Çizgi filmin çocuğun yaşamındaki rolü

Bu yazıda çocuğun hayatında televizyon ve çizgi filmin ne kadar yeri olduğuna değineceğiz. Yukarıda da bahsettiğim üzere yetişkinler için zihni dağıtmada bir aktivite olarak görülen televizyon izlemek, çocuk için ne kadar uygun olabilir? 0-3 yaş beyin gelişimi için oldukça önemli bir dönemdir. Dolayısıyla algı, dikkat, bellek kapasitesinin gelişimi bu denli önemliyken zihni birçok karmaşık görselle karıştırmak ve dikkati dağıtmak ön çocukluk dönemi için istediğimiz bir şey değildir. Bu noktadan yola çıkarak,  gerekçemiz ne olursa olsun 0-3 yaş döneminde kesinlikle televizyona maruz bırakılmamalıdır. Peki izlerse ne olur? Alıcı ve ifade edici dili gecikir. Sosyalleşme problemi, ileriki dönemlerde dikkat ve odaklanma problemi, öfke sorunları, algılama ve tanımlamada güçlük yaşamak olası en önemli problemlerdir.

Bilindiği üzere bu yaş grubu gözlemleyerek öğrenir. Özellikle 3-6 yaş ve sonraki yaş skalasına sahip çocuğu olan ebeveynlerinde kişisel olarak televizyon izlemelerini sınırlandırmak doğru bir model sergilemeleri açısından sağlıklı bir yol olacaktır.

3 yaş sonrasındaki çocukların gelişim özellikleri dikkate alınarak denetimli olarak izlemeleri sağlanabilir. 3-4 yaş dönemindeki çocuk 10-15 dakikayı geçmeyecek şekilde yaşına uygun çizgi film izleyebilir. 5-7 yaş grubu gün içerisinde 25 dakika izleyebilir. Bu 25 dakikalık sürenin gün içerisinde bölünerek kullanılması önerilir.  Zaten daha fazlasını izlemeye dikkati yeterli gelmeyecektir. Onu da şu şekilde anlayabiliriz. Ailelerin sıklıkla sorduğu sorular arasında “Çocuğum izlediği bir çizgi filmi onlarca kez izlemek istiyor. Bunun sebebi nedir? Çocuk daha önce izlediği bir çizgi filmi defalarca izlemek istemesinin nedeni, çizgi filmi her izlediğinde farklı bir karesini belleğinde tutabiliyor olmasıdır.

Bir diğer önemli bir soru; “Çocuğuma uygun çizgi film seçerken nelere dikkat etmeliyim?”  Çizgi filmlerin birçoğunda kazanmak ve kaybetmek, sorun çözme yöntemi olarak şiddetin seçilmesi, akran zorbalığı, ebeveynin aldığı kararlardan memnuniyetsizlik, güçlü tarafın güçsüz tarafı ezmesi, doğaüstü güçlere sahip figürler gibi konular oldukça baskındır. Bu nedenle ebeveynler öncelikle çocuklarının gelişim özelliklerini iyi bilmeliler ve çizgi filmleri izletmeden önce kendileri izlemeliler. Hiçbir zaman çocuklarını kontrolsüz şekilde ekrana maruz bırakmamalılar. Televizyonu bir ödül olarak kullanmamalılar. Televizyon pekiştireç olarak kullanılırsa daha cazip ve ulaşılmaz olduğu mesajını alacaktır. Belirlenen süre ve sınırlamalarda tutarlı ve kararlı olunmalıdır. Eğer bu durum kontrolden çıkarsa ekran bağımlılığının yanı sıra gelişimine uygun olmayan görsellere maruz kalarak duygusal ve davranışsal problemler yaşayacaktır. Tüm gelişim alanlarına ket vurulmuş olacaktır.

Çocuğa yapılandırılmış ortamları sunmak yerine hayal güçleri ve yaratıcılıklarını ortaya koyacak aktivitelere yöneltmek ebeveynliğin en temel davranışıdır.