Travma ve EMDR

EMDR NEDİR?

Fotoğraf: www.emdr.com.tr

EMDR, 1980'li yılların sonlarında Francine Shapiro tarafından geliştirilen bir terapi tekniğidir. Bu tekniğin Türkçe anlamı göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işlemedir. Bu tekniğin ilk uygulanma noktası o yıllarda savaş sonrası travma sonrası stres bozukluğu yaşayan askerlere yardım etmek olmuştur. 

EMDR TEKNİĞİ NASIL İŞLER?

Tekniğin temeli çift yönlü (bilateral) uyarım ile beynin kendi anı işleme mekanizmasını harekete geçirerek travmatik anıyı işlemesini sağlamak ve adaptif bilgi işleme modelini temel alarak sağlıklı bir çözüme ulaşmasını sağlamaktır. Francine Shapiro bu tekniği tesadüf olarak parkta bir takım olumsuz şeyler düşünürken sağa sola bakmanın rahatlattığını fark ederek bulmuştur. Aynı zamanda REM uykusundaki göz hareketleri izlendiğinde beynin bilgi işlerken gözlerini belirli bir ritimde sağa-sola hareket ettirdiği gözlemlenmiştir. Bu tekniği öğrendikten sonra yaptığım bir gözlemde kişiye geçmişe dair bir şey sorduğumda düşünce sürecinde gözlerini sağa sola hareket ettirdiğini fark ettim.

EMDR TEKNİĞİNDE AMAÇ NEDİR?

EMDR terapisinde amaç danışana rahatsızlık veren anılar ile çalışarak bu anıların işlenmelerini sağlamak, kişinin bu anıyı tetikleyecek uyaranlar karşısında anıyı şimdi yaşıyormuşacasına taze bir şekilde hatırlamamasını ve hatırladığında ise rahatsızlık yaşanmamasını sağlamaktır.

GEÇMİŞİ YA DA ANILARI SİLMEZ

EMDR'ın amacı geçmişi ya da anıları silmek değil anıların üzerindeki olumsuz yükü kaldırmak ve anıyı travmatik bir anı olmaktan çıkarıp nötr bir anı haline getirmektir.  Böylelikle danışan geçmişte takılıp kalmamakta ve gündelik hayattaki işlevselliğini arttırmaktadır. Bununla birlikte danışanın yaşadığı travmatik deneyimler sonucu kendine dair oluşturduğu olumsuz inançlar; “Ben sevilmezim”, “Ben değersizim”, “Ben güçsüzüm”, “Ben hiçim”, “Ben suçluyum”... gibi düşünceler yeniden işleme ile birlikte yerini, “Ben sevilebilirim”, “Ben daha cesur davranabilirim”, “Kendimi koruyabilirim”, “Ben değerliyim”... gibi olumlu inançlara bırakmaktadır.

SEANS ESNASINDAN DANIŞANIN BİLİNCİ YERİNDE MİDİR? 

EMDR terapisi sırasında danışan bilinci aktif olarak yerindedir. Danışandan çalışılmaya karar verilen anıya odaklanması ve bu sırada gözü ile terapistin parmaklarını takip etmesi istenir. Parmaklar sağa sola hareket ederek beyine çift taraflı uyarım yapmaktadır. Bu hipnotik trans gibi bir durum değildir. Çift taraflı uyarım ayrıca iki dize yavaşça pıt pıt vurma şeklinde de olabilir. Ayrıca günümüzde EMDR için geliştirilmiş çift taraflı hem ses hem göz takibi ile uyarım veren cihazlar geliştirilmiş ve kullanılmaktadır. 

Danışan anısına odaklandığında o anıya dair tüm duygu, düşünce ve beden duyumları ile bütünsel olarak anıya odaklanmaktadır. Benzer olumsuz inançları yaratan anılar aynı anı ağı içinde birbirine bağlı olduğu için bu sırada diğer anılara dair görüntü, ses, duygu ve beden hisleri de gün yüzüne çıkmaktadır. Süreç anının rahatsızlık hissi sıfırlanana ya da bazı durumlarda 1-2 seviyesine inene kadar devam etmektedir. Ardından da olumlu inançları yerleştirmeye geçilmektedir.

TRAVMATİK ETKİLERİ ORTADAN KALDIRMAK MÜMKÜN

Kendinize dair yargı ve eleştirilerinizi düşünün. Bunların altında yatan olumsuz inançlarınız olduğunu fark edeceksiniz. Bu olumsuz duyguyu ilk hissettiğiniz bir an olmalı, bu belki annenizin sizi umursamadığını hissettiğiniz bir an, bir akrabanızın size istemediğiniz bir şeyi ilk yaptığı bir an, öğretmeninizin sizi bütün sınıfın önünde rezil ettiği bir an ya da bambaşka sizi kötü hissettiren bir an olabilir. Daha sonra yaşadığınız benzer anılar da bu olumsuz inancınızı pekiştirmiştir.

EMDR bu anılarla çalışarak hem olumsuz/travmatik etkileri ortadan kaldırmakta hem de pekişmiş olan olumsuz inancı işlevsel olumlu bir inanca dönüştürmektedir.