Yenidoğan bakımı

Kadın Doğum Servis Sorumlu Hemşiresi Şerefnur Yılmaz ve Yenidoğan Yoğun Bakım Sorumlu Hemşiresi Yasemin Arslan bize bebişlerin bakımı konusunda her şeyi anlattı. İşte tüm ayrıntılarıyla yapılması gerekenler...

Ağız bakımı: Bebeklerin ağzında oluşan pamukçuğun nedeni mantar enfeksiyonudur. Mantar nemli ve besin artığı olan yerlerde çabuk ürer. Anne sütü ile beslenen bebeklere ilk 6 ay su vermeye gerek yoktur. Fakat emzirme sonrası bebekler bazen ağızlarındaki son sütü uzun süre bekletirler. Bu durum bebeklerde pamukçuk riskini arttırmaktadır. Böyle bir durumda bebeğe 1 çay kaşığı kaynamış ılık su vererek bebeğin ağzındaki süt artığı temizlenir ve
pamukçuk oluşumu engellenir.

Göz bakımı: Bebeklerin göz bakımı, kaynamış ılık su ve steril gazlı bez kullanılarak yapılır. Steril gazlı bez, kaynamış ılık su ile ıslatılır, bebeğin gözü içten dışa doğru tek hareket ile temizlenir. Diğer göz için farklı bir gazlı bez kullanılır. Bebeğin gözünde aşırı çapaklanma, akıntı, kızarıklık durumunda çocuk doktoruna haber verilir.

Kulak bakımı: Bebeklerin kulak bakımı kaynamış ılık su ve steril gazlı bez ile yapılır. Kulağa kesinlikle yabancı bir cisim sokulmaz. Kaynamış ılık su ile ıslatılmış gazlı bez ile kulağın dışta görünen kısmı ve kulak arkası temizlenir. Diğer kulak için yeni bir steril gazlı bez kullanılır.

Burun bakımı: Yenidoğan bebeklerin burnu sıkça tıkanabilir. Bunun için serum fizyolojik damla günde 4-6 defa her iki burun deliğine birer damla olacak şekilde damlatılır. Bu durum bebeğin burnunda bulunan sekresyonları yumuşatarak kolay atılmasını sağlayacaktır. Beslenme öncesi burun damlasının kullanılması kusmaya sebep olmayacaktır. Damla sonrası yenidoğan burun deliklerine uygun burun aspiratörü kullanabilirsiniz.

Göbek bakımı: Bebeğin göbek bakımı, göbeği düşene kadar %70 alkol ile günde 1 defa yapılır. Göbek bakımı için gerekli malzemeler steril gazlı bez ve %70 alkoldür. Steril gazlı bez göbeğin altına yerleştirilir, göbek ve göbeğin ucundaki mandal gazlı bezin üzerinde kalır.%70 alkol, göbek kordonuna damlatılır. alkolün cildine temas etmemesi gerekir. Göbek kordonu idrar, dışkı veya bir şekilde ıslanmış ise bakımın tekrarlanması gerekir. Bebek Göbek bakımı sonrası göbek kordonu bezin dışında kalacak şekilde bezlenir Bebek, göbek kordonu düşene kadar akan suyun altında duş şeklinde yıkanabilir. Önemli olan göbeğin ıslak kalmamasıdır. Duş sonrası temiz bir havlu ile göbeği kurulamak ve önerilen şekilde göbek bakımını yapmak yeterli olacaktır.
Göbek kordonunda kötü koku, akıntı, kızarıklık, kanama durumunda mutlaka çocuk doktoruna başvurulur.

Alt bakımı: Alt temizliği sırasında kullanılacak malzemeler önceden hazırlanır. Bebek çok sıcak ve hava akımı olmayan bir yere sırtüstü pozisyonda yatırılır. Bebeğin altı açılır, Bez, bebeğin poposunun altına kirli olan kısım içte kalacak şekilde katlanır. Kaynamış ılık su ile ıslatılmış pamuklarla bebeğin alt temizliği yapılır ve yeni bir bez ile bebeğin altı bağlanır. Özellikle kız bebeklerde önden arkaya doğru tek hareket ile kirli kısım ikinci bir kez kullanılmayacak şekilde, uygun olarak temizlik yapılır. Alt bakımı yapılırken bebeğin cildinde kızarıklık ve hassasiyet gözlenmiş ise çocuk hekiminin önerdiği bir pişik kremi uygulanır. Islak olarak hazır satılan alt silme bezleri sadece seyehatlerde önerilir.

Bebek banyosu: Bebeğin banyosu hastaneden çıkar çıkmaz yaptırılabilir. Hastaneden taburcu olmadan bebek banyo eğitimi ailelere verilir. Banyo yaptırılmadan önce kullanılacak olan tüm banyo malzemeleri (temiz havlu, tarak, şampuan, yumuşak bir lif, çocuk bezi, body çamaşır, tulum, çorap, eldiven, şapka)eksiksiz olarak hazırlanır. Banyo yapacağı oda ısısının 24-26 derece olması gerekmektedir. Banyo kaynatılıp ılıtılmış su (35-37 derece) ile yapılır. Banyo sırasında bebeğin ıslak elden kaymasını önlemek için, bebek koltuk altından dikkatlice kavranır. Düşmeleri önlemek için banyo yaptırılacak zemine havlu serilir. Şampuan seçimini yaparken yenidoğanın cilt olgunlaşmasının tam olmadığı ilk 2 hafta boya, parfüm içermemesine ve PH düzeyinin düşük olmasına dikkat edilir. Banyo sonrası cilde nemlendirici sürülmelidir. Özellikle yaz aylarında bebekler her gün banyo yaptırılabilir. Eğer her gün banyo yaptırılıyorsa, her banyoda şampuan kullanılmasına gerek yoktur.

Tırnak bakımı: Bebeğinizin doğum sonrası ilk 40 gün tırnağını kesmeye gerek yoktur. İlk birkaç gün içerisinde kendiliğinden kırılacaktır.40 günden sonrası dönemde çıkan tırnaklarını bebeğiniz uyku halinde iken, yenidoğan tırnak makası ile kesilebilir. Uzamış tırnaklar bebeğin yüzünü ve gözünün kornea tabakasını çizebilir. Bu durumu engellemek için eldiven kullanılması önerilir.

Bebek Çamaşır Hijyeni: Yenidoğan bebeğin çamaşırları allerji yapan ve tortu bırakan deterjanlar yerine daha saf olan sabun tozu ile yıkayıp ardından ütüleyerek hijyeni sağlanabilir.

Bebeklerde doğum sonrası hormon değişikliklerinin bebek vücuduna etkisi: Anneden geçen hormonların etkisi ile bebeklerin gögüslerinde şişlikler olabilir. Bu durum tamamen normaldir ve enfeksiyon riski nedeni ile göğüslerin kesinlikle sıkılmaması gerekir. Kız bebeklerde vaginal beyaz renkte berrak bir akıntı, hafif pembe bir kanama görülebilir. Bu durum 2-3 hafta sonra kendiliğinden ortadan kalkacaktır.

Bebeklerde konak: Anneler, genelde yeni doğan bebeklerinin saçlı derisinde oluşan sarı konak oluşumundan rahatsız olur. Konak, bir tür egzamadır. Deride yağ üreten bezlerin fazla çalışmasından kaynaklanır. Bebeğin hassas ciltlere uygun şampuanla yıkanır ve yumuşak uçlu saç fırçası ile yavaş yavaş taranarak konakların temizlenmesi sağlanır. Ayrıca konak oluşan bölgeye bebek yağı sürülerek yumuşaması ve konakların daha kolay kaldırılması sağlanır. Her banyo öncesi bu işlem tekrarlanır. Konak, ilerleyen zamanlarda iz bırakmadan geçer.

Doğum sonrası bebek cildinde olabilecek sorunlar: Toksik eritem dediğimiz kırmızı bir yüzey üzerinde kendini beyaz sivilceler ya da kabarcıklarla belli eden bir döküntü görülebilir. Normal zamanında doğmuş bebeklerin yaklaşık yüzde 50'sinde doğumdan sonra toksik eritem gelişebilir. Genellikle yüzde karın bölgesinde ve kol ve bacaklarda meydana gelir ve pire ısırığını andırır. Nedeni bilinmemektedir. Döküntüleri zararsızdır ve tedavi gerektirmez; genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.

Bebek masajı: Yenidoğan masajı bebeği hem psikolojik hem de ruhsal açıdan sağlıklı gelişmesini sağlayan önemli bir uygulamadır. Aynı zamanda bebek ve anne için özel ve keyifli zaman geçirmek için önemli bir fırsattır. Ancak masajın doğru ve etkin yapılabilmesi için bir uzmandan eğitim almak önemlidir.