Bebeklerde kabızlık sorunu, nedenleri ve tedavisi

Bebeklerde kabızlık, dışkılama sayısının normalden seyrek, büyük, zor ve ağrılı olması durumu şeklinde tanımlanabilir. Çocuk Sağlığı Hastalıkları ve Çocuk Alerjisi Uzmanı Prof. Dr. Yonca Tabak, bebeklerde kabızlık nedenleri, bebeklerde kabızlık sorunu, bebeklerde kabızlık çözümü ve kabızlık tedavisi konularındaki detaylı bilgileri bizlerle paylaştı.

Bebeklerde kabızlık sorunu

Bebekler, gıda ile tanıştıkları ilk andan itibaren bu zorlu durumu yaşayabilirler. Bir bebekte kabızlık durumunun var olduğunu söyleyebilmek için bu dönemdeki normal dışkılama sayısı ve şeklini bilmekte fayda vardır.

Bebeklerde kabızlık nedenleri

Bebekler doğduktan sonraki ilk bir hafta içinde ortalama 4 kez yumuşak kıvamlı dışkılarlar. Anne sütü alan bebeklerde kaka sayısı günde altıya yükselebildiği gibi genellikle altın sarısı renkte ve oldukça suluya yakın, yumuşak bir kıvam sergiler. Bazı bebekler sadece anne sütü ile beslendikleri bu dönemde haftada bire kadar seyrek dışkılayabilir. Ancak anne sütü alan bebeklerde kabızlık çok seyrek görülür. Hatta haftada bir dışkılasalar bile kakanın kıvamı ve dışkılarken çocuğun zorlanmıyor olması bizi kabızlık tanısından uzaklaştırır, durumun normal bir süreç olarak kabul edilmesini sağlar. İnek sütünden türetilmiş mama ile beslenen çocuklarda ise kaka, yeşile yakın renkte, hafif kötü kokulu ve daha katı kıvamda olur. İnek sütünden türemiş mama ile beslenen bebekler kabızlığa daha yatkın olurlar. Bunun nedeni genellikle inek sütü proteinine olan alerji ya da intolerans durumudur.
Kabızlık yaşayan bebeklerin kakası çok serttir. Kabızlık durumunda, bebek, kakasını normalden daha seyrek yapmaya başlar. Örneğin önceden günde üç dört kez kaka yapıyorsa, bir iki günde bir kaka yapmaya başlar. Bebeğin kaka yaparken zorlanıyor olması normaldir. Normal bir ıkınma halinde de bebeğin yüzü kızarır ancak bebek birkaç dakika içinde kakayı çıkarır. Eğer bebek iki üç dakika içinde ıkınma ve kızarmaya rağmen kakasını çıkaramıyor ve ağlayarak acı duygusunu ifade ediyorsa o zaman kabızlıktan söz etmek gerekir.

Bebeklerde kabızlığın bir hastalığa bağlı olma olasılığı yüzde 5’ten az olacak şekilde oldukça düşüktür. Nörolojik anormallikler dışında bebeklerde en sık kabızlık gıda reaksiyonlarına bağlı görülür. Genellikle katı gıdaya ilk geçildiği zamanlar kabızlığın en sık görüldüğü yaşlardır. Özellikle pirinç unu ve unlu gıdalara geçiş kabızlığı tetikleyebilir. İnek sütünden yapılmış gıdalara geçiş de bir diğer kabızlığı tetikleyen durumdur. Özellikle inek sütü alerjisi ya da inek sütü intoleransı olan çocuklarda ek gıdalara geçişle başlayan bu kabızlık hali göz ardı edilmemelidir. Gıda reaksiyonları mutlaka araştırılmalıdır. Testlerde pozitiflik çıkmaması halinde bile gıda reaksiyonu olabileceği akılda tutulup, 1-2 hafta inek sütünü diyetten çıkarıp, kabızlığın düzelip düzelmeyeceğini görmek faydalı olabilir.

Bebeklerde kabızlık tedavisi

Bebeklerde kabızlığı düzeltmek için (eğer altta yatan bir medikal hastalık hali yok ise) beslenmede daha fazla lifli gıda ve suya yer vermek yeterli olabilir. Anne sütü alan bebeklere ek su verilmesi önerilmez ama ek gıdaya geçildiğinde ek su vermek şarttır. Öğün aralarında verilecek suya ek olarak püresi ile beraber sıkılmış erik suyu, elma suyu, armut suyu, şeftali suyu verilebilir. En az 4 aylık olan bebekler günde 60-120 ml meyve suyu alabilir. 4-8 aylık bebekler ise meyve suyunu 180 ml’e kadar tüketebilir. -Pirinç unu yerine tam tahıllı katı gıdaların tüketilmesi de ek lif sağlayacak, kaka içinde su tutulmasına yardımcı olacaktır. 

İnek sütü alerjisi ya da intoleransı olmayan bebeklerde bağırsaklardaki sağlıklı bakterileri (probiyotik-flora) desteklemek amaçlı, evde mayalanacak yoğurt kabızlığın çözümüne yardımcı olacaktır. Eğer bu şekilde probiyotik alınamıyorsa, ek probiyotik preparatlarının da doktor kontrolünde kullanılması beslenme yolu ile kabızlığın çözümüne destek olacaktır.