Kışın bağışıklığı güçlendiriyor ama fazla kullanımına dikkat
Havaların soğumaya başlamasıyla birlikte, bağışıklık sisteminizi güçlü tutmak her zamankinden daha önemli hale geliyor. Bağışıklığı güçlendiren bitkiler, hastalıklara karşı doğal bir savunma oluşturmanız için mükemmel bir yol sunuyor. Özellikle ekinezya, zerdeçal, zencefil ve ginsenggibi bitkiler, vücudun direncini artıran bileşikler içeriyor. Ancak, bu bitkileri dengeli bir şekilde tüketmek çok önemlidir, çünkü aşırı tüketim bazı sağlık sorunlarına yol açabilir.
Peki bu konuda nelere dikkat etmeliyiz?
Hangi bitkilerin fazla tüketimi neye neden olabilir?
Bağışıklığı güçlendiren bitkiler neler?
Satın alırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Üzerinde doğal yazan her şeye güvenelim mi?
Tüm bu sorularımızı Fitoterapist Uzman Dr. Dinçer Erdinç yanıtladı.
Fazla tüketildiğinde yan etkisi olan bitkiler nelerdir?
Uzman Dr. Dinçer Erdinç, kışın bağışıklık için sıkça kullanılan adaçayı ve kekik çayı fazla tüketildiğinde tansiyon yüksekliği ve kalp ritim bozukluğuna neden olabileceğini, ayrıca kışın yaygın kullanılan ekinezya çayının da alerjik reaksiyonlara yol açabileceği konusunda uyardı.
Bitkiler de ilaçlar kadar karaciğeri yorar mı?
Erdinç, hiçbir bitki çayının kimyasal bir katkı olmadan karaciğer hasarı yapmayacağını önemle vurguladı ve hangi durumlarda karaciğere etki ettiğini şu sözlerle açıkladı:
“Sağlıksız koşullarda bekletildiği için içeriğinde ’Aflatoksin’ bulunan her türlü bitki çayı karaciğere toksik etki yapabilir. Kafein içeriği yüksek bitkilerden yeşilçay, fazla tüketildiğinde karaciğer üzerinde stres yapabilir ve yorabilir.”
Bu bitkisel ürünleri satın alırken nelere dikkat etmek gerekir? Açıkta satılanlar denetimden geçiyor mu? İçlerine yabani otlar da karışmış olabilir mi?
Özellikle açıkta satılan bitkisel karışımların kesinlikle alıp çay olarak tüketilmemesi gerektiğine dikkat çeken Erdinç, çay formunda ambalajlı bitki çayların tercih edilmesi gerektiğini, mutlaka piyasada tanınmış, üretim tesisleri belli olan ve barkotlu imalat yapan markaların kutu içinde ambalajlı ürünlerinin kullanılması gerektiğinin altını çizdi. Erdinç, bu şekilde alınan paketli ürünlerin içine yabani bitkilerin karışmasının mümkün olmadığını sözlerine ekledi.
Üzerinde bitkisel doğal yazan her şey güvenilir mi?
Uzman Dr. Dinçer Erdinç, bir ürünün kutu veya ambalajında doğal yazması ile yetinmeyip, etiketlerin incelenmesi gerektiğini, katkı maddesi veya koruyucu kimyasalların eklenmemiş olduğundan emin olunması gerektiğini ifade etti.
Kış için bağışıklığı güçlendiren, vücut direncini arttıran bitkiler nelerdir?
Uzman Dr. Dinçer Erdinç, bağışıklığı güçlendiren, vücut direncini artıran bitkilerden en bilinenleri sıraladı:
GİNSENG: Kök bitkisi içerdiği Ginsenozidler sayesinde bağışıklık sistemini destekleyici özelliktedir. Ayrıca enerji verici ve kas gücünü iyileştirici etki yapan güçlü anti-oksidan ve anti-enflamatuvar etkili bir bitkidir. Bakteri ve virüs kaynaklı mikrobiyal hastalıklara karşı spesifik etkileri de bilinmektedir.
“2021 yapılan bilimsel çalışmalarda Ginseng bitkisinin bağışıklık gücümüzü temsil eden T hücrelerini, CD-4 ve CD-8 hücrelerini arttırdığı gösterilmiştir. ”
ZERDEÇAL: Zerdeçal kök bitkisi, içerdiği CURCUMİN molekülü sayesinde, bağışıklık destekleyici ve anti-enflamatuvar gücü yüksek ama emilimi düşük bir bitkidir. Bu nedenle zeytinyağıyla birlikte ve ısıtılmış olarak tüketilmesi daha etkili olacaktır. Ayrıca romatizma ve benzeri hastalıklarda da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
ZENCEFİL: Halk arasında da çok iyi bilinen ve sık kullanılan güçlü bir anti-enflamatuvar, anti-oksidan ve immün sistem destekleyici değerli bir bitkidir. Mide bulantısı için bilinen en iyi doğal destektir. Akciğer hastalıklarında koruyucu ve balgam temizleyici etkisi bilinmektedir.
“2023 yılında yapılan bir çalışmada Zerdeçal ve Zencefil bitkilerinin bağışıklık sistemini güçlendirici etkileri gösterilmiştir. ”
EKİNEZYA: Ekinezya bitkisi, özellikle kuzey ve güney Amerika kıtasında çok bilinen ve yaygın kullanılan önemli bir kış bitkisidir. Ekinezya, içerdiği alkamidler, polisakkaridler, flavonoidler ve fenolik asit sayesinde hem viral enfeksiyon hem de bakteriyel ajanlara karşı güçlü etkisinin yan ısıra, bağışıklık destekleyici özellikleri nedeniyle ülkemizde de kullanılabilmektedir. Özellikle çay ve ekstrat kapsül formunda, kişiye özel doz ayarlamasıyla kullanıldığında, memnun edici etkiler görülecektir.
TIBBİ NANE: Eski Anadolu hekimlerinin sıkça kullandıkları faydalı bir bitkisel destektir. Özellikle üst solunum yolu ve alt solunum yolu enfeksiyonlarına karşı hem bağışıklık destekleyici özellikleri hem de bronşları genişletici ve nefes açıcı etkileri, kış dönemi hastalıkları için çık ideal bir bitkisel destek olarak kullanılır. İçeriğinde bulunan moleküllerden özellikle mentol bileşiği sayesinde çok faydalı bir balgam söktürücüdür. Genellikle çay formunda ve nefes açmak için buğu şeklinde kullanılır. Olumlu etkileri ve faydaları bilimsel olarak kaydedilmiş önemli bitkilerdendir.
KUŞBURNU: Kuşburnu meyvesi ve yaprakları geleneksel tedavilerde çok sık tercih edilen faydalı bir bitkisel kaynaktır. Özellikle C vitamininden zengin içeriği güncel bilimsel çalışmalara da konu olmuş bu değerli meyvenin çayı yaygın olarak tüketilmektedir. Fakat Fitoterapi kılavuzlarında özellikle ekstrat formunda kullanıldığında bağışıklık sistemini de ciddi oranda iyileştirebiken ve kış dönemi enfeksiyonlarına karşı kullanılabilecek immün-modulatör ve güçlü antioksidan olarak kaydedilmiştir.
Son yıllarda doktora danışmadan sağlıksız ortamlardan temin edilerek bitkisel kullanımı nedeniyle, istenmeyen sağlık sorunları yaşanmaktadır.
Etkisi bilimsel olarak gösterilmiş güvenli bitkilerin hangi formda ve dozlarda ne kadar kullanılacağı, mutlaka Sağlık Bakanlığı eğitimini tamamlamış “Fitoterapi” sertifikalı Tıp Doktoru tarafından, kişiye özel planlama yoluyla kullanılmalıdır.
Özellikle kronik rahatsızlığı olan ya da başka rahatsızlıkları için ilaç kullanan kişilerin bitkisel ürünleri kullanmadan önce tıbbi geçmişini bilen doktorlarına danışmaları, onların izni ile kullanmaları gerekir.
