Televizyon izlemek çocukları nasıl etkiler?

Kitle iletişim araçları, özellikle içinde bulunduğumuz elektronik çağda toplumsal yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Bu durumda çocukları TV’den uzak tutabilmek çok zor. Anne-baba, kardeşler kısacası evdeki herkes TV’ye endeksli yaşıyor. Bazı evlerde televizyon kimse izlemediği halde sürekli açık duruyor. Çoğu aile çocuklarına yemek yedirirken bile televizyondan yararlanıyor.

PEKİ, TELEVİZYON İZLEMEK ÇOCUKLARI NASIL ETKİLER?

Amerikan Pediatri Akademisi “2 yaşından küçük çocukların televizyon izlememesi gerektiğini” belirtiyor. Çünkü bu dönem çocuğun beyin gelişiminin en hızlı olduğu evre ve çocuğun öğrenebilmesi için ekran karşısında oturması değil, insanlarla etkileşimde olması gerekiyor. Yapılan araştırmalar bu dönemde TV izleyen çocuklarda gecikmiş konuşma riskinin arttığına dikkat çekiyor.

Bu öneri, küçük çocukların dil gelişiminde televizyon ve ekran tabanlı medyanın etkisi üzerine son 30 yılda yapılan sosyal ve bilişsel araştırmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. 2 ila 5 yaşındaki çocuklarda ise günde en fazla bir saate izin verilmesi tavsiye ediliyor. Çünkü televizyon, çocuklardaki dil ve konuşma gelişimini sekteye uğratıyor ve dil konuşma bozukluklarına neden olabiliyor. Ayrıca, beynin yorumlama ve düşünmeyle ilgili kısımlarının yeterince gelişmesini engelliyor. Çocuğun yorum yapma, analitik düşünme, sentez yapma, zihinsel beceri yönüyle öğrenme gücünü azaltıyor ve bireysel yaratıcılığı köreltiyor.

EBEVEYNLERİN ROLÜ

Ebeveynler kesinlikle tablet ve TV süresini sınırlandırmalı ve bu sürede de çocuğu tablet ve TV ile baş başa bırakmamalıdır. Hatta belirli pratik teknikleri kullanarak bu araçları çocuğun dil gelişimini desteklemek için kullanabilirler. Örneğin, çocukla TV’de çizgi film izlerken “Bak, bu kedi bizim bahçedekine benziyor” ya da “Çocuğa bak ağaçtan elma topluyor, sen de piknikte abinle toplamıştın” gibi TV’de gördüklerini günlük yaşamla ilişkilendirebilir. Aynı şekilde ebeveynler izlenen çizgi filmle ilgili sorular sorarak çocukla etkileşim sağlayabilir. Örneğin ”Pepe neden ağlıyor?”, “Annesi ona neden kızdı?” gibi. Böylece çocuğun TV izlediği süreyi verimli geçirmesini sağlayabilirler. Aynı şekilde tablet oyunlarını da çocukla beraber oynayarak sıra alma becerisini geliştirebilir ve oyun esnasında çocukla karşılıklı etkileşime girerek dil gelişimini destekleyebilirler.

Ama en önemlisi aileler çocuğun bilişsel, duygusal, sosyal ve konuşma gelişiminin en hızlı olduğu dönemler olan bu dönemleri çocukla kitap okuyarak, oyun oynayarak ve iletişime geçerek değerlendirmelidir. Çünkü yapılan araştırmalar çocukların üç boyuttaki öğrenme hızının iki boyuttaki hızlarının 2 katı olduğunu göstermektedir. Yani çocuk eğitsel bir program izleyerek öğrendiğini annesiyle etkileşime girdiğinde çok daha kısa sürede öğrenebiliyor. 

TAMAMEN YASAKLANMAMALI

Aileler, televizyon ve bilgisayar oyunlarını tamamen yasaklamamalıdır. Teknolojiden uzaklaştırılmak çeşitli sorunlara yol açabilir. Çocuğun ailesiyle ilişkileri bozabilir. Teknolojik gelişmelerden haberdar olmamak çocuğun arkadaşlarıyla iletişiminde kopuklara yol açabilir. Arkadaşlarının konuştukları konulara dahil olamayabilir. Gizlice oyun oynamanın yollarını bulmak için ailesini aldatmaya başlayabilir. Aşırı yasak, her şeyi olduğu gibi bilgisayar ve televizyonu da daha cazip hale getirebilir. Sonuç olarak, ebeveynler televizyon ve tableti tamamen yasaklamak yerine, kullanım süresini kısıtlamalıdırlar.

En önemlisi aileler önce kendileri görsel medya kullanımının zararlarını fark etmeli ve televizyon ile bilgisayar kullanımını azaltmalıdır. Çocuklarına ve kendilerine televizyondan daha eğlenceli alternatifler sunmalıdırlar. Televizyonu ve bilgisayarı kapatarak çocuklarıyla masa oyunu, saklambaç, top oyunları, kitap okuma vs. gibi aktiviteler düzenlemelidirler.