Çocuğunuzun yüksek ateşi idrar yolu enfeksiyonu belirtisi olabilir

Yüksek ateşle acil servise başvuran çocukların büyük bölümünde sebep üst solunum yolu enfeksiyonları olsa da yaklaşık %8’inde ise ateşin sebebi idrar yolları kaynaklıdır. Peki, idrar yolu enfeksiyonunu diğer hastalıklardan ayırmak nasıl mümkün olacaktır? Başka belirtileri nelerdir?

ÇOCUKLARDA İDRAR YOLU ENFEKSİYON BELİRTİLERİ

Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonları ikiye ayrılmaktadır. Mesane (alt üriner sistem) kaynaklı olanlar, ve böbrek (üst üriner sistem) enfeksiyonları. Bu ikisinin belirtileri birbirinden farklıdır.

Mesane kaynaklı enfeksiyonların neredeyse tamamında ateş görülmez. Çocuklarda idrarda yanma, sık idrara gitme, ani idrar hissi gibi durumlar izlenebilir. 3 yaş altında ve tuvalet eğitimi almamış bebek ve çocuklarda ise idrarın renk ve kokusunda değişiklik, huzursuzluk, ağlama, iştahsızlık, emmeme gibi şikayetler görülebilir. Eğer 39 derece üzerinde bir ateş varsa bu ateşin kaynağı mutlaka ortaya çıkarılmalıdır.

Böbrek kaynaklı idrar yolu enfeksiyonları çoğunlukla ateşle beraber seyreder ve tedavi edilmezse sonuçları kötü olabilir. Böbrekte hasarlanma, hipertansiyon hatta tedavi edilmemiş ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları böbreklerde yetmezlik oluşturabilir. 

SÜNNETSİZ ERKEK ÇOCUKLARDA RİSK 8-10 KAT DAHA FAZLA

Sünnetsiz erkek çocuklarda idrar yolu enfeksiyonları, sünnetli çocuklara göre 8-10 kat daha yüksektir. Sünnet derisi iç kısmında biriken bakteriler zaman içerisinde balanit olarak adlandırılan sünnet derisi ve penis ucunda iltihaba ve idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabilmektedir. Bu nedenle sünnetsiz erkek çocuklarda bir kez idrar yolu enfeksiyonu oluşmuşsa, sünnet olunması tekrar enfeksiyon gelişimini önlemesi açısından ailelere önerilmektedir. Öte yandan kız çocuklarda idrar yolunun kısa olması nedeniyle idrar yolu enfeksiyonları erkek çocuklara göre daha sık olarak izlenmektedir.

İDRAR YOLU ENFEKSİYONU TANISI NASIL KONULUR?

• Her hastalıkta olduğu gibi idrar yolu enfeksiyonlarında da öncelikle muayene bulguları önem arzetmektedir. Sonrasında ise yapılacak olan idrar tahlili ve idrar kültürü bizlere anlamlı bilgiler verecektir.
• İdrar yolu enfeksiyonu düşünülen bir çocukta, idrar kültürü eğer torbayla alındıysa yanlış sonuçlar ortaya çıkabilir ve gereksiz tedaviler uygulanabilir.
• Bu nedenle idrarın nasıl ve hangi yöntemle alındığı önemlidir. En sağlıklı sonuç mesaneden küçük bir iğne ile girilerek (suprapubik aspirasyon) idrar örneği alınmasıdır. Ancak bu durum çocuklar için rahatsızlık verici olabilir.
• Bir diğer güvenilir yöntem ise ince ve küçük bir sonda ile mesaneden idrarın alınmasıdır. Eğer gerekirse yapılacak olan kan tahlilleri de iltihabın derecesi hakkında bilgi vermektedir.

ATEŞLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONU BÖBREK REFLÜSÜNÜN BELİRTİSİ OLABİLİR!

Böbrek reflüsü veya diğer adıyla vezikoüreteral reflü çocukların %1’inde görülen ve mesaneden böbreğe idrar kaçması ile karakterli doğumsal bir hastalıktır.

Ateşli idrar yolu enfeksiyonları bu hastalığın en önemli belirtisidir. Eğer tedavi edilmezse böbreklerde kalıcı hasar ve hipertansiyon oluşturabilir. Günümüzde çocuklarda son dönem böbrek yetmezliğinin en sık sebebi böbrek reflüsüdür. Bu nedenle ateşli idrar yolu enfeksiyonu geçirdiği kanıtlanmış olan çocuklarda sonrasında böbreğe kaçak olup olmadığı araştırılmalı ve eğer kaçak varsa bu ilaç tedavileri veya cerrahi olarak düzeltilmelidir.

ÇOCUĞUMU İDRAR YOLU ENFEKSİYONUNDAN NASIL KORUYABİLİRİM?

Tuvalet eğitimi almış çocuklarda çocukların idrarını bekletmesi önlenmelidir. Özellikle okul çağındaki çocuklar okuldaki tuvaletlerin pis olduğunu düşünerek tuvalete gitmeyi ertelemekte ve mesane içerisinde yüksek miktarda idrar birikmektedir. Bu durum idrar yolu enfeksiyonlarına zemin hazırlar. Bu nedenle çocuklarımız iki saatte bir tuvalete gitmeye teşvik edilmelidir. 

Bir diğer koruyucu yöntem ise erkek çocuklarının sünnet edilmesidir. Sünnet Amerika'da yenidoğan her 10 çocuktan altısında dini, ırkı, kültürel geçmişi ne olursa olsun tercih edilmektedir. Buradaki ana sebep ise idrar yolu enfeksiyonu başta olmak üzere, cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı önleyici bir tedbir olmasıdır.

Çocuklarımızın özellikle asitli içeceklerden ve kahve çay gibi mesaneyi kasan içeceklerden uzak tutulması da önemlidir. Turna yemişi suyu diğer adıyla ‘cranberry’ suyu idrar yolu enfeksiyonuna karşı koruyucu olarak tüketilebilir.

ÇOCUĞUMDA İDRAR YOLU ENFEKSİYONUNDAN ŞÜPHELENİYORUM, KİME BAŞVURMALIYIM?

İdrar yolu enfeksiyonundan şüphelenilen durumlarda çocuk hastalıkları, çocuk nefrolojisi ve çocuk ürolojisi uzmanlarına başvurmak en doğru şey olacaktır. Eğer enfeksiyon varsa gecikmeden tedavi edilmesi, sonradan gelişecek kötü sonuçları engelleyebilir. Siz de eğer çocuklarınızda bu belirtilerden biri veya birkaçı varsa vakit kaybetmeden hekiminize başvurmanızı öneririm.