Boşanma sürecinde çocuklar

Ev içerisinde uzun süreli küskünlükler, sorumlulukların aksaması ve bireysel bir yaşam sürme isteği gibi sorunlar başlar. Tüm bunlar direkt olarak çocuğun yanında yaşanmasa dahi, çocuklar en büyük özellikleri olan gözlem yapma yoluyla gerginliklerden etkilenmeye başlarlar.

Sağlıklı bir boşanma toksik (zehirli)  bir ilişkiden çok daha iyi olabilmekle birlikte yine de en son düşünülmesi gereken bir karar olmalıdır. Öncelikle düzeltmeye yönelik gerekli adımlar atılmalıdır. Örneğin, bir çift terapisinden yardım alınarak uzlaşı sağlanabilir. Eğer tüm yollar denendiyse, tek çözüm boşanmaysa ve bu kararın dönüşü yoksa çocukla paylaşılmalıdır.

Çocukların yaş düzeylerine göre boşanmayı anlatma şekli değişiklik gösterebilir. Bu noktada ortak bir dil kullanmak, ifadelerde tutarlı olmak hangi yaş döneminde olursa olsun en temel doğru davranıştır. Bazı ebeveynler kendileri açıklamak yerine bir akraba, kendi ebeveynleri ya da bir uzmanın açıklamasının daha iyi olacağı yanılgısında olabiliyorlar. Ancak bu doğru bir yaklaşım değildir. Bu durum, anne, baba ve çocuk içerisinde gerçekleştirilecek yapılandırılmış bir sohbet ile açıklanmalıdır.

Boşanma sürecinde başlıca dikkat edilmesi gereken davranışlar şöyledir; eşler birbirlerine suçlayıcı olmayan bir dil kullanmalı, ortak ifadeler kullanarak birbirlerini desteklemeli. Anne ve baba olmaya devam edeceklerini, bu kararın çocuğun kendisiyle bir ilgisinin olmadığını da vurgulayarak, mantıklı ve sakin bir açıklama yapmaları gerekmektedir. 

Peki çocuğumuz soru sorduğunda nasıl cevaplamalıyım?

Çocuklar “Ben nerede yaşayacağım, bir daha annemi ve babamı göremeyecek miyim, başkasıyla mı evleneceksiniz, okulum değişecek mi, arkadaşlarıma ne diyeceğim, yaramazlık yaptığım için mi boşanıyorsunuz?” gibi sorular sorabilir, çünkü çocuğun kafa karışıklığının olması ve cevap beklemesi çok normaldir. En önemli kriteriniz açık ve dürüst olmak olmalıdır. Bir daha asla evlenmeyeceğim demek,  sizin de emin olmadığınız bir cevap olduğundan “Şimdi böyle bir planım yok, olduğunda mutlaka çok önceden haber vereceğim,” baba ya da anne şehir dışındaysa “Her istediğinde yanında olacağım” demek de yine gerçekçi olmayan bir cevap olacaktır. Burada parantez açmak gerekirse, olabildiğince mevcut konumu değiştirmemek çocuğun bu süreci kolay karşılamasına yardımcı olacaktır.

Yaşlara göre çocuğuma nasıl anlatmalıyım?

Okul öncesi dönemdeki çocuklar, benmerkezci düşünce sistemine sahip olduğundan kendinin yaptığı herhangi bir davranıştan dolayı olduğunu düşünebilir. Bu nedenle açıklama yaparken buna dikkat edilmesi gerekmektedir. Ergenlik dönemindeki bir gencin de bu konuyla ilgili agresif davranışlarını anlamak ve konuşma fırsatı verilmesi yine çok önemlidir. Ergenlerle ilgili bir diğer önemli durum ise, ebeveynlerin iletişim dillerinde yapıcı olmaları gerekliliğidir. Ergenlik dönemindeki çocukla iletişimsel olarak ulaşılamazsa akranlarıyla çok daha fazla zaman geçirerek, aile düzeninden uzaklaşabilir. Aynı zamanda duygusal boşlukları farklı alışkanlıklarla doldurmak isteyebilecektir.

Boşandıktan sonra çocuğumun annesi veya babasıyla görüşmem doğru mu?

Çocuğun etrafında gelişen ve çocuk için önemli olan tüm konulara dahil olmak önemlidir. Okul toplantıları, gösteriler, karne günü vb. gibi. Ancak ortak tatiller, geziler ve sıklıkla yapılan aktiviteler çocukta kafa karışıklığına neden olabilir. Özellikle boşanmayı kabullenememiş çocuklar da ikircikli düşünmeye ve tekrar birlikte olunacağı fikrine yoğunlaşmasına neden olur.

Boşanma sonrası çocuk için yapılacak belli başlı davranışlar, ortak ebeveynliği sürdürmek, görüşme gün ve saatine riayet etmek, ayrılmış ebeveynlerin birbiri hakkında olumsuz bilgiler vermemesi, çocuğu iletişim aracı olarak kullanmamaları vb. davranışlar sayılabilir. Sözün özü, ebeveynlik sorumluluklarını yerine getirerek, ayrı olsalar da sağlıklı ve mutlu bir çocuk yetiştirme konusunda gönüllü olmaları çok önemlidir.

Bu süreç hem yetişkinler hem de çocuk için zorlayıcı bir süreç olacağından, bu yükü hafifletme ve en sağlıklı şekilde yönetmek için uzman yardımına başvurmaktan çekinilmemelidir.