Güncelleme Tarihi:
Yumurtlama dönemi (ovulasyon), fizyolojik olarak yumurtalıklardan olgunlaşmış yumurtanın atılmasıdır. Yumurtlama zamanı kadınlarda 2 adet başlangıcı arasındaki geçen süreye göre değişmekle birlikte genellikle adet dönemlerinin ortasına rastlayan 11-16. günleri arasındadır.
Ovulasyon dönemlerinde kadınlarda fizyolojik değişimlere paralel olarak bazı belirtiler olur. Bu belirtiler, kişiden kişiye de değişebilmekle birlikte; servikal (rahim ağzı) kanaldan yumurta akı kıvamında sıvı artışı, vücut ısısında yaklaşık 0.5 °C artış, kasık bölgesinde kramp ve ağrı, karında şişkinlik ve koku, tat, görme duyularında artış olarak sayılabilir.
Kadınlarda ovulasyon döneminin belirlenmesi gebe kalabilme ihtimalini arttırmak için çok önemlidir. Belirlenebilen ovulasyon döneminde önce ve sonraki yaklaşık 5-6 günlük dönemde gün aşırı cinsel birliktelik olması gebelik ihtimalini yükselecektir.
Düzenli adet gören kadınlarda, genellikle kadınların ovulasyon zamanı ile bir sonraki adet başlangıç süresi arasındaki zaman (luteal faz olarak ifade edilen dönem) sabit olarak 14 gündür. Bu sebeple ovulasyon zamanını hesaplarken bir sonraki adet başlangıç gününden 14 gün öncesindeki tarih ovulasyon zamanı belirlemede pratik ve doğru hesaplama yöntemi olarak kullanılmalıdır.
Örneklendirecek olursak; düzenli olarak 28 günde bir adet gören bir kadında ovulasyon zamanı siklusun 14. gününe denk gelmekte, 30 günde bir adet gören kadında ise muhtemel ovulasyon zamanı bu hesaplamayla siklusun16. gününe denk gelmektedir.
Düzensiz adet gören kadınlarda ise; 14 gün sabit olarak ifade ettiğimiz luteal faz döneminde bozukluklar olabileceği ve/veya bir sonraki beklenen adet başlangıç gününün tahmininde sıkıntılar yaşanır. Bu tür düzensizlik durumu yaşayan kadınların ovulasyon zamanının tespitinin idrar kitlerinin kullanılması veya doktor kontrolünde hormon düzeylerinin takibi ve ultrasonografik değerlendirmelerle yapılması daha uygun olacaktır.
Ovulasyonun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin tespiti kadınlar tarafından evde kolaylıkla yapılabilecek idrar kitleriyle kolaylıkla test edilebilir. İdrar testleri ovulasyondan 24-36 saat önce meydana gelen LH (Luteinize Edici Hormon) yükselmesinin tespiti esasına dayanır. Bu amaçla kullanılacak idrar kitleri, belirlenen muhtemel ovulasyon zamanından birkaç gün önce başlanarak her gün aynı saatte yapılmalıdır. Bu testin uygulanması için sabah kalktıktan sonra ilk idrar değil bir sonraki alınacak idrarın kullanılması ve test öncesi yanlış sonuç vermemesi açısından 2 saat süreyle fazla sıvı alınmamış olması önerilmektedir. Markaya göre değişmekle birlikte genellikle test sonucunda iki pembe çizgi çıkması testin pozitif yani LH yükselmesinin olduğunu ve yaklaşık 24-36 saat sonra yumurtlama olacağını gösterir.
Ayrıca ovulasyon olup olmayacağının tespiti doktor kontrolünde daha net olarak yapılabilmektedir. Bu kontrollerde ultrasonografi ile yumurta oluşturacak dominant folikül takibi ve LH (Luteinize Edici Hormon)’un kanda takibi ile ovulasyon zamanı belirlenmekte veya ovulasyon gerçekleşmişse; karın içinde sıvı görülmesi, dominant folikülün yok olması veya kanda progesteron hormonunun takibi ile kolaylıkla değerlendirilebilmektedir.
Gerek ovulasyon gününün bir sonraki beklenen adet başlangıç gününe göre hesaplanması yöntemiyle gerekse evde uygulanabilen idrar kitleriyle ve/veya doktor kontrolünde ovulasyonun takibinin yapılmasıyla ovulasyon zamanı daha net belirlenir. Bunun neticesinde çiftlerin ilişki zamanlarını planlayabilmesi, erkek veya kadında altta yatan başka bir tıbbi problem yoksa çocuk sahibi olabilme yüzdelerini ciddi anlamda arttıracaktır.