Ön çapraz bağ yaralanmaları

ÖÇB oldukça sağlam ve güçlü bir bağdır. Genç yetişkinde dayanma gücü ortalama 2160 Newton’dur (N). Günlük aktiviteler düşünülerek hesaplandığında normal yürüme sırasında ÖÇB’ye binen yük ortalama 169 N, hızlı ve atlayarak merdiven inerken ise 445 N’dur. Bu değerler göz önüne alındığında ÖÇB’nin günlük aktivitelerde yırtılması çok zordur fakat bazı durumlarda merdivenden inerken ters bir hareket sırasında bile ÖÇB yırtığı oluşabilir. Bunun nedeni bağın üzerine gelen makaslama kuvvetidir. Yani aslında çekme ve kayma gücüne oldukça dayanıklı olan ÖÇB, makaslama darbelerine karşı daha savunmasız ve dayanıksızdır.

ÖÇB yırtığı direk darbeden çok dizin dönme hareketiyle meydana gelir. Özellikle spor yaparken ayağın sabit yerde durması sırasında vücudun diz üzerinde dönmesiyle ÖÇB yırtığı oluşabilir. ÖÇB yırtığı sırasında dizde ani bir kayma – boşalma hissi ve bazı durumlarda dizden gelen belirgin bir ses olabilir. Bir müddet sonra diz içerisindeki kanamaya ve travmanın etkisine bağlı olarak dizde şişlik meydana gelir. Bir dönme hareketi sonrasında 24 saat içerisinde dizde şişlik meydana geliyorsa % 80 oranında ÖÇB yırtığı ihtimali vardır. ÖÇB yırtığı sonrasında akut olarak yapılacak işlemler diğer akut travmalarda yapılanlara benzerlik gösterir. İstirahat, dizlikle hareketsiz bırakma, üzerine yük vermemek için koltuk değneği ve şişlik için buz uygulaması ilk yapılması gereken işlemlerdir. Bağın yırtılması ve eklem içinde kanamaya bağlı şişlik oluşması nedeniyle ilerleyici derecede ağrı ve hareket kısıtlılığı gelişmesi genelllikle görülen bulgulardandır. Buz uygulaması ve istirahatle zaman içerisinde şişlik azalacağı için, 3-4 hafta içerisinde ağrının tamamına yakını geçer ve hareket kısıtlılığı ek bir problem olmadığı sürece düzelir.

ÖÇB yırtığı ilaçla, hareketsizlikle veya fizik tedaviyle iyileşmez. Tek tedavi yöntemi cerrahi rekonstrüksiyondur. Erken dönemde eklem kıkırdağında kalıcı hasarlara yol açabileceği için özellikle genç ve aktif spor yaşantısı bulunanlarda ÖÇB tamiri şiddetle önerilmektedir. Dinamik bir spor yaşantısı olmasa da, merdivenden inme, koşma gibi günlük aktiviteler sırasında dizinde kayma boşalma hissi olanlarda da, ÖÇB tamiri önerilmektedir. ÖÇB ameliyatı ek bir problem olmadığı sürece acil yapılan bir işlem değildir. Genellikle dizdeki şişliğin inmesi ve hareket kısıtlılığının azalması beklenir. Bu dönemde kas güçlendirici fizik tedavi egzersizlerinin yapılması ameliyat sonrasındaki rehabilitasyon sürecine olumlu etki etmesi açısından önemlidir. Ameliyat artroskopik olarak yapılmakta, diz çevresinden alınan tendonlar 4 kat haline getirilip açılan tünellere yerleştirilerek sabitlenmektedir. Ameliyat sonrasında bir müddet dizlik kullanımı ve üzerine basmada kısıtlamalar cerrahın tercihine göre yapılmaktadır. Cerrahi tamir sonrasında kas gücünün ve eklem hareketinin hızlı kazanılması için erken dönemde fizik tedavi gerekmektedir.