Tereyağı faydalı mı yoksa zararlı mı?
Tereyağı; genellikle inek sütünün yağından elde edilen kendine has koku, tat ve aromaya sahip, rengi açık sarıdan koyu sarıya doğru değişebilen bir süt ürünüdür. Lezzeti dolayısıyla mutfağımızda sıkça tercih ettiğimiz tereyağı, doymuş yağ asidi oranı bakımından zengin olması ve kolesterol içermesi sebebiyle bazen gözümüze korkutucu bir yağ olarak görülebiliyor. Peki, tereyağı ne kadar ve nasıl tüketmeli?
Gereğinden fazla miktarda alınan doymuş yağ asitlerinin kandaki kötü kolesterol miktarını artırdığı, bunun da kalp damar hastalıklarına sebep olduğu biliniyor. Fakat gerçek, doğal ve katkısız tereyağı (özellikle köy tereyağı), azı karar çoğu zarar ilkesine uygun olarak tüketildiğinde vücudumuz için faydalı, vitamin ve mineral bakımından iyi bir kaynak. Kişinin gereksinimine göre başta zeytinyağı olmak üzere diğer sıvı yağlarla kombine ederek aşırıya kaçmadan, ölçülü biçimde tereyağı kullanmanın bir sakıncası yok.
Tereyağı, %66 doymuş yağ asidi, %30 tekli doymamış yağ asidi ve %4 çoklu doymamış yağ asitlerinden oluşur. Günlük alınan enerjinin en fazla yüzde 30’u yağlardan sağlanmalıdır ve doymuş yağlardan gelen enerji yüzde 7’yi aşmamalıdır. Bir yemek kaşığı tereyağı (15 gram), 109 kcal’dir ve 37,5 mg kolesterol (günlük önerilen kolesterol miktarı 300 mg ve altıdır) içerir.
MİKTARI ABARTMAMAK ŞARTIYLA TÜKETİLDİĞİNDE FAYDA SAĞLIYOR
Tereyağı; A, E, K, D, B12, B2 vitaminlerini ve kalsiyum, fosfor minerallerini içerir. Kırmızı et, süt ve süt ürünlerinde bulunan bir yağ olan konjuge linoleik asit (CLA) kaynağıdır. Yapılan bazı çalışmalara göre CLA; bağışıklığı güçlendirici, antiinflamatuvar (iltahabı önleyen) ve antikarsinojenik (kanser oluşumunu önleyen) özellik gösterir. Yine yapılan bazı çalışmalara göre diyete CLA eklemek vücut yağını azaltmaya yardımcı olabilir. Tereyağı kısa zincirli bir yağ asidi olan ve ayrıca bağırsaktaki faydalı bakteriler tarafından da üretilen bütirik asit bakımından zengindir. Bütirik asit ya da bütirat, sindirim sistemi iltihabını azaltmaya yardımcı olabilir. Bu nedenle ülseratif kolit ve Crohn hastalığı tedavisinde kullanılmaktadır. Özetle zeytinyağı gibi tekli doymamış yağ asitlerinden zengin yağlara ağırlık vererek, yağlı balık gibi omega-3 zengini ve omega-6 kaynağı ayçiçek, mısırözü gibi çoklu doymamış yağ asitlerinden zengin yağlarla birlikte tereyağı, miktarı abartmamak koşuluyla kombine biçimde tüketilmelidir.
PEKİ, HANGİ TEREYAĞI?
Taze otla beslenen ineğin sütünden elde edilen tereyağı çok daha besleyicidir. Taze otla beslenen hayvandan elde edilen tereyağı, yemle beslenen hayvanınkinden daha fazla omega-3, CLA gibi faydalı yağları, antioksidan, vitamin ve mineralleri içerir.
EVDE TEREYAĞI NASIL YAPILIR?
Tereyağınızı evinizde de yapabilirsiniz. Güvenilir yerden aldığınız pastörize olmayan çiğ sütü kaynattıktan sonra üstünde biriken kaymağını alın (Yoğurdun kaymağını da kullanabilirsiniz). Kaymağa ılık su ekleyerek yağ ve süt ayrışana kadar mikser yardımıyla çırpın ya da çırpıcınız yoksa bir kavanozun içinde iyice çalkalayın. Ardından soğuk su ekleyip tekrar çırpın. Yağı ayrışınca bir kaşık yardımıyla yağınızı toplayın ve suyunu iyice süzün. Yağınızı duru su çıkana kadar soğuk su ile yıkayın, dondurucuda saklayın.
Hürriyet Aile Özel
