Yazın vazgeçilmezi klimalar sizi hasta etmesin

Evde, ofiste, otomobilde ve kamuya açık birçok alanda kullanılan klimalar, sunduğu konforun yanı sıra ölümcül riskleri de beraberinde taşıyor. Özellikle ev tipi split klimaların ortamdaki havayı kullandığına dikkat çeken Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Numan Numanoğlu, klimaların hangi hastalıklara yol açabileceğini anlattı ve bu hastalıklardan korunmak için alınması gereken önlemleri sıraladı.

Ev tipi split klimaların, mekandaki havayı alıp sıcaklığını düşürerek tekrar ortama verdiğini belirten Prof. Dr. Numan Numanoğlu, “Bu tip klimalar dışarıdan temiz hava almaz. Dışarıdan temiz hava alan bazı modelleri vardır ve tüketicilerin bunları tercih etmesi sağlıklı olur” diye konuştu.

Klimalarda bakteri ve küf tehlikesi

Merkezi klimalar, çoklu mekanlardaki ortamlardan emilen havanın merkez ünitede ısısının ve neminin değiştirilerek kanallar vasıtasıyla tekrar ortama gönderilmesi veya merkezde soğutulan suyun mekanlardaki ünitelere gönderilerek orada ısısını bıraktıktan sonra soğutma kulelerinde tekrar soğutulması prensibiyle çalışırlar. Bu tarz ürünlerde kanallar boyunca, üfleme ağızlarındaki filtrelerde ve suyun açıkta soğutulduğu bölgelerde nemlenme ve açık ortama maruz kalınma gibi sebeplerle bakteri, küf vs. gibi istenmeyen ajanların ortama taşınması muhtemeldir. Ayrıca plazma filtrasyon sistemine sahip klimalarda, yüksek gerilim yardımıyla sigara, kötü koku, bazı bakteriler gibi istenmeyen ajanları parçalayarak havanın temizlenmesi sağlanmaktadır.

Bireysel klimalar, ortam havasını soğutmak üzere emerlerken havanın içindeki nemi de alarak dışarı bir ortama tahliye ederler. Fazla nem alınması bazı rahatsızlıkları tetikleyebilir. Yeni nesil bireysel klimalarda nem oranını konfor şartlarında tutmak için gerektiğinde soğutma gücünü ayarlayan fonksiyonlar vardır.

Klimaların yol açtığı hastalıklar

Boğaz ve alt solunum yolu problemleri: Klimanın üflediği soğuk hava ile burun içinde konka adını verdiğimiz yapılar şişerler ve burun tıkanıklığına yol açarlar. Sağlık için ideal olan burun solunumu yerine ağız solunumu yapmak çeşitli boğaz ve alt solunum yolu problemlerine yol açabilir.

Yüz felci: Alerjik nezleli ve astımlı hastalar klimalı ortama girdiklerinde, yani ani ısı ve nem değişimine maruz kaldıklarında, hasta olmayan bireylere oranla daha fazla burun tıkanıklığı, burun akıntısı veya gözlerde yanma ve kaşıntı gibi belirtiler gösterebilirler. Kronik sinüzitli hastalarda da benzer mekanizmalarla belirtilerde artma görülebilir. Klima havasına direkt maruz kalan kişilerde; yüz felci, kas tutulması ve ağrılar oluşabilir.

Klima ateşi: Hastalık, mikroplarla kirlenmiş klima veya nemlendirme sistemlerine maruz kalındıktan birkaç saat sonra başlar. Belirtilerin ortaya çıkması 12 saati de bulabilir. Şikayetler genellikle hafta başında veya tatil dönüş günlerinde görülür. Uzun bir süre kullanılmayan klimalar ilk çalıştığında su depoları ya da filtrelerinde aşırı çoğalan alerjenler nedeniyle belirtiler daha fazladır.

Hastalarda ateş, titreme, kas ve eklem ağrıları, yorgunluk, halsizlik gibi gribi hatırlatan şikayetler vardır. İşyerine geldikten birkaç saat sonra başlayan belirtiler, akşama doğru şiddetlenir ve gece eve döndükten sonra devam eder. Hastaların çoğu ortamdan uzaklaşınca 24-48 saat içinde tamamen düzelir.

Lejyoner hastalığı: Hastalığa neden olan, Legionella Pneumophilia denen bir bakteridir. Bu bakteri, klimaların filtre sistemlerinde, uygun nem ve ısıda kolonize olmakta ve buradan ortam havasına dağılmaktadır. Sıklıkla otel ve hastanelerden kaynaklanan salgınlar yapar, ancak tek tek vakalar da nadir değildir. İnsandan insana bulaştığı görülmemiştir. Dolayısıyla, büyük otel ve iş yerlerinde çalışanlar, havalandırma işçileri ve sağlık personeli riskli gruplardır. Bakteri; şeker hastaları, alkolikler, yaşlılar ve bebekler, kortizon tedavisi altında olanlar, kemoterapi görenler, böbrek yetersizliği ve kronik akciğer hastalıklarına sahip kişilerde ve sigara içenlerde daha kolay hastalık oluşturur.

Hastalarda, yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, halsizlik, ateş, huzursuzluk vardır. İlk iki günde yoğun olmak üzere kuru öksürük görülür. Bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı gibi sindirim sistemi bulguları olabilir. Hastaların %20’sinde sinir sistemi bulguları, ajitasyon, konsantrasyon bozuklukları hatta koma görülebilir. Bu yakınmalarla başka kliniklerde tedavi edilen hastalarda akciğer filmi çekilince pnomoni tanısı konur. Uygun zamanda ve dozda kullanılan antibiyotiklerle hastalığın iyileşmesi tamdır.

Klima hastalıklarından korunmak için alınması gereken önlemler

• Klima alırken dışarıdan aldığı temiz havayı ortama taşıyanlar tercih edilmelidir.
• Havanın doğrudan vücudunuza gelmemesi için klimaların ayarlanabilen kanatçıklarından yararlanabilirsiniz.
• Klimaların her yıl teknik ve dezenfeksiyon bakımı yapılmalıdır.
• Klimaların iç ünitelerinde bulunan filtrelerin sık sık temizlenmesi gerekir. Ev ve bazı kullanım alanlarında ilkbahar ve sonbahar aylarında yılda 2 defa olmak üzere; ofis ve iş yerleri gibi kalabalık ortamlarda ise 3 ayda bir filtrelerin temizlenmesi veya değiştirilmesi gerekir.
• Toplu taşıma araçları ve otomobillerde dışarıdan temiz hava alınan seçenek tercih edilmeli, aynı havanın aracın içinde kullanılmaması gereklidir.