Katarakt ameliyatında hangi göz içi lensi tercih edilmelidir?

Mercek çeşitleri hakkında günümüzde çok ciddi bilgi kirliliği var ve hangi merceği tercih edeceğiniz konusunda zihninizin ciddi bir şekilde karışık olduğunu tahmin edebiliyorum. Mercek seçiminde nelere dikkat etmeniz gerektiği konusunda doktorunuza danışırken doğru sorular sormanızı sağlayacak bir rehber niteliğinde bilgiler vermek isterim.

Hangi merceği tercih ettiğiniz hayat kalitenizi baştan aşağı değiştirebilecek düzeyde önemli bir karardır. Otuz yıl önce tüm hastalara katarakt ameliyatı ile aynı tip lens takılmakta idi. Son yirmi yılda, göz içi mercek teknolojileri hastalarımıza, genç ve sağlıklı görmeyi geri getirmeye izin verecek duruma ulaşmıştır, ancak bu çoklu seçenekler nedeniyle, lens seçimi kafa karıştırıcı bir süreç olabilir. Katarakt ameliyatı ile takılan göz içi lenslerle ilgili en büyük sorun, bu lensleri prova edemiyor olmamızdır. Diğer bir zorluk da memnuniyetsizlik durumunda lensin çıkarılmasının takılmasından daha fazla risk içeriyor olmasıdır. Katarakt lensi seçmek, aşağıdakiler dahil birçok kişisel faktöre bağlıdır. Bu konuda göz hekiminiz ile detaylı konuşup beklentilerinizi gerçekçi bir düzeyde tutmalısınız ki sonrasında hayal kırıklığı yaşamayın.

Nelere dikkat edilmelidir?

Öncelikle belirlemeniz gereken husus gün içinde hangi aktiviteleri yaptığınız ve mümkünse hangilerini gözlüksüz yapmak istediğinizi belirlemektir.

Sigortanız tarafından kapsanan standart lenslerden daha fazlasını alabilecek bütçeniz olup olmadığı önemli bir detaydır.

Gözlüksüz en net hangi mesafelerde görmek istediğiniz önemlidir. Yakın (okuma), orta (bilgisayar ekranı) veya uzak (araç sürmek) mesafe kararınız bir diğer önemli detaydır.

Göz içi lens gücünü belirlemek için bir dizi göz ölçümü yapılır. Bu ölçümler daha sonra yeni lensinizin ideal gücünü hesaplamak için karmaşık matematiksel denklemlerde kullanılır. Bu bilgiler ışığında ölçümler ve detaylı muayene sonrası doktorunuzla aşağıdaki lens gruplarından en uygununu belirlemeye sıra geldi.

Genel olarak lensler üç sınıftır,

Tek Odaklı (monofokal): Bu lens, yalnızca bir mesafede mükemmel görüş sağlar. Katarakt tedavisinde ilk olarak kullanılan lensler bunlardır. Odak noktasını veya maksimum netliğini genellikle uzaklığa (Araç sürüş, TV izleme) ayarladığımız lenslerdir. Kendi içinde birçok alt grubu vardır. Bunu tercih ederseniz gözünüz uzağı görecek şekilde ayarlandıysa yakını görme için gözlük kullanmanız gerekeceğini bilmeniz gerekir.

İki Odaklı (Multifokal): Bu lens uzak ve yakın görmeyi sağlayan ara mesafede çok iyi olmayan lens grubudur. Bu lensi tercih ettiyseniz bilgisayar kullanırken muhtemel sıkıntı yaşayabilirsiniz.

Üç odaklı (Trifokal): Bu lens ile uzak, ara mesafe ve yakını gözlüksüz görebilirsiniz. En son teknolojinin kullanıldığı bu lensler maalesef her hastaya uygun değildir. Aşağıda kimlerin uygun olduğunu detaylı bir şekilde açıklamaya çalıştım.

Torik lens: Katarakt ile birlikte yüksek astigmatınız varsa astigmatizmayı tedavi etmek, mükemmel görüş sağlamak için tasarlanmış olan lenslerdir. Yüksek astigmatınız var ve torik lens kullanımına engel bir durumunuz yoksa kullanılması gereken bir teknolojidir.

Multifokal veya trifokal (akıllı mercek) lens için iyi bir aday mıyım?

Standart bir monofokal lens implantıyla görüş, uzakta çok net ancak orta ve yakın mesafelerde çok bulanık olacaktır. Bu, aracınızın hız göstergesini, bilgisayarınızı, cep telefonunuzu, saatinizi, okumayı görmek için gözlüğe ve hatta tabağınızdaki yemeği görmek için bile gözlüğe ihtiyacınız olacağı anlamına gelir. Katarakt ameliyatı sonrasında bu sorunu çözmek ve hastaların birkaç mesafeden gözlük olmadan daha iyi görmesini sağlamak için multifokal ve trifokal lensler geliştirilmiştir. Bu lensler, monofokal lenslerin çok ötesinde faydalar sunar.

Multifokal veya trifokal lense karar verirken görsel ihtiyaçlar da dikkate alınmalıdır. Bu lenslerde bulunan ve gözlüksüz okumanızı sağlayan teknoloji, gece sürüşü veya loş restoran aydınlatması gibi belirli koşullarda parlama gibi hafif belirtilere veya azalmış kontrast hassasiyetine neden olabilir. Bazı hastalar, lens yerleştirildikten sonra bu tarz etkileri nadiren fark eder. Bir kısım hasta da etkileri fark eder, ancak onlardan önemli ölçüde rahatsız olmazlar ve zamanla iyileştiklerini fark ederler. Bu görsel belirtilere uyum sağlayamayacağınızı düşünüyorsanız, muhtemelen multifokal veya trifokal bir lens için ideal bir aday değilsinizdir.

Diabetik retina hastalığınız, yaşa bağlı (sarı nokta) makula dejenerasyonu hastalığınız, kornea lekeleri gibi durumlarda biz göz hekimleri bu lensi genellikle tavsiye etmeyiz.

Gözünüz multifokal veya trifokal lense uygun değilse üzülmeyin. Son yıllarda çok revaçta olan EDOF (Fokus derinliği artırılmış) lens teknolojisi ile uzak ve ara mesafede yüksek performans gösteren yakın mesafede iyi performans göstermeyen lensler alternatif olarak kullanılabilir. Bu lenslerle de pratik hayatımızda birçok aktivasyonunuzda gözlüğe ihtiyaç duymazsınız.

Teknolojinin geldiği noktada mükemmele yakın sonuçlar alsak da ideale halen ulaşamadık, göz hekiminizle görüşmeniz öncesinde bu bilgiler ışığında, operasyonunuzun daha verimli ve memnuniyet verici bir sonuca ulaşmasına yardımcı olmasını umuyorum.