Yeni düzenlemeye göre boşanmada çocuk teslimi

Tasarı, kasten öldürme, ağır yaralama, cinsel saldırı ve işkence suçlarının mağdurları için maddi destek sağlanması, meslek edinmeleri amacıyla kurslar düzenlenmesi eğer kamu görevlisi ise mağdurun yerleşim yeri gerektiğinde ve talebi halinde değiştirilmesi ve pek çok başka önemli yenilikler getiriyor. Bunlardan birisi de çocuk teslimine ilişkin düzenlemelerdir.

Bu konu tasarının 16. maddesinde “ Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair hizmetler “ başlığı altında düzenlenmiştir. Buna göre, boşanmış çiftlerin çocuklarının icra dairesi aracılığıyla teslimine son verilecek. Boşanma gerçekleştiğinde çocukla ilişki kurulması icra dairesi marifetiyle gerçekleşirken yeni düzenleme ile çocuk teslimi için çocuk teslim merkezleri kurulacak. Çocuğu göstermemek velayetin değiştirilmesi sebebi olacak, çocuğu göstermeyen taraf eğer nafaka alacaklısı ise geçici olarak nafakası kesilecek. Eğer göstermeyen taraf göstermemekte ısrar ederse, çocuğu göstermeyen taraf hapsen tazyik edilecek.

VELAYETİ KENDİSİNDE OLAN ANNE-BABA ÇOCUĞU GÖSTERMEZSE...

Şimdiki düzenlemede velayeti kendisinde olan anne veya baba çocuğu göstermek istemezse ancak icra yolu ile çocuk teslim edilebiliyordu. Yani çocuk velayeti olmayan anne veya babaya “ haciz tutanağı “ ile teslim ediliyor ve tutanaktaki borç miktarı kısmına “ çocuk teslimi “ ifadesi yazılıyordu. Bunun için İcra Müdürlüğü’ne velayeti olmayan anne veya baba her sefer için yolluk, araç ve diğer masraflar olarak 500 TL yatırması gerekiyordu. Bu da velayeti olmayan anne veya babanın mağduriyetine yol açıyordu. Örneğin, mahkeme çocuğun velayetine sahip olmayan anne veya babaya ayda 2 kere çocuk ile kişisel ilişki kurmasına karar vermişse, çocuğunu görmek isteyen anne veya baba yılda 12.000 TL ödemek zorunda kalıyordu.

ÇOCUK İNSANİ VE ONURUNA UYGUN BİR ŞEKİLDE TESLİM EDİLMELİ

Bu tasarı çocuğun gerçekten insani ve onuruna uygun şekilde teslim edilmesi için yapılmıştır. Çocuğu icra ile yani zorla teslim edilmesi çocuğu psikolojik olarak da olumsuz etkilemektedir. Mevcut düzenleme, anne veya babanın çocuğunu görebilmesi için icra yoluna başvurmayı zorunlu kılması ve bunun için de belli bir ücret ödenmesini öngörmesi yerinde olmamıştır. Tasarı kanunlaştığı zaman bu olumsuzluklar ortadan kalkmış ve anne veya babanın özgürce çocuğunu görebilme imkanı sağlanmış, çocuğun teslimi de zorla olmayacağı için çocuğun psikolojisini olumsuz etkileyecek şekilde gerçekleşmemiş olacaktır.

Aile Hukukunda hep çocuğun menfaati ön planda tutulmuştur. Uygulamada maalesef çoğu zaman taraflar kötü ayrıldıkları için çocukların psikolojisini korumak büyük önem arz etmektedir. Bu yüzden boşanma davalarında çocuğun çıkarları doğrultusunda velayet herhangi bir tarafa verilir, çocuk ile kişisel ilişki de bu durum dikkate alınarak kurulur.

Tasarının 16/2 maddesine göre, mahkeme kararının uygulanması için tarafların katılımıyla bir plan hazırlanır. Bu planda çocuğun yüksek yararı ve sürecin çocuğun psikolojisine etkisi esas alınarak karar kapsamında tarafların hak, yükümlülük ve sorumlulukları ile plana uyulmaması durumunda uygulanacak yaptırımlar yer alır. Bu yüzden plana uyulmadığı zaman ceza verileceği için getirilen düzenleme yerinde olmuştur . Aynı zamanda velayeti kendisinde olmayan anne veya babanın çocuğunu görmek için icra dairesine gitmek zorunda olmaması ve çocuğun da zorla alınması söz konusu olmadığından psikolojisinin de olumsuz etkilenmeyeceği için düzenlemenin olumlu olduğu söylenebilir.

Düzenleme her ne kadar olumlu olsa da, burada asıl önemli olan nasıl uygulanacağıdır. Taraflar kendi rızasıyla çocuğu teslim etmiyorlarsa, çocuğun oturduğu yer adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüğüne başvurulduğunda, bu kurum tarafından çocuk teslimi işleri yürütülür. Dolayısıyla, bu kurumun nasıl işleyeceği, görevlerini yerine getirirken de hassas davranmaları, tarafları özellikle de çocukları zarara uğratmamaları büyük önem taşımaktadır.

Av. Alper KESKİN