarını yarattığını ifade etti.
Karadağ, her güzel şeyde olduğu gibi, Bulletproof Coffee tüketirken de bazı noktalara dikkat etmek gerektiğinin altını çizdi ve tüketimi konusunda önemli uyarılarda bulundu.
-- Standart bir Bulletproof Coffee'nin yaklaşık 400-500 kalori içerdiğini unutmamak önemli. Kilo kontrolüne dikkat edenler, bunu günlük kalori hesaplarına dahil etmeli.
-- Kalp hastalığı riski taşıyanlar veya kolesterol problemi olanların ise, bu içeceği tüketmeden önce mutlaka doktorlarına danışmaları öneriliyor.
-- En iyi sonuç için kahvaltıdan önce veya kahvaltı yerine tüketilmesi tavsiye ediliyor, çünkü öğleden sonra tüketimi uyku düzenini etkileyebiliyor.
Merak edenler için önemli bir nokta da içeceğin günlük tüketimiyle ilgili. Bu konuda uzmanlar, herkesin vücut tepkisinin farklı olabileceğini, bu yüzden tüketime yavaş yavaş başlanması gerektiğini vurguluyor.
Karadağ, bu kahvenin normal kahveden en büyük farkının, içerdiği sağlıklı yağlar sayesinde daha uzun süreli enerji sağlaması ve tok tutması olduğunu söyledi ve ekledi: “Vejetaryenler ve veganlar için de alternatifler mevcut; tereyağı yerine Hindistan cevizi yağı veya avokado yağı kullanılabiliyor."
Sonuç olarak Bulletproof Coffee’nin modern yaşamın yoğun temposunda enerji ve odaklanma ihtiyacına yönelik geleneksel bir çözümün güncel yorumu olarak karşımıza çıktığını belirten Karadağ, doğru malzemeler ve hazırlama tekniğiyle, gününüze güçlü bir başlangıç yapmanızı sağlayabileceğini söylüyor.
Halk sağlığı beslenme kılavuzları konusunda uzman olan Dr. Harcombe ise bu kahve hakkında daha farklı yorumlar yapıyor ve kurşun geçirmez kahvenin aslında kilo almanıza neden olabileceğini söylüyor.
Daily Mail’e konuşan Dr. Harcombe, “Bilimsel kanıtlara dayanarak, tereyağı tehlikeli değildir ancak özellikle besleyici de değildir. Yani kurşun geçirmez kahve güvensiz değil, ama yine de dikkatli olunması gerekir.” dedi.
Harcombe, diyetinize fazladan yağ eklemeye başlarsanız, tükettiğiniz diğer her şeyin karbonhidrat açısından çok çok düşük olduğundan emin olmanız gerektiğini, kurşun geçirmez bir kahve içip ardından bir kek yiyebileceğinizi düşünmemenizi, bunun kilo almanıza neden olacağını söyledi ve ekledi:
“Sonuç olarak, yağ doyurucu olsa da ve bu nedenle insanlar tereyağı ve yağ eklenmiş kahve içtikten sonra kendilerini daha tok hissedebilirler ancak kilo vermek istiyorsanız, daha fazla yağ değil daha az karbonhidrat tüketmeniz fark yaratır."