Ergenlikte rol model ve ebeveyn ile ilişki

Siz sosyal demokratsanız, o milliyetçi olabilir…

Siz Galatasaraylıysanız o Fenerbahçe’ye göz kırpabilir. 

Çatışma ergenliğin vazgeçilmezlerindendir.

Çatışacağı en mümkün adres siz olabilirsiniz.

Çünkü gitmezsiniz, onu terk etmezsiniz.

Ama sosyal çevre ergenlik döneminde öyle değildir.

Bir iki yanlış, onaylanmayan, “normale aykırı” davranışında keserler biletini.

Tablet ile oynayamıyorsan, online oyuna giremiyorsan, onlar kadar havalı değilsen oyun dışı kalabilirsin.

Daha önce de dediğimiz gibi hırpalanmaya hazır olun.

ERGENLİK SERT VURABİLİR

Nesilleri şekillendiren dönemlere bakalım. Elbette anne babanın büyüdüğü dönemle, çocuğununki arasında büyük farklar var. Teknoloji, toplumsal kabuller, ahlak değişim halinde. Bu da nesiller arası çatışmayı doğurabiliyor. E çocuğunuz biraz da okuyor ya da bilgisayarda zaman geçiriyorsa sizin dünya görüşünüzden uzağa düşebiliyor. Zaman zaman bilmediğiniz konularda eleştirilebilir hale geliyorsunuz.

Bazen cinsiyetçi, bazen muhafazakâr, bazen de ahlaksızlıkla suçlanabiliyorsunuz kendi çocuğunuz tarafından. Bunlar olacak.

O çatışırken, sizden model alabileceği bir diğer davranış da bu suçlamalar ve saldırılarla nasıl baş ettiğinizdir. Nasıl defanslarda bulunduğunuz onun için kendi sosyal çevresinde yol gösterici olabilir. Belki espriyi kullanmanız, umursamayıp kendinizle dalga geçmeniz, ona yeni bir başa çıkma stratejisi öğretebilir. Belki de öğrenir ama sizden öğrendiğini size aktarıp paye vermez.

Dediğimiz gibi ergenlik sert vurabilir.

Bu sertliğe aynı şekilde karşılık vermek, hatta misliyle karşılık verip, ergene fiziksel, duygusal ya da psikolojik şiddet uygulamak çoğunlukla bastırılmış ya da şiddeti aileden görüp normalleştiren, çevresine ve diğer kuşaklara da aktaran bir nesil yetiştirmekten başka sonuç vermeyebilir.

Yapılan çalışmalar bu tarz üslupların, iletişim içeriğinin önüne geçtiğini gösteriyor. Öyle ki, verilmek istenen mesajı kapatıyor ve ergeni travmatize ediyor.

Lütfen ergenlikte, bilhassa geç ergenlik dediğimiz 15-18 yaş arasında çocuğunuza –erkek ya da kız fark etmez– fiziksel, psikolojik ve duygusal şiddet uygulamayın. Ebeveynler de insandır, kontrolü kaybedebilirler. Ebeveynler de özür dileyebilirler.

Ancak şiddet uygulandıktan sonra görmezden gelinmesi, bu konunun konuşulmaması ve bastırılmaması pek mühimdir.

Ayrıca şiddet davranışları rutin hale gelmemelidir. Özellikle şiddetin ülkemizde çok olağanlaştığı bu günlerde daha bir dikkat edilmelidir. Evde şiddet yoksa çocuğunuz daha özgüvenli, sorgulayan ve aldanmayanlardan olur.

Onlara “gerçek” zaman ayırın, çatışmadan kaçınmak için kolayına kaçıp çocuğunuzdan uzaklaşmayın, onun yanında kalın, öfkesini kabullenin, düşüncelerini önemseyin.

ÇOCUĞUNUZU TANIMAYA ÇALIŞIN

Nasihat vermeyin. Nasihatin işe yaramadığı bilimsel araştırmalarda da gösterilmiş. Bir kere söylemek ile 10 kez söylemek arasındaki fark; 10 kez söylediğinizde ters tepmesidir.

Çocuklarınızın akranlarıyla kurdukları ilişkileri önemseyin.

Arkadaş seçerken neleri önemsediğini iyi gözlemleyin, neye ihtiyaç duyduğunu anlamaya çalışın.

Arkadaşlarına dair bilgi edinirken sorgulayıcı değil, meraklı ve özenli olun.

Arkadaşlarıyla kurduğu ilişkiden nasıl beslendiğini anlamaya çalışın.

Kabul görme konusunda eksiklerini anlamaya çalışın ve ihtiyaç duyduğunda püf noktaları verin, ona destek olun.

Meselesi kabul görmek olan ergeni anne babası tarafından kabul edildiği algısına ulaştırın. Evde kabul görüyor olmak iletişiminizi artıracaktır.

Dr. Sebla Gökçe 
Psk. Emir Erünsal