Down sendromlu çocuklarda konuşma terapisi

Down sendromu hastalık değil, genetik bir farklılıktır. Günümüzde ortalama her 800 bebekten birine down sendromu tanısı konur. İstisnalar olmakla birlikte dowm sendromlu çocuklar gelişimsel birçok alanda (sosyal, motor, bilişsel) yaşıtlarının gerisinde kalır. Down sendromunun tamamen ortadan kalkmasını sağlayacak tıbbi bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır, çocukların yaşam kalitesini artırmanın tek yolu düzenli ve erken dönemde başlanılan terapilerdir. Her çocuk özeldir ve farklı yetenek, beceri ve bilişsel düzeye sahiptir. Önemli olan çocuğun kapasitesini maksimumda kullanıp en iyi gelişimi sağlayacak şekilde terapi ve eğitim programlarının oluşturulmasıdır.

DOWN SENDROMLU ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN KONUŞMA PROBLEMLERİ

• Down sendromlu çocukların sosyal yönleri, jest ve mimik kullanımları daha hızlı gelişirken dil ve konuşma becerileri yavaş gelişebilir.
• Down sendromlu çocuklarda genellikle artikülasyon bozuklukları (konuşma seslerinin yanlış üretimi) ve fonolojik problemler görülür. Bu sorunlarının nedenleri arasında anatomik ve fizyolojik farklılıklar (yüksek damak, solunum güçlüğü vb.), zamanlama ve koordinasyon problemleri, kulak enfeksiyonuna bağlı işitme kaybı ve kısa süreli bellek güçlükleri sayılabilir.
• Çocuk, fonolojik bozukluğa bağlı olarak konuşma seslerini atabilir, yerlerini değiştirebilir, benzeşim işlemi yapabilir ve işitsel ayırt etmede sorun yaşayabilir. Örneğin “tabak” ile “kabak”, “pencere” ile “tencere”, “gel” ve “kel” sözcüklerini işitsel olarak karıştırabilir.
• Ayrıca down sendromlu çocuklar uzun ve kompleks cümleler kurmada, sözcük üretiminde, ekleri kullanmada sorun yaşayabilirler.
• Genellikle kurdukları cümlelerin uzunluğu yaşıtlarına kıyasla kısa olur, soru cümlesi ve olumsuz cümle kurmada zorlanabilirler.
• Ekleri yanlış ya da eksik şekilde kullanabilirler. Fiil zamanlarını birbiriyle karıştırabilir ya da iyelik ekini atabilirler.
• Down sendromlu çocukların ifade edici sözcük dağarcığı yavaş gelişir ve sözcük kullanımı açısından yaşıtlarının gerisinde kalırlar.

AİLELERE BÜYÜK GÖREVLER DÜŞÜYOR

• Çocuklara down sendromu tanısı doğumda konur. Bu açıdan down sendromu tanısı diğer gelişim bozukluğu türlerine göre ailelere daha erken önlem alma imkanı sunar. Bu sayede aileler çocuklarındaki dil ve konuşma bozukluğuna karşı hazırlıklı olup erken önlem alabilir.
• Down sendromlu çocukların tedavisinin en önemli parçalarından biri olan dil ve konuşma terapisi, çocuğun bilişsel ve sosyal gelişiminin de desteklenmesine katkı sağlar.
• Down sendromlu çocuklar erken yaşlardan itibaren iletişim kurmaya başlar, sadece konuşma becerileri geç gelişir. Bu süreçte geç kalmadan dil ve konuşma terapisi almak, dil ve konuşma gelişimine yardımcı olur. Ayrıca görsel yollar, dokunsal ipuçları, dil geliştirmeye yönelik bilgisayar programları aracılığıyla daha iyi öğrenirler.
• Ebeveynler çocuğun dil gelişimini 1 yaşından itibaren nesneleri söylerken jest, mimik ve görsel ipuçlarıyla destekleyebilir.
• Jestleri ve işaretleri kullanmayı iyi öğrenen çocuklar kelimeleri de kolay kullanır hale gelir. Unutmayın, down sendromlu çocukların insanlarla iletişim kurma istekleri çok güçlüdür.

DOWN SENDROMLU ÇOCUKLARDA KONUŞMA TERAPİSİ

Her down sendromlu çocuğun mutlaka uzman dil ve konuşma terapistinin desteğini alması gerekir. Dil ve konuşma terapisi uzmanları; artikülasyon (sesletim), fonoloji (ses bilimi) bakımından konuşma ve dil gelişiminin desteklenmesini, anlaşılırlığın artmasını, oral-motor sorunların tedavisini, iletişim becerilerinin geliştirilmesini sağlar.

Down sendromlu çocukların dil ve konuşma terapisinde amaç erken müdahale ile konuşmayı öğrenmeyi çabuklaştırmak ve çocuğun geri kalmasının önüne geçmektir. Bu süreçte, en etkili sonucu alabilmek için dil ve konuşma terapistleri, doktorlar, özel eğitim uzmanları, sınıf öğretmenleri ve ebeveynlerin ekip halinde birlikte çalışması gerekir.

Uzman Dil ve Konuşma Terapisti
Sümeyra Öztürk

[fotogaleri=1234]