Spor yaptırayım derken astım olmasın!

HERKESİN AKLINDA AYNI SORU: ALERJİ, ASTIM ÇOCUKLARDA NİYE ARTIYOR?

Son yıllarda yapılan araştırmalara göre çocuklarda alerji ve astımın artış göstermesinin en önemli nedenlerden biri çocukların eskiden olduğu kadar çok sokakta oynamaması, fiziksel aktivitede bulunmaması. Tam gün okullar, oyuna zaman ayıramayan çocuklar ve modern şehir yaşamının getirdiği güvenli oyun alanlarının azalması çocukları bu mecburi pasif hayata sürüklüyor maalesef. Yeterince hareket edemeyen ve aynı zamanda medya ve reklamlar yolu ile veya birbirinden göre göre abur cubur yemeye alışmış çocuklar obezite ve astım adayı olmaya meyilli bir toplum olma yolunda ilerliyor.

KAKAO, ÇİKOLATA VE PAKETLİ GIDALARI KESİN

Bu duruma bir şekilde son vermek için çocuklarda kakao, çikolata ve paketli gıdaları kesme konusunda sürekli bir bilinçlendirme çalışması yapıyorum ve sonuç çok yüz güldürücü. Anne babalardan aldığım geri dönüş sadece bu beslenme önerilerine uyarak bile çocuklarının solunum yolu hastalığı sıklığında büyük bir değişim olduğu yönünde. Bu çok güzel bir değişim ancak eğer ikinci adıma geçecek olursak çocuklarda fiziksel aktivitenin artırılması da bir o kadar önemli astımdan korunmada.

BRONŞLARI GENİŞLETEN EN ETKİLİ DOĞAL YÖNTEM SIK VE BÜYÜK NEFES ALMAKTIR

O zaman ikinci adım, ikinci soru; Çocukları astımdan korumak için fiziksel aktiviteyi nasıl artıracağız ve bunu yaparken nelere dikkat etmek gerek?

Çocuklarda akciğer kapasitesini geliştiren en önemli etken bol nefes almayı sağlayan sporlardır. Koşma, futbol, tenis, voleybol, basketbol ve yüzme bu açıdan hem astımlı çocuklar için hem de sağlıklı olup astımdan korunmak isteyenler için çok güzel aktivite olanağı sunar.

Sokakta oynayamayan çocuğu bizler en azından hafta sonları birer ikişer saat bu aktiviteye zorlamalıyız. Zorlamalıyız çünkü kendi haline bırakırsak birçok çocuk evde televizyon veya bilgisayar başında geçirmeyi tercih edecek hayatını. Oysa birkaç kez zorla da olsa giderse sevecek fiziksel aktivitenin yarattığı o mutluluk, zindelik hissini alacak ve bir süre sonra kendi gitmek isteyecektir.

ÇOCUK MİDESİ AKCİĞERLER İLE BAĞLANTIDADIR

Çocuk vücudu 0-18 yaş arası gelişme aşamasında kabul edilir. Bu yüzden hem akciğerler hem de onunla bağlantıda olan mide kasları henüz tam olgunluğa erişmemiştir. Mide kasları gevşek olunca, ki bu ergenliğe kadar bütün çocuklarda kısmen böyledir, midedeki asitli içerik kolaylıkla önce ağza sonra boğaza sonra da akciğerlere kaçar ve boğaz enfeksiyonu, öksürük, hırıltılı hastalığa neden olur. Astımlı çocuklarda astımın doğası gereği reflü olarak adlandırılan bu mide kaçakları daha fazla olur ama diğer taraftan bakarsak hiç alerjisi olmayan sağlıklı bir çocukta sırf mide gevşekliği ve buna bağlı reflü atakları nedeniyle sıfırdan astım bronşit gelişebilir.

HER ÇOCUĞUN MİDESİ AĞZINDADIR

Dolayısıyla alerjik ve astımlı çocuklar başta olmak üzere genel anlamda midesi gevşek tüm çocuklarda mideyi sıkıştıracak ve ağza yemek gelmesine neden olacak aktivitelerden kaçınmak gerekir. Tabii ki spor ve fiziksel aktivite bu olasılığın en yüksek olduğu durumu oluşturur. Mide dolu iken yapılan spor direkt reflü nedenidir. Çocuklarda sık hastalanma, ateş, beta adı verilen boğaz iltihabı, havlar tarzda krup adı verilen öksürük, kış boyu geçmeyen burun tıkanıklığı, sarı-yeşil sümük ve balgamlı öksürükler ile seyreden kronik kış hastalıklarının başında bu fark edilmeyen sessiz reflü atakları gelir. Okullarda virüs bulaşması zannedilen pek çok hastalığın altında bu sessiz mide kaçakları yatar. O zaman çocukları hem spor yaptırıp hem de nasıl reflü ve astımdan koruyacağız?

YEMEKTEN SONRA EN AZ İKİ SAAT YÜZME VE JİMNASTİK HAREKETLERİ YAPTIRMAYIN

Yemekten sonra en az iki saat çocuğa spor yaptırmayın. Profesyonel spor yapanlar, okul sonrası birkaç bir şey atıştırıp antrenmana koşuyor. Bu çok yanlış bir uygulamadır. Tüm spor faaliyetleri için geçerli olmak kaydıyla, en çok bu açıdan sorun yaratan spor yüzme ve jimnastiktir. Yüzme çocuğu yatay pozisyona getirdiği için daha da fazla mideyi ağza getirir. Jimnastikte de takla, ters dönme hareketleri nedeniyle mide sıkışır ve eğer kısa süre önce yemek yenmişse bu içerik hazım nedeniyle salgılanan asit ile beraber ağza ve solunum sistemine kaçar. Bir bakmışsınız çocuğun ateşi çıkmış, burnu akıyor, hiç yoktan öksürük atağı başlamış. Siz üşüttü, okuldan virüs aldı zannedersiniz ama aslında mide asidi sessizce burun boğaz yolunda doku hasarı yapmıştır ve hasarlı yanık bir dokunun üzeri nasıl iltihap kaplanırsa çocuk da o şekilde kendi mikrobu ile hasta olmuştur.

OKULDA YEMEKTEN SONRA EN AZ İKİ SAAT BEDEN EĞİTİMİ YAPILMAMALI

Bu durum yemek sonrası tüm fizik aktiviteler için geçerlidir. Bu nedenle okulda yemekten sonra en az iki saat beden eğitimi yapmasına izin vermeyin. Bu tüm çocuklar için geçerlidir. Aynı durum çocuklarını az gören çalışan aileler için de geçerli. Eve geç gelen aileler yemek sonrası hemen yat kalk, takla at, top oyna gibi fizik aktiviteye başlıyor, özellikle erkek çocuklarla. Ancak akşamları yemekten sonra en az iki saat bu şekilde mideyi sıkıştıracak aktivitelerden kaçının ve çocukta nasıl hastalıklar azalacak görün.

KARNI TOKKEN UYUSUN DİYE AYAKTA SALLAMAYIN

Sporla ilgili olmasa da yeri gelmişken söylemekte fayda var, bir diğer olası tehlike yemek sonrası öğlen uykuya yatırılan kreş çocukları için söz konusu maalesef. Kreşte olsun evde olsun çocukları yemek yedikten sonra en az iki saat uykuya yatırmayın veya uyutmak için dolu mide ile ayakta sallamayın. Bunlar hep mide içeriğinin ağza gelmesi ile sonuçlanır ve burun boğaz yoluna zarar verir, sık hastalık nedenidir. Özetlersek;

Astımlı alerjik çocuklar başta olmak üzere tüm çocuklarda fiziksel aktivite yaparken dikkat edilmesi gerekenler:

1- Çocuklarda en iyi bronş genişletici astım önleyici spordur, özellikle astımlı çocuklara mutlaka bir spor faaliyeti aşılanmalıdır.
2- Astım önleyici spor aktiviteleri içinde bol nefes almayı sağlayan açık hava sporları basketbol, voleybol, futbol, tenis, koşu tercih edilmelidir.
3- Her tür spor ve antrenman çocuklarda yemekten en az iki saat sonra yapılmalıdır.
4- Okulda yemekten sonra en az iki saat beden eğitimi yapılmamalıdır.
5- Çocuklar yemekten sonra en az iki saat öğlen uykusuna yatırılmamalıdır.
6- Yemekten sonra çocuklar uykusu gelsin diye ayakta sallanmamalıdır.
7- Akşam yemekten hemen sonra evde boğuşma, takla, güreş gibi mideyi ağza getirecek aktivitelerden kaçınılmalıdır.