Karikatürden tuvale: “Karikatuval”

Cengiz Üstün, 1990’lı yıllarda Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Grafik Bölümü’nde öğrenciliğine devam ederken mizah dergilerinde çizer olarak çalışmaya başladı. Üstün, 1990’lı yıllardan günümüze 30 yıllık kariyerinde Dıgıl, L-Manyak, Lombak, Penguen ve Uykusuz gibi Türkiye’nin önemli mizah dergilerinde çizer olarak yer aldı. Dijital çağın ve sosyal medya kültürünün henüz bireysel yaşama dahil olmadığı 1990’lı yılları yaşamış olanlar, mizah dergilerinin birey ve toplum üzerindeki etkisini hatırlayacaktır. Çizerler, günümüzün dijital tekniklerinin olmadığı, haftalık ya da aylık olarak yayımlanan mizah dergilerinde hata payına yer bırakmayan manuel tekniklerle çalışmaktaydı. Üstün’ün sergisinde, o yıllarda kâğıt üzerine tarama ucu ve çini mürekkebi kullanarak tram tekniği ile yaptığı çizimlerindeki ciddi el emeğini görebiliyoruz.

Kübik formlu melez canlılar

“Karikatür, çizgi roman ve resim ayrı disiplinler. Karikatür ve çizgi roman maceram 30 yıldır sürerken, kağıt kalem dışında tuval, boya ve fırçalarla haşır neşirliğim 10 yıldır sürüyor, sürmeye de devam edecek gibi görünüyor” diyor Cengiz Üstün. Uzun yıllar karikatür odaklı devam eden kariyerinin, kendi sanat pratiğinde ister istemez iz bıraktığını da ekliyor. Cengiz Üstün’ün 1990’lı yıllarda Dıgıl dergisinde yayımlanmış olan bir çizgi hikayesinin orijinal çizimleri de sergide yer alıyor. Kendi yaşamında özel bir yeri olan evcil hayvanlara Üstün’ün resimlerinde ve çizimlerinde de rastlıyoruz.

Tuval üzerine akrilik boya tekniğiyle yaptığı resimlerde, gündelik yaşama dair iç içe geçmiş geometrik formlardaki insan ve hayvan figürleri ile sıklıkla karşılaşıyoruz: Melez bir canlıya dönüşmüş köpek ve insan karışımı figür, ormanın içinde yürüyen ağaç boyunlu insan, elleri hayvan patisine dönüşmüş çocuk, kucağında kedi ve köpek ile tek beden olmuş çift. “Anti-klişe Timi” isimli resim ise modern hayatın getirdiği teknolojik gelişmelere yönelik eleştirileri gündeme getiriyor fakat bu eleştirilerin ne kadar gerçekçi olup olmadığını sorgulatıyor. Bu resminde sanatçının çizgi roman ve karikatür geçmişini ve bu geçmişi ile bağlantılı olarak Pop-Art akımının etkilerini görebiliyoruz.

Cengiz Üstün’ün 21 Aralık’ta açılan “Karikatuval” sergisini 26 Ocak 2025’e kadar Kadıköy Belediyesi Karikatür Evi’nde ziyaret edebilirsiniz.