Çağımızın yeni bağımlılığı: İnternet ve medya

Aslında internet bir nevi araştırma merkezi, medya ise bilgi denizi gibi diyebiliriz. Çünkü öğretmenler ders notlarını, ödevlerini online platformlardan paylaşıyor. Çocuklarımız ödev araştırmalarını internet üzerinden yapıyor, ders notlarını okuyorlar, hatta sınav sonuçları bu sistemler üzerinden takip ediyorlar. Bu bağlamda bir anda birçok bilgiye kolaylıkla ulaşılmasını ve verimli çalışılmasını sağlıyor.

ÖYLEYSE BİLGİSAYAR VE İNTERNET AMACININ DIŞINDA NASIL KULLANILABİLİYOR?

Çocuklar merak ettikleri, ailelerine soramadıkları her şeyi internetten öğrenmeye çalışıyorlar. Bazı siteler sanki sadece bu amaç için kurulmuş. Örneğin, “bana sor” ismi verilmiş bir sistem düşünün; çocuk oraya merak ettiği bir şeyi yazıyor ve cevabını alıyor, belki öğrenmesi için uygun bir zaman değil ve yöntem de doğru değil ama öğrenmiş oluyor. Başka bir örnek ise tartışma forumları, bu tip forumlarda siyasi içerikli birçok grup olabiliyor. Ailenizin yaşam tarzına ve inancına tamamen ters gruplar veya aynı görüşteki gruplar olması çok fark etmez. Ama çocuğunuz çok erken yaşlarda, henüz bazı şeylerin bilincine varmamışken bu tarz düşünceleri kendi düşüncesiymiş gibi savunuyor. Çünkü o ortamda söz hakkı var, ifade özgürlüğü var ve çocuğunuz kendisini oraya ve o insanlara ait hissediyor.

Her yaştaki çocuklar için bir diğer bağımlılık ise “oyunlar”. Oyunların büyük bir kısmı eğitici değil ve çocuğu saldırganlığa, şiddete teşvik eden nitelikteler. Tüm bu etkilere bunlara maruz kalan bir çocuğun gelişiminin sağlıklı bir şekilde tamamlamasını bekleyemeyiz. Hatta mutsuz, doyumsuz ve saldırgan bir çocuğa sahip oluruz. 

PEKİ, GÖRSEL MEDYANIN GÖREVİ NEDİR?

Eğitmek, keyifli vakit geçirtmek ve bazen dinlendirmektir. Ülkemizde her ailenin evinde internet yok ama her evde mutlaka bir televizyon var. Çocuklar kendileri için hazırlanmış programları ve çizgi filmleri izlemenin dışında çoğu zamanda ebeveynlerin seçtiği programları izleyemeye maruz bırakılırlar. Ama bu durum oldukça risklidir, çünkü her yaştaki çocuğun izlemesi gereken programlar farklıdır.

Çocukların özellikle 3 yaşından önce televizyon izlemeleri kesinlikle uygun değildir. 3 yaşından sonrada televizyon karşısında geçirecekleri süre yaşlarıyla paralel olmalıdır. 5 yaşındaki bir çocuk 30 dakika televizyon izleyebilir, ancak bu süre dahi belli aralıklarla olmalıdır. Çünkü 30 dakika boyunca televizyon izlerse, izlediğini şey çocuğun algısının dışında kalır. Yani 5 yaşında bir çocuğun 30 dakika içerisinde ekranda gördüğü şeyler; renkler, şekiller, görseller onun dikkatini dağıtır. Aynı şey bilgisayar/internet başında da geçerlidir. Çocuğun zaten maksimum dikkatini toplama süresi 30 dakika iken, tüm dikkatini ekranda harcamıştır ve artık derse ya da ödeve odaklanamaz. Yetişkinler zihinlerini dağıtmak için televizyon izlerler ve bu işe yarar. Ancak çocukların dikkatlerini toplamaya ihtiyaçları vardır ve bu yetilerini televizyon ve bilgisayar başında kaybetmemeleri gerekir. “Bu çocuk niye dersin başına yarım saat oturamıyor ama bilgisayar başından saatlerce kalkmıyor?” sorusunun cevabı buradadır. Kısacası çocukların televizyon ve bilgisayar başında geçirecekleri süreleri çok iyi planlamak gerekir.

SUBLİMİNAL MESAJLARA DİKKAT!

Son zamanlarda görsel medyada dikkati çeken bir diğer konu ise subliminal mesaj içeren çizgi filmlerdir; subliminal mesaj, başka bir objenin içine gizlenmiş, ancak bilinçaltımız tarafından anlaşılan mesajlardır. Özellikle Hollywood ürünü çizgi filmlerde çocuklara direkt olarak veremeyecekleri mesajları çizgi film yoluyla vermeye çalışmaktadırlar. Bu mesajlar toplumumuzun yaşam tarzına, değerlerine ve inançlarına ters niteliktedir. 

Peki birçok ebeveynin zihnini yoran “Her şeyi onun mutluluğu için yapmaya çalışırken, bu çocuk ne zaman böyle oldu?” sorusunu kendimize sormamak için temel olarak nelere dikkat etmeliyiz?

• Öncelikle ebeveynler olarak öz güveni gelişmiş, mutlu çocuklar yetiştirmek amaçlanmalıdır.
• Anne ve babanın davranışları hem kendi içinde hem de birbirlerine karşı tutarlı olmalıdır.
• Çocuğun farklı ilgi alanlarına ve hobilere yönlendirilmesi sağlanmalıdır.
• Çocuklarla daha çok ve daha kaliteli zaman geçirilmelidir.
• Aile içi iletişim rahatlatılmalı ve arttırılmalıdır.
• Televizyon, bilgisayar ve internet kullanımında kesinlikle bir süre sınırlaması olmalıdır.
• İzleyeceği programlar sizin tarafınızdan gözden geçirildikten sonra izlemesini sağlanmalıdır.
• Bilgisayar ve interneti bir amaca yönelik kullanılması sağlanmalıdır,
• İnternet kullanımında mutlaka çocuk kilidi olmalı, çocukların her siteye girmesi engellenmelidir,
• Ebeveynler, televizyon ve bilgisayar kullanım kurallarını çocukları ile karşılıklı konuşarak, anlaşarak yapılmasını sağlamalıdır.