Ergen bireylerde şişmanlığı önlemek mümkün

Fast food, cips, patates kızartması gibi yiyeceklerin çocukları obez yaptığı bir gerçek. Özellikle ergenlik dönemindeki bireyler bu hastalıkla daha fazla karşılaşıyor ve yetişkinlikte de obezite kalıcı olabiliyor. Peki, ergenlikte şişmanlığı önlemek için nasıl beslenmeli? Uzman Diyetisyen Yeşim işgüzar, bu sorunun önüne geçmek için yapılabilecekleri tek tek sıraladı.

Şişmanlık, vücuttaki yağ miktarının artması olarak tanımlanır. Vücutta yağ hücreleri çapının büyümesi “hipertrofi”; yağ hücre sayısının artması ise “hiperplazi” diye adlandırılır.

Hiperplazi, yani yağ hücrelerinin artması yalnızca ergen dönemlerde meydana gelir ve ergen dönemde oluşan yağ hücre sayısı yetişkinlikte artmamak üzere vücutta oturur. Çocukların ergen dönemde obezite eğilimli olması ilerleyen yaşlarda ortaya çıkabilecek kronik hastalıkları, özellikle yetişkin obezitesini %30 oranında etkiler.

Eğer çocuğunuz dengeli beslenmiyorsa, çok fazla yemek seçiyorsa ve atıştırıyorsa, gelişigüzel yemek yiyorsa, kızartılmış besinleri fazla tüketiyorsa, yeterince hareketli değilse ilerleyen dönemlerde obeziteyle ve obeziteye bağlı çeşitli hastalıklarla karşılaşabilir. Yapılan çalışmalarda okul çağında şişman olan ergen bireylerin %42-63’ünün yetişkin yaşlarda da şişman kalmaya devam ettiği gözlenmiştir.

Ergen bireyler obez olmamak için nasıl beslenmeli? 

Peki, ergenlikte şişmanlığı ve ileriye dönük obeziteyi engellemek için çocuğunuz nasıl beslenmelidir?

• Günlük enerji ihtiyaçlarının %50’sini karbonhidratlardan, %15’ini proteinlerden, %’5’ini ise yağlardan karşılamalıdır.
• Tam tahıl unundan yapılmış ekmek ve tahıl ürünlerini, kuru baklagil gibi posa içeriği yüksek besinleri yemelidir. Posa içeriği ne kadar yüksekse besin alımı o kadar kısıtlanmış olur. Günlük 12-24 gram posa alımı, ergenlikte bu gereksinimi karşılayacaktır.
• Proteinin %50’sini et, süt, yumurta, balık gibi hayvansal kaynaklı besinlerden, diğer %50’lik miktarını ise kuru baklagil, sebzeler gibi bitkisel kaynaklı besinlerden almalıdır.
• Tekli ve çoklu doymamış yağ asitlerinin fazla olması ergenlikte büyüme ve gelişimi hızlandırır. Bunun için günlük yemekleri hazırlanırken zeytinyağı, fındık ya da kanola yağı kullanılmalıdır. Ayrıca ergen bireyler günde 1 çay bardağı kadar kabuklu yemiş tüketmelidir.
• Günlük enerjinin %20’sini karşılamak adına mutlaka kahvaltı yapılmalıdır.
• Günde 5 porsiyon (1 porsiyonu çiğ sebze olmak üzere) sebze ve meyve tüketilmelidir.
• Yanlış beslenme alışkanlıkları diyetisyen eşliğinde düzeltilmelidir.
• Düşük ve çok düşük kalorili diyetler kesinlikle uygulanmamalıdır.
• Kalsiyum ve demir ihtiyacını karşılamak ve hayvansal yağ alımını azaltmak adına, yarım yağlı süt ve süt ürünleri tüketebilirler.
• Yağ ve şeker içerikli besinleri tüketmekten uzak durmalıdırlar.
• Enerji değeri yüksek ve gazlı içecekler tüketilmemeli, sıvı tüketimini artırılmalıdırlar.
• Günlük yaşamlarında fiziksel aktiviteyi artırılmalıdırlar.
• Okuldaki beslenmeleri düzenli olmalı, ilgili kişi ve kurumlarca takip edilmelidir.