Hamilelik sonrası vücutta oluşan geçici değişiklikler

TİTREME

Doğum sonrası titreme, normal doğum yapan kadınların %25-50’sinde görülür. Nedeni belli değildir. Destekleyici bakım ötesinde tedavisi yoktur. Anestezi ile ilgili ise ilaçla tedavi edilebilir.

UTERİN İNVOLÜSYON

Plasenta ve membranların doğmasından sonra kasılmalar, rahimin büyüklüğünü azaltır ve göbek hizasında sert, yuvarlak bir kütle olarak hissedilir. Rahim kas tabakasının kasılması kan damarlarını kopartarak kan akımını keser ve böylece doğum sonrası kanama önlemiş olur. Bebeğin eşinin ayrım yerindeki büyük damarların kan pıhtısı da bu alandan kan kaybını önleyen pıhtılaşma mekanizmadır.
Doğumdan hemen önce rahim 1000-1200g ağırlığındadır. Yedi günlük sürede 500 g'dır ve 2 haftalık sürenin sonunda pelvis (leğen kemiği) içerisindedir. Doğum sonrası 6. haftada ise 50-70 ağırlığında ve gebelik önceki haline dönmüştür. Bu küçülme rahim kas tabakasındaki hücrelerinin sayısından çok boyutlarındaki küçülme ile olur.

Doğumla büyüyen rahmin eski halini alması 6 hafta kadar bir süre alır. Doğumdan hemen sonra rahimin eski halini alması zaman alırsa kanama meydana gelir.

DOĞUM SONRASI VAJİNAL AKINTI (LÖŞİ)

Doğum sonrası vajinadan gelen akıntıya “löşi” adı verilir. Doğum sonrası 4 haftalık dönemde akıntı kesilir. Unutulmamalıdır ki akıntı enfeksiyona yatkındır, bu yüzden temizliğe özen göstermek gerekir.

RAHİM ZARININ YENİLENMESİ

Rahim zarının yenilenmesi hızlıdır ve 7. gün itibarı ile gebelik öncesi durumuna gelir. 16-27. gün bu süreç tamamlanır.

SERVİKS (RAHİM AĞZI)

Doğumdan hemen sonra rahim ağzı gevşek ve birkaç küçük, önemsiz kanama alanına sahiptir. Rahim ağzı normal doğum yapmışlarda yuvarlak değil yassı bir görünümdedir. İlk 3-7 gün, iki-üç parmağın geçişine izin verecek kadar açıktır, 10-14 gün sonra ise çok nadiren açıktır.

VAJİNA

Doğum sırasında zorlanan ve esneyen vajina dokusu yavaş bir şekilde iyileşmeye başlar ve 3 haftada bu iyileşme sürecini tamamlar. Son halini alan vajina asla eski haline geri dönemez.

YUMURTALAR VE YUMURTLAMA

Emziren bir kadın için doğum sonrası dönem infertil bir dönemdir. Emzirmeyen kadınlarda yumurtlama 6 hafta içinde yeniden başlar. Ek besinsiz sadece emziren annelerde yumurtlama 6 ay kadar gecikir. Bu süreçte gebelik ihtimali %2'dir.
İlk adet görülme süresi değişken olmakla birlikte, emzirmeyen annelerde çoğunlukla doğumdan sonraki 12 hafta içindedir. Emziren annelerde bu süre uzar. İlk 6 hafta içinde görülen adetler nadiren ovulatuardır.

GÖĞÜSLER

Erken lohusalık zamanında göğüsler önemli değişiklikler geçirir. 2. ve 4. gün arasında artan damarların belirginleşmesi, renk veren maddelerin toplanması söz konusudur ve memelerde ağrı görülür. Memede sütlenme başlar ve çeşitli hormonlar tarafından kontrol edilir. Süt üretimi spontan olur ancak emme ile aktive edilir.

Bazı anneler bebeklerini yetersiz süt üretimi, çökük meme başı, meme hastalıkları ve bazı emzirme için uygun olmayan ilaç kullanımları gibi nedenler ile emziremezler. Bazıları ise emzirmemeyi seçebilir.

KALP-DAMAR SİSTEMİ

Doğumun 1. ve 2. evresinde kardiyak güç düzeni artar. Rahim boyutlarının küçülmesi sistemik dolaşıma önemli miktar sıvı geçmesi neticesinde doğumdan hemen sonra da artmış bir kalp güç düzeni söz konusudur. Doğumdan 2-3 hafta kadar kısa bir süre sonra kalp güç düzeni %40 kadar azalarak gebelik öncesi dönem seviyesine düşer. Kalp güç düzenin düşmesinde azalan kalp atım hızı da etkilidir. Doğumda kan kaybı ve hücre dışı alandan sıvı hareketi ve atılımı kan volümündeki düşüşün sebebidir.

İDRAR SİSTEMİ

İdrar toplayıcı sistemdeki genişleme, normal haline 6 haftadan daha uzun süre dönemez. Doğum sırasında mesanenin kasılma kaybı, zedelenmesi, anesteziye bağlı olarak idrarın birikmesi veya idrar alınması ya da verilmesi gerekliliği yaratabilir.

MİDE-BAĞIRSAK SİSTEMİ

Bağırsaklardaki akışkanlık azalması doğumdan sonra bütünüyle düzelir. Fazla miktarda uyuşturucu ilaç türevi analjezik kullanımı bu düzelmeyi geciktirebilir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı-Perinatolog
Doç. Dr. Sevtap Hamdemir Kılıç 

AY AY BEBEK GELİŞİMİ