Tüm yönleriyle jinekolojik muayene

Jinekolojik muayene kısa sürse de pek çok kadın bundan çekinir çünkü bu muayene onlarda heyecan, korku, utanma hissi uyandırır. Oysaki jinekolojik muayene her kadının hayatının vazgeçilmez bir öğesidir. Bu yolla birçok hastalık erken dönemde teşhis edilir.

Jinekolojik muayene ile rahim, rahim ağzı, yumurtalık ve vajen kanserleri çok erken safhalardayken tespit edilebilir. Yine rahim ağzı bölgesindeki enfeksiyonlar henüz bir yaraya yol açmadan teşhis ve tedavi edilebilir.

Ne zaman jinekologa görünmek gerekir?

Cinsel olarak aktif her kadının hiçbir jinekolojik şikayeti olmasa da düzenli olarak yılda en az bir kez jinekolojik muayeneden geçmesi şarttır. Hatta genç kızların bile en azından, genital organlarının gelişimi ve adet düzenleri açısından en az bir kez jinekoloji uzmanınca değerlendirilmesi uygundur.

Jinekologa başvurulması gereken durumlar

Aşağıdaki durumlarda mutlaka vakit geçirmeden jinekolojik muayene gerekir.

* Kötü koku, kaşıntı, kızarıklık, renkli akıntı varsa,

* Adetler düzensiz sık ya da seyrek, kanama miktarı çok fazla ya da çok azsa, adet dışı kanama varsa,

* Korunulmadığı halde gebe kalınamıyorsa,

* İlişki esnasında ya da sonrasında kanama oluyorsa,

* Karında ya da dış genital organlarda, kasıklarda kitle veya şişlik varsa,

* Adetlerin aşırı sancılı olması, ağrılı ilişki ve geçmeyen kasık ağrıları varlığında,

* Vücudun normalin üzerinde tüylenmesi, erkek tipi kıllanma halleri ve memelerden süt ya da benzeri sıvı gelmesi hallerinde

* Gebelik planlanıyorsa mutlaka öncesinde herhangi bir problem olup olmadığına bakılması gerekir.

Jinekolojik muayene esnasında neler yapılır?

İlk olarak kadının dış genital organları gözle incelenir. Bu sırada dış dudaklarda, kitleler ve sert dokular varsa akıntının rengi, görünümü, kızarıklık ve şişlik olup olmadığına bakılır. Daha sonra vajen ve rahim ağzına spekulum denen aletle gözle bakılarak incelenir. Bu esnada vajen ve serviksteki çeşitli lezyonlar, yaralar, kitleler ve varsa akıntı direkt bakılarak incelenir. Lezyonlardan smear denen sürüntü veya icap ediyorsa biyopsi (parça) alınır. Akıntı varsa bundan kültür alınabilir ve direkt mikroskopta incelenebilir. Vajen ön ve arka tarafında sarkma olup olmadığı idrar torbasının ve "üretra" denilen idrar yapılan kanalın durumuna bakılır. İdrar kaçırma olup olmadığı tespit edilir.

En son elle muayene yapılır. Bu muayenede bir elimiz (genellikle sağ) işaret ve orta parmaklar vagende diğer el ise karında basınç uygulayarak iç genital organlar değerlendirilir. Kist, miyom, batında yapışık kitleler hissedilmeye çalışılır. Hassasiyet olup olmadığına bakılır.

Jinekolojik muayene yerine sadece ultrason yeterli olabilir mi?

Jinekolojik muayenenin her aşaması belli bir sırada mutlaka yapılmalıdır. Her aşama bir sonraki için gereklidir. Tek başına ultrason çok değerli bilgiler vermesine rağmen yetersizdir. Ultrason artık her jinekologun vazgeçemeyeceği çok önemli bir tanı aracıdır. Bu nedenle jinekolojik her muayeneye ultrason eklenmelidir. Hastanın herhangi bir yakınması olmasa da yine de ultrason yapılmalıdır. Tercihen hasta bakire değilse vaginal yolla bakılmalı, bu olamıyorsa abdominal ultrason uygulanmalıdır.

Genç kız ve bakirelerde jinekolojik muayene yapılır mı?

Bakirelerde spekulum muayenesi ve vaginal ultrason yapılamaz. Vaginal el muayenesi de zar yırtılmasına yol açacağı için mümkün olmaz. Bunun yerine dış genital organlara gözle bakılır ve bu yolla gelişim, akıntı, lezyonlar vs. değerlendirilir. Akıntı kültürü alınabilir. Hastaların çoğu karşı çıksa da rektal muayene yapılarak batın içi kitleler araştırılabilir. İdrar kesesi doldurularak sıkışma hissi oluştuğunda abdominal yolla ultrason yapılabilir.

Regl döneminde jinekolojik muayene yapılabilir mi?

Kanamanın varlığı bazen muayeneyi özellikle gerekli kılar. Kanamanın kaynağının neresi olduğu özellikle önemlidir. Bu nedenle kanama varlığında muayene yapılamaz diye bir kural yoktur. Ancak akıntı hallerinde kan akıntıya karışacağı için daha sonra bu durum değerlendirilir. Smear testi de aşırı akıntı ya da kanama varlığında alınamaz.

Jinekolog Operatör Dr. Turgay Karakaya