'Terli terli soğuk su içme, dondurma yeme' diyen büyüklerimiz haklı mı?
Çocuklarını soğuğa maruz kaldığında, soğuk içecekler içtiğinde ya da dondurma yediğinde boğazının şişmesinden, hastalanmasından endişelenmeyen ebeveyn yoktur sanırım. “Sakın soğuk su içme, terliyken soğuk su içme, dondurma yeme hasta olursun” gibi uyarılarla büyüdüğümüz için yetişkin birer birey olduğumuzda da bir çoğumuz soğuktan kaçarız, terliyken soğuk su içmekten kaçınırız, boğazımız şişken dondurma yemeyiz, soğuk içecekler tüketmekten kaçınırız. Peki, soğuk hava ve soğuk gıdalar gerçekten bizi hasta eder mi? Gelin bu soruların cevabını uzmanlardan dinleyelim…
BOĞAZ AĞRISINA SICAK DEĞİL SOĞUK İYİ GELİR
Boğazı şişen kişinin sıcak bir şeyler içilmesi doğru yoksa soğuk mu?
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mustafa Kemal Olgun, bu gibi durumlarda bol sıvı tüketilmesi gerektiğini, boğaz ağrısı nedeniyle yutma güçleştiği için hastanın beslenme zorluğu yaşadığını ancak bol sıvı alması gerektiğini söyledi. İçilecek suyun çok soğuk olmasa da serin olarak tanımlanabilecek bir su olması gerektiğini söyleyen Olgun, serin bir su veya benzeri bir taze sıkılmış bir meyve suyu gibi benzeri bir sıvı gıdanın önerildiğini ancak sıcak suyun kesinlikle önerilmediğini vurguladı. Bunun nedeni sıcağın etkisi ile dolaşım artıyor, bu da boğazı biraz daha şişirerek ağrıyı artırıyor.
KİMİNE SICAK İYİ GELİR KİMİNE SOĞUK
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Aytaç Karadağ ise aslında her iki yöntemin de temelde doğru olduğunu, bazı insanların vücut ısılarının soğuğa ayarlı, bazılarının ise sıcağa ayarlı olduğunu söyledi. Bu bağlamda birine sıcağın iyi gelirken aynı ailede diğer bireye soğuğun iyi gelebileceğini, bunun biraz da bireysel farklılıklardan kaynaklandığını dile getirdi.
SOĞUK İÇEÇEKLER BOĞAZI UYUŞTURUP AĞRIYI AZALTIR
Karadağ, temelde sıcak içeceklerin boğazdaki enflamasyonu azaltarak ağrıyı hafifletirken; soğuk içeceklerin boğazı uyuşturarak ağrıyı azaltabileceğini, dizimizi burktuğumuzda nasıl buz kompres yapıp ağrıyı hafifletmeyi amaçlıyorsak soğuk içeceklerin de aynı şekilde boğaz ağrısını dindirebileceğinden bahsetti. Karadağ, sıcak içeceklerin de aynı zamanda boğaz kaslarını gevşeterek yutkunmayı rahatlatabildiğini, boğazdaki balgamı yumuşatarak atılmasını kolaylaştıracağını sözlerine ekledi.
BUZLU VEYA SOĞUK İÇECEK AĞIZDA MİKROPLARIN ÜREMESİNİ ÖNLER
Peki, soğuk su içmek boğazda enfeksiyona neden olur mu?
Dr. Aytaç Karadağ, doğru bilinenin aksine ezber bozarcasına soğuk su içmenin hatta buz tüketmenin boğazda enfeksiyona neden olmayacağını, soğuk hassasiyeti olanlarda boğazda huzursuzluğa, diş etlerinde çekilmeye ve ağrıya neden olabileceğini ama mikroorganizmaların soğukta üreyemeyeceğini belirtti ve ekledi: “Nasıl kar yağdığında hava sıcaklığı eksi derecelere düşünce havadaki mikroplar kırılıyorsa buzlu veya soğuk içecek de aslında ağız mukozasındaki ısıyı düşürüp hastalık yapıcı mikropların üremesi için uygun ortamı sonlandırıyor. Ama mevcut bir boğaz enfeksiyonu varsa soğuk tüketimi boğazdaki direnci düşürüp mevcut enfeksiyonun kötüleşmesine veya iyileşmenin gecikmesine neden olabilir.”
Boğazda, altta yatan bir enfeksiyon yoksa soğuk su içmenin herhangi bir hastalık başlangıcına neden olmayacağını belirten Olgun, hastada öncelikle altta yatan enfeksiyon veya bağışıklık sorunları gibi sebepler araştırılmalı ve varsa tedavi edilmesi gerektiğini söyledi.
HER ŞEYİ SOĞUK SU TÜKETİMİNE BAĞLAMAK YANLIŞ
Terliyken soğuk soğuk su içmek bizi hasta eder mi?
“Böyle durumlarda her şeyi soğuk su tüketimine bağlamak yanlış olur.” diyen Olgun, terli iken öncelikle ılık bir duş almanın ve kıyafet değişiminin gerekli olduğunu, çünkü vücut ısımızı bu şekilde korumamızın mümkün olduğunu söyledi ve ekledi: “Vücut ısısı terin soğuması nedeni ile düşerse oluşacak ısı farkının beraberinde hastalığı getirmesi ihtimali bulunur.”
Karadağ, bu inancın tamamen yanlış olduğunu, terliyken soğuk su içmenin bizi doğrudan hasta etmeyeceğini ancak terliyken soluklanmadan hızlıca soğuk su içilmesi durumunda vücut sıcaklığını düşüreceği için soğuk algınlığına yakalanma riskini artıracağını söyledi. Bu durumun daha ziyade ortam soğuk ise gerçekleşeceğini yani kumsalda güneşlenirken terli halde soğuk su içmek hasta etmezken; esen rüzgarın altında terliyken içilen soğuk suyun hasta edebileceğini sözlerine ekledi.
YURT DIŞINDA ÇOCUK DOKTORLARI BOĞAZ AĞRISINI AZALTMAK İÇİN DONDURMA TAVSİYE EDİYOR
Genelde ebeveynler dondurma yedikten sonra çocuklarının boğaz ağrısı yaşadığını söylüyorlar. Burada suçlu dondurma mı yoksa hijyenik koşullarda üretilmeyen ürünler mi?
Yurt dışında çocuk doktorlarının bazen soğuk algınlığında ağrı hissiyatını azaltması için dondurma tüketimini önerebildiğini belirten Karadağ, bazı insanlarda dondurmanın hızlı bir şekilde ısırarak tüketilmesinin boğazdaki sinir uçlarının soğukla uyarılması nedeniyle boğazda huzursuzluğa neden olabileceğini, normalde hijyenik şartlarda üretilmiş ve soğuk zinciri muhafaza edecek şekilde saklanan dondurmalarda mikroorganizma üremeyeceği için direkt olarak hastalık etkeni olmayacağını vurguladı. Ancak hijyenik koşullarda üretilmezse ve taşıma-saklama koşullarında soğuk zincir bozulmuş ise çok rahat bir şekilde son derece toksik olan stafilokok bakterisinin dondurmada üreyip hastalanmamıza neden olabileceğinin altını çizdi.
HER DONDURMA YİYEN HASTA OLMAZ
“Dondurma özellikle çocuklar arsında çok sevilen ve yaygın bir yiyecek. Her dondurma yiyen hasta olacak diye bir olay söz konusu değildir.” diyen Olgun ise, olası bir hastalık durumunda dondurmayı suçlamadan önce mutlak suretle altta yatan bir hastalığın varlığının araştırılması gerektiğini sözlerine ekledi.
Boğaz ağrısı veya enfeksiyonu, öncelikle bir K.B.B uzmanının muayenesi ve gerekir ise laboratuvar tetkikleri ile birlikte incelenmeli ve sonrasında tedavisi başlanmalıdır. Ancak, hijyen sorunu olan ve ‘merdiven altı üretim’ olarak tabir ettiğimiz ürünler, tüketenlere daha çok mide bozukluğu ve/veya gıda zehirlenmesi olarak yansır. Böyle durumlarda ise hastanın bir enfeksiyon hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmesi doğru olacaktır.
Dondurma yerken ya da yedikten sonra soğuk olmayan su içilmesi tavsiye edilir. Bunun bir yararı var mı?
Karadağ, bu yöntemin dondurmanın sinir uçlarında yaratacağı soğuk hassasiyetini, soğuk olmayan su tüketimi ile nötralize edeceğinden dolayı işe yarayabileceğini, bunun da boğazda huzursuzluk, kuruma ve hassasiyeti önlemesine yardımcı olduğunu belirtti. Karadağ, dondurmadan sonra su tüketimin ayrıca ağızda kalan ve diş çürüklerine, ağız kokusuna, diş plaklarına neden olan şeker ve süt kalıntılarının da temizlenmesine yardımcı olduğunu belirtti.
Üşütmeyle hasta olunur mu?
Dr. Aytaç Karadağ vücut direnci düşüklüğü, kronik hastalık varlığı, bağışıklığı azaltan bir hastalık veya ilaç kullanımı, ileri yaşlı ve yenidoğan bebeklik dönemi, kanser vb gibi altta kolaylaştırıcı bir neden yoksa üşütmeyle kolay kolay hasta olunamayacağını söyledi.
Mustafa Kemal Olgun da üşütmenin, vücut ısısının fazlaca düşmesi ile (mevsim geçişleri, iklim vb.) bağlantılı bir bağışıklık sorunu olduğunu, genellikle bağışıklığı zayıf olan bireylerin bu gibi durumlardan daha sık etkilenip hasta olabileceğini sözlerine ekledi.
