Boşanma davalarında maddi manevi tazminat

Özellikle modern sistemlere geçişle amaç korunmaya muhtaç olanı korumak noktasında toplanmış olup boşanma davasında maddi tazminat kalemi eşin uğradığı maddi zararı barındırmaktayken, manevi tazminat kalemi ise duyulan acı, elem, ıstırap gibi duyguları bir nebze olsun hafifletmek adına biçilen değeri barındırmaktadır.

Medeni Kanunun 174. Maddesinde “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.” Hukuki karşılığını bulduğu üzere kişi lehine tazminata hükmedilebilmesi için kusursuzluk aranmayıp daha az kusurlu olunması yeterli kabul edilmektedir.

Boşanma sebepleri ortaya konulurken kusurun kimde olduğunun üçüncü kişiler tarafından belirlenmesi imkansız olup boşanma davasının temeli olan boşanma sebebi, davanın kabul veya reddinin belirlenmesinde önemli deliller, argümanlar tüm somut ve objektifliği ile ortaya konulmalıdır.

MADDİ-MANEVİ TAZMİNAT KOŞULLARI

1. Daha az kusurlu eş talebi gerekir.

Belirtmek gerekir ki eşit kusurlu eş tazminat alamaz.

2. Boşanma kararı kesinleşmiş olmalıdır.

Tazminat boşanma davasını ferisi niteliğinde olup boşanma davalarının açılması sırasında talep konusu edilebilmekteyse de tazminatın tahsil edilebilmesi için boşanma kararının kesinleşmiş olması gerekecektir.

3. Talep edenin mevcut ve/veya beklenen menfaat zedelenmiş olmalıdır.

Beklenen menfaat; mal rejiminden daha çok fayda, miras hakkı, evlilik hakkı, gelecekte çalışma imkanını kaybetme vb. olup katkılar ve harcamalar maddi tazminat alacağı olarak ileri sürülemez. Bunlar katkı payı alacağı olarak ayrıca istenebilir.

4. Talep ve miktarın açık olması gerekir.

Yukarıdaki unsurları mevcudiyeti halinde boşanma hakkını kullanan taraflar tazminat talebinde bulunabilecek olup manevi tazminatın muhteviyatı gereği kişilik hakkında saldırı barındırması gerektiğini hatırlatmak gerekecektir.

Salt boşanma davasının açılması tazminata hak vermeyecek olup boşanma bir hakkın kullanılmasıdır.

Anlaşmalı boşanma davasında mali sonuçlara ilişkin denetim kusur denetlemesinden bağımsız olarak ve eşlerin beyanına bağlı olarak yapılmakta olup anlaşmalı boşanma protokolünde mali sonuçlar saklı tutulabileceğini hatırlatmak gerekir. Bu hususta zımni vazgeçme olduğunu ileri süren görüşler varsa da evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava haklarının boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekte ise zaman aşımına uğrayacağı kanun hükmünün hatırlatılması gerekir.